İsrail’in iki yıldır sürdürdüğü soykırımın akabinde dün Gazze’de ateşkes planının birinci etabı yürürlüğe girdi. ABD Başkanı Donald Trump, Hamas’la İsrail’in ateşkes konusunda anlaştığını açıkladı. İsrail Kabinesi’nin ateşkesi onaylamasıyla da süreç resmen başladı. Anlaşma gereği Hamas ile İsrail ortasındaki birinci rehine takasının 13 Ekim’de olacağı öğrenildi.
GAZZE’DE BÜYÜK SEVİNÇ
Ateşkes kararı Gazze’de büyük sevinçle karşılandı. Elektrik ve internetin olmadığı Gazze’de ateşkesi gazeteciler duyurdu. Bir gazeteci, “Uyanın, ateşkes oldu. Savaş durdu, artık uçakları yok. Gazze’den çıkacaklar.” diyerek muştuyu sivillere verdi. Gazze’deki kutlamaların adresi soykırım taarruzları boyunca yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği Han Yunus’taki Nasır Hastanesi önüydü. Çadırlarından çıkan Gazzeliler dans ederek ateşkesi kutladı. Gazzeli çocukların zıplayarak sevindiği manzaralar herkesi duygulandırdı. İsrailli rehine yakınları da Tel Aviv sokaklarında ateşkesi kutladı.
KARŞILIKLI AÇIKLAMALAR GELDİ
Filistinli kümeler, Gazze’de sağlanan ateşkesten memnun. Hamas, İsrail’in hür bırakmasını istedikleri Filistinlilerin listesini teslim ettiklerini belirterek, savaşın sona erdirilmesi, işgalcilerin çekilmesi, yardımların girişi ve esir takasını kapsayan bir mutabakata varıldığını duyurdu. Hamas, “Katar, Mısır ve Türkiye’deki arabulucu kardeşlerimizin eforlarını büyük bir takdirle karşılıyoruz. Trump’ın uğraşlarını takdir ediyoruz. Halkımızın fedakarlıklarının boşa gitmeyecek. Halkımızın ulusal haklarından vazgeçmeyeceğimizi vurguluyoruz.” açıklamasında bulundu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, tüm rehinelerin meskenlerine döneceğini belirtirken, İsrail ordusu da çekilme hazırlıklarının başladığını duyurdu. İsrail medyası üç birliğin Gazze’den çıkmaya başladığını yazdı.
İSRAİLLİ 20 REHİNEYE KARŞILIK 1950 FİLİSTİNLİ
Hamas önderlerinden Usame Hamdan, ateşkes ayrıntılarını açıkladı:
- Müebbet mahpusa çarptırılan 250 Filistinli ile 1700 Gazzeli tutuklu özgür bırakılacak.
- İşgal ordusu Gazze, Refah ve Han Yunus’tan çekilecek. 5 hudut kapısı açılacak.
İsrail devlet televizyonu da ateşkes metnini paylaştı.
- İsrail kabinesinin ateşkesi açıklanmasından sonraki 24 saatte İsrail ordusunun güncellenen haritadaki sınırlara çekilecek.
- İsrail ordusunun çekilmesi tamamlandıktan sonraki 72 saatlik müddette Hamas da Gazze Şeridi’ndeki İsrailli esirlerin tamamını teslim edecek, İsrail de buna karşılık 250 ağır mahpus cezasına çarptırılmış Filistinli esir ile 7 Ekim 2023’ten sonra Gazze Şeridi’nden alıkonulan 1700 kişi ve 22 çocuğu özgür bırakacak, ayrıyeten İsrail tarafından öldürülen 360 Filistinlinin cenazesinin teslim edileceği belirtildi.
TÜRKİYE’NİN FAAL ROLÜ BELİRLEYİCİ ETKEN OLDU
İsrail basını, Türkiye’nin müzakerelerde yer almasının ateşkese varılmasında belirleyici olduğunu yazdı. Dünya önderleri, barış için ağır gayret veren Ankara’ya teşekkür etti.
İsrail gazetesi The Times of Israel, Türkiye’nin ateşkes muahedesi müzakerelerine katılmasının mutabakata varılması konusunda belirleyici olduğuna vurgu yaptı. Gazetenin, Arap diplomatlara dayandırdığı haberinde, Türkiye’nin Hamas’ı esirler hür bırakıldıktan sonra İsrail’in taarruzları tekrar başlatmayacağına dair ABD’nin verdiği teminatlara ikna etmek için uğraş sarf ettiği belirtildi. Arap diplomat, Türkiye’nin görüşmelere katılmasının belirleyici rol oynadığını aktardı. Bunun yanında İsrail’in Katar’ın başşehri Doha’ya düzenlediği akının akabinde, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD’de telefonla arayarak Katarlı yetkililerden özür dilemesinin, ülkenin Hamas nazarında kaybolan prestijini tekrar kazanmasını sağladığı kaydedildi. Bu faktörlerin Hamas’ı etkilediği ve verilen taahhütlere güvenmesini sağladığı aktarıldı.
TRUMP: ERDOĞAN MÜKEMMEL BİR İŞ ÇIKARDI
ABD Başkanı Trump, anlaşmayı “tarihi ve eşi gibisi görülmemiş bir olay” formunda nitelendirerek, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hamas ve öteki kimi kümeler konusunda şahsen ilgilendi ve kusursuz bir iş çıkardı.” dedi. Arabulucular Türkiye, Katar ve Mısır’a teşekkür eden Trump, “Netanyahu’ya İsrail’in tüm dünyayla savaşamayacağını söyledim. O da bunu çok düzgün biliyor.” dedi. Trump’ın pazar günü İsrail’e gitmesi bekleniyor.
YARDIM TIR’LARI GAZZE’YE GİRDİ
Ateşkes muahedesi kapsamında Mısır’dan yola çıkan insani yardım TIR’ları, Refah Hudut Kapısı’nın Mısır tarafından geçti. Türkiye’nin de gönderdiği TIR’lar, İsrail tarafındaki Kerem Ebu Salim Hudut Kapısı’nda güvenlik denetimlerinin sağlanması için bekletiliyor. Hamas, pazardan itibaren günlük 400 TIR’ın Gazze’ye gireceğini duyurdu.
ATEŞKES DİPLOMATİK BİR BAŞARI
Türkiye’nin ateşkes gayretlerindeki teşebbüsleri dünyanın takdirini kazandı:
- BM: Muahedeye yönelik diplomatik uğraşlarından ötürü Türkiye, ABD, Katar ve Mısır’ı takdir ediyoruz. Ateşkes mutabakatı umut oldu.
- AB: Ateşkes planının birinci basamağının onaylanması değerli bir diplomatik muvaffakiyet ve gerçek bir fırsat. Arabulucu ülkeleri takdir ediyoruz.
- İngiltere: Türkiye, Mısır, Katar ve ABD’ye bu kritik birinci adımın teminat altına alınmasında gösterdikleri yorulmak bilmez diplomatik gayretlerden ötürü minnettarız.
- Hollanda: Bu muahede, kalıcı ve adil barışa gerçek bir adım olmalı. Türkiye, ABD, Katar ve Mısır’a teşekkürler.
- İtalya: Gazze’deki ateşkes inanılmaz bir haber. Kritik rol oynayan arabulucular Türkiye, ABD, Mısır ve Katar’a teşekkür ediyoruz.
İSRAİL SON ANA KADAR VURDU
İsrail, müzakerelerin başladığı 6 Ekim’den bu yana, Hamas’ın olumlu karşılığı ve milletlerarası davetlere karşın akınlarını sürdürdü. İsrail askerleri, tank atışlarıyla Gazze’nin kuzeye geçmek isteyen Filistinlilerin olduğu bölgeyi bombaladı. İsrail müzakereler esnasında 4 günde yaklaşık 100 Filistinliyi katletti, toplam can kaybı 67 bin 194’e yükseldi. BM bilgilerine nazaran, İsrail’in iki yıllık soykırım taarruzlarında Gazze’deki 81 bin konutun yüzde 83’ü imha edildi.
ANLAŞMANIN MADDELERİ
Hamas ile İsrail ortasında “Gazze Savaşı’na Kapsamlı Son” başlıklı muahede evrakı kamuoyuyla paylaşıldı. Evraktaki son hususta Türkiye, ABD, Katar, ve Mısır’ın Gazze alanında bir vazife gücü oluşturacağı belirtiliyor.
1-) Lider Trump, Gazze Şeridi’ndeki savaşın sona erdiğini duyurur ve tarafların gerekli adımları uygulamak için anlaştığını belirtir.
2-) Savaşın sona ermesi üzerine İsrail hükümetinin onayıyla, tüm askeri operasyonlar, hava ve topçu bombardımanları dahil ve hedefleme operasyonları askıya alınır. 72 saatlik müddet boyunca, bu alanlar üzerindeki hava nezareti de durdurulur.
3-) İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), insani yardım ve yardımın dağıtımı konusunda, 19 Ocak 2025 tarihli mutabakata uygun olarak tam yetkiyle çekilir. İnsani yardım ve yardım uygulama adımları bu dokümana eklenmiştir.
4-) IDF, Lider Trump’ın duyurusundan ve haritanın teslim edilmesinden 24 saat sonra, İsrail hükümetinin onayıyla çekilir. IDF, Hamas’ın muahedeyi büsbütün uyguladığı sürece alanlardan büsbütün çekilmiş sayılır.
5-) Gazze’deki rehinelerin (yaşayan ve ölen) özgür bırakılması:
5a. IDF’nin çekilmesi tamamlandığında, Hamas rehinelerin durumunu araştırmaya başlayacaktır. Hamas, geri bildirim ve bilgi alışverişi sistemi üzerinden İsrail ile durumu paylaşacaktır. İsrail, Gazze Şeridi’nde ve İsrail’de tutulan Filistinli mahkumlar ve gözaltındakiler hakkında bilgi sağlayacaktır.
5b. Gazze’deki Filistinli kümeler, Hamas da dahil olmak üzere, tüm yaşayan rehineleri özgür bırakacaktır.
5c. 72 saat içinde, Hamas sahip olduğu ölen rehinelerin kalıntılarını ve Gazze’deki Filistinli kümelerin elinde bulunan ölen rehinelerin kalıntılarını özgür bırakacaktır.
5d. Hamas, 72 saat içinde ölen rehineler hakkında bilgi alışverişi düzeneğini tamamlayarak, ölen rehinelerin kalıntılarını teslim edecektir. İsrail, Gazze’de tutulan, ölen Gazzeliler hakkında bilgi sağlayacaktır.
5e. Bilgi alışverişi düzeneği, iki taraf ortasında ve Kızılhaç (ICRC) ile koordineli olarak kurulacaktır. 72 saat içinde kurtarılmayan ölen rehinelerin kalıntıları yahut Gazzelilerin kalıntıları hakkında bilgi ve istihbarat paylaşımı yapılacaktır. Bu sistem, tüm rehinelerin ve Gazzelilerin inançlı bir biçimde hür bırakılmasını ve tahliyesini sağlamak için Hamas’ın elinden gelen tüm çabayı gösterecektir.
5f. Hamas’ın tüm rehineleri hür bırakmasıyla, İsrail karşılık olarak muadil sayıda Filistinli mahkumu özgür bırakacaktır.
5g. Esirlerin ve mahkumların değişimi, arabulucular ve Kızılhaç (ICRC) aracılığıyla rastgele bir kamu merasimi olmaksızın gerçekleştirilecektir.
6-) Vazife gücü, Amerika Birleşik Devletleri, Katar, Mısır, Türkiye ve öbür ülkelerden temsilcilerden oluşacak ve taraflarca kabul edilecektir. Bu vazife gücü, iki tarafı koordine ederek uygulamayı takip edecektir.
