Son periyotta bir rüzgâr halini alan konkordato (iflas anlaşması) fırsatçıların oyun alanı halini aldı. Mahkeme nezaretinde yürüyen, firmanın tüm malvarlığını ortaya koyduğu, bağımsız komiserler tarafından denetlendiği ve alacaklıların bilgilendirildiği konkordato, makûs niyetli şirketlerin vurgun yeri oldu. Mahkemeleri yanıltan, küçük üreticiyi perişan eden ve bankaların bile şikâyet etmeye başladığı sisteme iş dünyasında “konkor toto” ismi dahi takıldı.
ADIM ADIM HİLE
İyi niyetle ortaya çıkan lakin birtakım fırsatçıların berbata kullandığı sistem ise şöyle işlemeye başladı: Konkordato ilanına niyetlenen makûs niyetli şirketler unsur etapta ticari hacimlerinin üzerinde borçlanıyor. Bu borçlanma yalnızca bankalar yoluyla değil piyasadan eser çekmekle devam ediyor. Akabinde toplanan örneğin 40 milyon TL’lik eser piyasaya 37 milyon TL’ye kırdırılıyor. Eş vakitli olarak firmaya ilişkin gayrimenkul ya da mallar öbür bir isimle kurulan şirketlere devrediliyor. Bu süreçler 1-2 yıla yayılarak yapılıyor. Konkordato ilanından 6 ay ya da bir yıl öncesine kadar tüm hileli süreç tamamlanıyor.
BİLİRKİŞİ BORSASI!
Sonrasında finansal sorun gerekçesiyle mahkemeye müracaat yapılıyor. Mahkeme ise ekseriyetle bankacı ya da mali müşavir olan eksper atamasını yapıyor. Kimi uzmanlar de sisteme dahil edilip şirketin istediği biçimde rapor hazırlatılıyor. O denli ki iş dünyasında artık eksper borsası oluştuğu, birtakım uzmanların istenilen raporları hazırlamak için 15 bin ila 50 bin dolar ortasında sayılar aldığı vurgulanıyor.
Şayet konkordato isteyen şirket çok büyükse bu eksper fiyatları çok daha yüksek düzeylere de çıkıyor. Raporu hazırlayan eksperler bunu mahkemeye sunuyor. Tarza nazaran her şeyin uygun olduğu raporun akabinde mahkeme konkordato ilanında bulunuyor. Yani mahkemeler de yanıltılıyor. Konkordato ilanıyla borçlarını erteleten şirket, piyasaya olan yükümlülüklerini öteliyor. Olan ise küçük üretici, esnaf ve çalışanlara oluyor.
BAKANLIKLAR ÇALIŞIYOR
Son periyotta iş dünyasının en büyük gündemi halini alan konkordato, bilhassa de fason ya da küçük üreticileri iflas noktasına getirdi. Yaşanan konkordato rüzgârı nedeniyle mağdur firmalar şikâyetlerini Ticaret Bakanlığı’na da iletiyor. Adalet Bakanlığı’nın da İcra İflas Kanunu’nda değişiklik öngören taslak çalışmasında konkordato müessesinde değişikliğe hazırlandığı öğrenildi.
KONKORDATO NEDİR?
Konkordato, borçlarını vadesinde ödeyemeyen şirketlerin, alacaklılarıyla mahkeme nezaretinde yaptığı bir tekrar yapılandırma mutabakatı. Gaye, borçlu şirketin iflas etmesini önleyerek faaliyetlerini sürdürmesini ve alacaklıların da muhakkak ölçüde tahsilat yapmasını ve alacaklarını kurtarmalarını sağlamak.
HİLELİ SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
- Kötü niyetli şirketler unsur etapta ticari hacimlerinin üzerinde borçlanıyor.
- Bu borçlanma bankalar ve piyasadan eser çekmekle devam ediyor.
- Alınan eser pahasının altında piyasaya kırdırılarak nakde döndürülüyor.
- Bu nakitlerle gayrimenkul edinimi sağlanıp bu mal da diğerinin üzerine kaçırılıyor.
- Konkordato ilanından 6 ay ya da bir yıl öncesine kadar tüm hileli süreç tamamlanıyor.
- Sonrasında finansal kasvet yaşadığı tarafında şirket içinden bilgi sızdırılıp, bir mühlet sonra mahkemeye müracaat yapılıyor.
- Mahkemenin atadığı birtakım eksperler de sisteme dahil edilip istenilen rapor hazırlanılarak mahkemeye sunuluyor, yargı da yanıltılıyor.
- Usulen her şeyin uygun olduğu raporla mahkeme konkordato ilanı veriyor.
DOMİNO TESİRİ YARATIYOR
Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Lider Vekili Av. İbrahim Güllü, konkordato kararı ertesinde, o kararın muhafazasına sığınan şirkete iş yapmış, alacaklı olan küçük ve orta uzunluk işletmelerin de önemli külfetlerle karşı karşıya kaldığını belirterek, “Bazıları girdikleri güç durumdan kurtulamayarak kapanıyor, çalışanları da mağdur oluyor. Bu durum domino tesiri yaratarak piyasayı olumsuz etkiliyor” dedi. Eksperlerin şirketin bilanço ve mali durumu çok ayrıntılı incelemeleri gerektiğini vurgulayan Güllü, “Her türlü baskı ve tesirden uzak hareket etmeleri gerekir. Konkordato değerlendirmesi yapan uzmanların açık kusurları ve eksiklileri nedeniyle şikayet durumunda açılan soruşturma ile hatalı bulundukları takdirde tüm ziyana uğrayanların o raporu yazan uzmanlara rücu hakkı sağlanmalıdır” diye konuştu.
SUİSTİMALE AÇIK BİR YAPI
Tüketici Konfederasyonu Vergi Kurulu Üyesi Mali Müşavir İbrahim Kurban, 2025 Ağustos itibariyle 994 şirketin konkordatoya başvurduğunu belirterek, “Bu durum piyasalarda kar topu tesiri yaratıyor” dedi. Bu sürecin bilhassa alacaklı firmaları önemli bir mağduriyetin içine soktuğunu anlatan Kurban, “Konkordato borçlu firmayı ise avantajlı duruma getiriyor. Yani konkordato borçlu firmaların ekonomiyi suistimal etmesine neden olabilecek bir sisteme dönüşme riski taşıyor. Bu sebeple mahkemelerce alınan konkordato kararlarının iktisada olan ziyanlı tesirini en düşük seviyeye getirmek içi bilhassa konkordato memurlarına çok büyük sorumluluk düşüyor” dedi.
PAZARLIK ARACI OLDU
Konkordato nedeniyle İstanbul İSTOÇ’ta da birçok küçük üretici önemli finansal sıkıntıyla baş başa kaldı. İSTOÇ İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Şenay Araç, kimi şirketlerin borçlarını ödemek için değil, pazarlıkla düşürmek için konkordatoya sığındığını söyledi. Araç, “Banka borçlarını erteletiyor, piyasaya olan yükümlülüklerini öteleyip çıkar elde etmeye çalışıyorlar. Bu tablo yalnızca alacaklıları değil, tüm piyasayı zehirliyor. Zira gerçek manada konkordatoya muhtaçlığı olan firmaların da prestijini zedeliyor. Küçük işletmeler alacağını alamadığı için birer birer batıyor, piyasada itimat duygusu kalmıyor. ‘Herkes konkordatoya gidiyor, ticaret yapmak riskli’ algısı giderek yayılıyor” dedi.
