Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı A Haber canlı yayınında kıymetli açıklamalarda bulundu.
Yumaklı’nın konuşmasından öne çıkanlar şu biçimde:
Buraya gelmeden evvel haber bültenlerini izlerken Fransa’dan ve İspanya’dan haberler vardı. Fransa’da halihazırda devam eden büyüme eliminde olan bütün ülkeyi teyakkuz geçiren bir orman yangını var. Aslında iklim değişikliğini tesirini daima konuşurken teorinin pratiğe nasıl geçtiğini de daima birlikte deneyimliyoruz. Birkaç sayı vererek aslında bunu teyit de edelim. Dünyada aslında son 10 yılda yanan alanlar, bir evvelki on yılda yanan alanların tam iki katı. Dünyada son dokuz yıl 1880 yılından bu yana en sıcak dokuz yıl. Geçen yıl yani 2024 yılı son 145 yılın en sıcak yılı olarak kayıtlara geçti. Avrupa’da geçtiğimiz yıl 165 bin hektarlık bir alan yandı. Bu yıl tıpkı periyot, 354 bin hektarlık alan yandı. Bütün bu bilgilerin tamamına baktığımızda aslında bütün dünyada iklim değişik tesirinden kaynaklı bir sıcaklık artışı, hava olaylarında anormallik ve çok ağır bir formda bunun yangına dönüşmüş halini görüyoruz. Yangınlar dediğimiz vakit yalnızca orman yangınlarına almayalım elbette orman yangınları prestiji ile bizim gündemimize geliyor lakin Tarım alanlarından tutunda başka bütün ormana sirayet edenlerin tamamını bütün olarak düşündüğümüzde iklim değişikliğinin yangınları tetiklemesinde ve büyük yangının oluşmasında ne kadar tesirli olduğunu da görmüş oluyoruz.
EKİPLER ŞU ANA KADAR KAÇ YANGINA MÜDAHALE ETTİ?
Toplamda geçtiğimiz yıl yangınların bu vakte kadarki 4586 yangın vardı. Bu yıl an prestiji ile 4668 yangın vardı. Lakin geçtiğimiz yıl ile bu yıl ortasındaki bir fark var. Orman dışından çıkan yangınların sayısı geçtiğimiz yıla nazaran arttı. Şöyle bir istatistik vereyim. Bizim müdahale ettiğimiz orman dışında başlayıp bizim müdahalemiz sonucu söndürülen yangınların oranı toplam bu 4668 yangının içerisinde yüzde 57. Yeniden orman dışına başlayıp ormanın içerisine sirayet eden ve ve bir orman yangınına sebep olan yangınların oranı yüzde 30, ormanda başlayan ve orman yangını olarak oluşan yangınların oranıysa %13. Aslında biz geçtiğimiz iki haftalık periyodu hatta öncesini de iki dalga halinde gelen yangınlara baktığımız da bunlar bizim gündemimize gelen yangınlar. Hiç gündeme gelmeyen hatta bugün de vardık yerde bunların söndürüp artık onun tehdit olmasının önüne geçiliyor ve yangın engelleniyor. Pekala 4668 yangın çıktı nasıl söndü? Elbette bizim şu an prestiji ile Cumhuriyet tarihinin en güçlü kara ve hava filosuna sahip olmamızın büyük değeri var.
TÜRKİYENİN YANGINA MÜDAHALE KAPASİTESİ NE?
Özellikle bizim su atma kapasitelerinden hareket edelim. 2002’de hava araçları yalnızca 73 ton su atıyordu. Şu anda 438 tona ulaştı. Bizim 27 uçağımız var, 105 helikopterimiz var dünyada İnsansız Hava Araçlarını orman yangınlarında kullanan ikinci ülkeyiz. 25 bin çalışan tecrübeli arkadaşımız var. 130 binin üzerinde eğitim almış bizim kayıtlarımızda var olan istekli kardeşlerimiz var. Hava ve kara araçlarımızın ülkenin çeşitleri yerlerine Meteoroloji’den aldığımız datalarla risk bazında konuşlandırılması var. Hava araçları örneğin 58 yerde konuşlandı. Tekrar kara araçlarına geleyim bin 786 arazözümüz var. 2 bin 742 birinci müdahale aracımız var. Yaklaşık 900’e yakın da ağır iş makinamız var. Şöyle söyleyeyim bir gün içerisinde 11 büyük yangına müdahil olduk. Bunların her birinin büyüklüğünü şöyle anlatabilirim. Şayet bu yangınlar, bizim kabiliyetimiz ve kapasitemiz olmamış olsaydı Herkesin hafızalarında hala taze olan birer Manavgat yangını, birer Marmaris yangını olma potansiyelindeydi. Fakat çok şükür ki geldiğimiz an prestiji ile devletimizin elinde olan bu imkanlar, bakanlığımızın bu manadaki Orman Genel Müdürlüğünün deneyimi bizi bu yangınları çok süratli bir biçimde müdahil olup söndürmemize yol açtı.
Şunu unutmayalım yangınların %96’sı direkt ya da dolaylı insan faktöründen oluşuyor. Nedir bu? Sigara izmaritinden tutun da anız yakmasına, bahçesinden topladığı çöp yakanından, orman içlerine yahut kenarlarına atılan çöplerin tutuşmasına kadar bir dolu faktör var. Hasebiyle geri kalan yüzde 4’ü ise doğal sebeplerden yıldırım düşmesi ve gibisi. Bunları tetikleyen de birinci konuştuğumuz husus iklim değişikliği. 3/30 diye bir faktör var yani üç tane 30’un yan yana gelmesiyle orman yangını oluşuyor.
“15 EKİM’E KADAR TEYAKKUZ HALİNDEYİZ”
Önümüzdeki devirde çok önemli bir risk görüyoruz. Bütün vatandaşımızı açık alanlarda kapalı alanların dışında rastgele bir ateş yakılmaması ya da ateş yanmasına sebep olabilecek rastgele bir faaliyette bulunmaması konusunda uyarıyoruz. İzmir’deki o yangınlardan sonra ‘artık tamam söndürüldü’ dedik, Hatay’da bir yangın ihbarı alındı oraya giderken işte Buca’da bir fabrikanın ustalarının yapmış olduğu kaynağından sıçrayan kıvılcımları yeni bir yangın başlattı. Hatta bayağı da tehditkar bir yangındı. Kısaca bizim adeta üzerine titrememiz gerekiyor. Zira bir kıvılcım koskocaman bir ekosistemi yok edebilecek güce sahip. Bizim her ne kadar 45 dakikalardan 11 dakikaya müdahale süremiz inmişse ancak saatte 40 km, 50 km rüzgârda dakikaların bile kıymeti var. Siz oraya gittiğinizde artık orman yangının aşikâr bir boyutlara ulaşmış olduğunu ve müdahalenin güç güç değişmiş olduğunu görüyorsunuz. Yani 86 milyon vatandaşımızın bütün faktörleri kesinlikle farkında olup üzerine titrememiz gerekiyor. Elbette biz misyonumuzu yapacağız yapıyoruz bundan sonra da riskle ilgili algılarımız üst seviyede. 15 Ekim 2025’e kadar biz teyakkuz halindeyiz. Bu cuma gününden itibaren bir hafta daha yeni bir sıcaklığın yüksek olduğu nemin düşük olduğu ve rüzgârın yüksek olduğu bir dalga daha bizi bekliyor. Tekrar altını çizelim bu yalnızca bizim ülkemizin sorunu değil, bütün dünya bununla boğuşuyor.
Yanan ormanların imara açıldığı savında bulunanları 11 Kasım’da birlikte fidan dikmeye davet ediyorum. Ziraî hasılada dünyada 7. sıradayız. Tarımdaki başarımızın mimarı çiftçilerimizdir. (Su krizi) Suyun yüzde 77’si tarımda kullanılıyor. Suyu nerede kullanıyorsak kullanalım tasarruflu kullanmamız gerekir. İzmir’de su kesintilerine başladı büyükşehir belediyesi. Barajlar kullanıldığı için su kesintilerine gitmek durumunda kaldılar. İzmir Büyükşehir Belediyesi misyonunu yerine getirmeli. Çeşme’ye birkaç gün içinde su verilecek. Şap hastalığı et fiyatını muhakkak etkilemez. Tüm çiftçilerimiz tarım sigortası yaptırmalı. (Taklit tağşişe yönelik denetimler) Sürat kesmeden sürüyor. Bu hususta gözlerinin yaşına bakmayacağız. Kontroller devam edecek. Vatandaşımızın emniyetli besine ulaşmak en doğal hakkı.