Norveç’in 2 trilyon dolar büyüklüğündeki devasa devlet varlık fonu Norges Bank Investment Management (NBIM), dünyanın en büyük yatırımcılarından biri olarak, insan hakları ihlallerine katkıda bulundukları gerekçesiyle tarihi bir karara imza attı. Fon, ABD’li dev Caterpillar şirketi ve İsrailli 5 büyük bankadaki tüm yatırımlarını derhal sonlandırdı.
ETİK KURULUNUN KARARIYLA FİNANSAL DARBE
Fonun resmi açıklamasında, kelam konusu şirketlerin “savaş ve çatışma durumlarında insan haklarının önemli halde ihlal edilmesine katkıda bulunmaları“nın bu sert kararın temel nedeni olduğunun altı çizildi. Kararın gerisindeki isim olan NBIM’e bağlı Etik Kurulu, ayrıntılı bir rapor yayınlayarak münasebetleri tek tek sıraladı. Kurul, Caterpillar’a ilişkin buldozerlerin İsrail tarafından Filistinlilere ilişkin konutların yıkımında “hukuka ters bir formda kullanıldığına” vurgu yaptı.
İSRAİL BANKALARI YERLEŞİMLERE FİNANSE ETMEKLE SUÇLANDI
Kararın gayesindeki İsrailli bankalar ise Hapoalim, Bank Leumi, Mizrahi Tefahot Bank, First International Bank of Israel ve FIBI Holdings oldu. Etik Kurulu, bu bankalara yönelik ağır suçlamalarda bulundu. Bankaların, “Batı Şeria’daki İsrail yerleşimlerinde inşaat faaliyeti için gerekli ön şart olan finansal hizmetler sağlayarak, İsrail yerleşimlerine direkt katkıda bulundukları” tabir edildi. Bu durumun milletlerarası hukuku ihlal manasına geldiği kaydedildi.
11 İSRAİL ŞİRKETİ DAHA ÇIKARILMIŞTI
Norveç, İsrail şirketlerine yönelik daha evvel de benzeri adımlar atmıştı. NBIM, 12 Ağustos’ta 11 İsrail şirketindeki yatırımlarından çıkma kararı almıştı. Son kararla birlikte, fonun İsrail iktisadına yönelik baskısının sistematik boyuta ulaştığı görüldü. Global yatırımcıların gözdesi olan Norveç fonunun bu adımı, öbür etik yatırım fonları ve devletler üzerinde de domino tesiri oluşturması bekleniyor.
