Türk dünyasının bilge başkanlarından, Azerbaycan’ın ikinci Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, vefatının 25. yılında anılıyor. Azerbaycan’ın bağımsızlık gayretinin öncüleri ortasında yer alan Ebulfez Elçibey, yalnızca ülkesinde değil, başta Türkiye olmak üzere tüm Türk dünyasında hürmetle hatırlanıyor.
Elçibey bundan tam 25 yıl evvel öldüğünde Azerbaycan, Türkiye ve tüm Türk dünyasında saygın ve özel bir miras bıraktı. Ömrünü Azerbaycan’ın bağımsızlığı ve Türk dünyasında birliğin sağlanmasına adayan Elçibey, yürüttüğü ulusal siyasetler ve bilge kişiliğiyle gönüllerde taht kurdu.
Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde Azerbaycan’ın bağımsızlık uğraşının öncülerinden olan Elçibey, hayatını ülkesinin özgürlüğüne ve Türk dünyasında birliğin sağlanmasına adadı, çabası ve fikirleri yalnız Azerbaycan’da değil bilhassa Türkiye başta tüm Türk coğrafyasında derin izler bıraktı.
1938’de Nahçıvan’ın Ordubad ili Keleki köyünde dünyaya gelen Elçibey, eğitimini Nahçıvan’da tamamladıktan sonra Azerbaycan Devlet Üniversitesi Doğu Bilimleri Fakültesi Arap Filolojisi Kısmı’nı kazandı. Mezuniyeti sonrası bir mühlet Mısır’da tercümanlık yaptı, akabinde ülkesine dönerek akademik çalışmalarına devam etti.
1969’da “Tolunoğulları Devleti” üzerine doktora tezi hazırlayan Elçibey, öğretim üyesi olarak çalıştığı üniversitede öğrencilerine Türkçülük ve bağımsızlık ruhunu aşılamaya çaba etti. Bu faaliyetleri nedeniyle Devlet Güvenlik Servisinin (KGB) amacı haline geldi ve 1975’te “Sovyet aykırısı propaganda” suçlamasıyla 1 yıl 7 ay mahpus yattı.
Serbest kaldıktan sonra Azerbaycan Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde misyonuna devam eden Elçibey, 1988’de Azerbaycan’da başlayan bağımsızlık hareketinin öncüleri ortasında yer aldı. 1989’da kurulan Azerbaycan Halk Cephesinin (AHC) genel başkanı seçildi.
7 Haziran 1992’de yapılan seçimlerde yüzde 60,9 oy alarak Azerbaycan Cumhurbaşkanı oldu.
SOVYET ORDUSU ÜLKEDEN ÇIKARDI
Cumhurbaşkanlığı devrinde ulusal devletin temellerini atan Elçibey, Sovyet ordusunu Azerbaycan’dan çıkararak ulusal orduyu kurdu.
Milli paranın basılması, Kiril alfabesinden Latin alfabesine ve üniversite imtihanlarında test sistemine geçilmesi, onun periyodundaki değerli ıslahatlar ortasında yer aldı.
İLK RESMİ ZİYARETİNİ TÜRKİYE’YE YAPTI
Elçibey, dış siyasette önceliği Türkiye ile stratejik yakınlaşmaya verdi. Cumhurbaşkanı seçildikten sonra birinci yurt dışı ziyaretini 24-27 Haziran 1992’de Türkiye’ye gerçekleştirdi. TBMM’de yaptığı konuşmada, “Mustafa Kemal’in yolunu izliyoruz.” iletisini verdi.
Anıtkabir’de hatıra defterine yazdığı “Ey büyük Türk, büyük kumandan. Sizi ziyaret etmekle kendim ve milletim ismine onur duydum. Senin askerin Elçibey.” sözleri hafızalara kazındı.
Ancak Karabağ’daki savaş ve ülkede artan iç karışıklıklar nedeniyle iktidarı uzun sürmedi. Haziran 1993’te yaşanan Gence isyanının akabinde misyonunu bırakarak doğduğu Keleki köyüne çekildi. Yaklaşık 4,5 yıl burada yaşadıktan sonra Bakü’ye dönerek Azerbaycan Halk Cephesi Partisinin genel başkanı sıfatıyla siyasi mücadelesini sürdürdü.
Hayatının son yıllarında ağır hastalıkla çaba eden Elçibey, 22 Ağustos 2000’de tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi’nde hayata veda etti.
Elçibey, bağımsızlık ülküsüne bağlılığı, Türk dünyasına yönelik vizyonu ve sade ömür şekliyle hafızalarda yer edindi.
