Küresel piyasalar, ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz kararı ve Fed Başkanı Jerome Powell’ın açıklamaları ile ABD-Çin devlet liderleri ortasındaki beklenen görüşmenin öne çıktığı geçen haftada karışık seyretti. Gözler gelecek hafta Fed Başkanı Powell’ın konuşması ile ABD’nin büyüme verisine çevrildi.
Küresel hisse piyasaları geçen haftaya Fed’in faiz indirimi yapacağına ait yüksek beklentilerle pozitif başlarken, Fed Başkanı Jerome Powell’ın çarşamba günü enflasyon ile istihdama yönelik risklerin sürdüğüne işaret etmesi yatırımcıları temkinli bir duruş sergilemeye yönlendirdi.
Fed çarşamba günü beklentiler doğrultusunda siyaset faizini 25 baz puan indirerek yüzde 4-4,25 aralığına çekti. Ekonomik projeksiyonlarını da açıklayan Fed, federal fon oranına ait kestirimini bu yıl sonu için yüzde 3,6’ya çekerken, bu kestirim 2025’te öbür faiz indirimlerinin yapılabileceğinin sinyalini verdi.
Fed Başkanı Powell toplantının ardından düzenlediği basın toplantısında, istihdama yönelik aşağı istikametli risklerin artmasıyla birlikte risk istikrarının değiştiğini, bu doğrultuda daha nötr bir siyaset duruşuna hakikat bir adım atmanın uygun olduğuna karar verdiklerini belirtti. Powell, “Kısa vadede, enflasyon riskleri üst taraflı, istihdam riskleri ise aşağı istikametli, bu güçlü bir durum.” dedi.
Powell, toplantıda 50 baz puanlık bir indirim için ise yaygın bir takviye olmadığını aktardı. İş gücü piyasasının zayıfladığını gördüklerini tabir eden Powell, daha fazla zayıflamasına gerek olmadığını ve bunu istemediklerini anlattı. Fed, Aralık 2024’ten bu yana birinci faiz indirimine gitmiş oldu.
Fed’in faiz oranına ait ek gevşeme beklentileri 2026 yılına da taşınırken, para piyasalarında bankanın gelecek yıl da 3 faiz indirimi yapacağı fiyatlanıyor.
Gelecek haftada Fed Başkanı Powell’ın konuşması, ABD’de ikinci çeyrek büyüme dataları ile ferdî tüketim harcamaları (PCE) fiyat endeksi başta olmak üzere ağır data gündemi takip edilecek.
Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Lideri Şi Cinping ortasında beklenen görüşme gerçekleşti. ABD Başkanı Trump, Oval Ofis’te düzenlediği basın toplantısında, Çin Devlet Başkanı Şi ile yaptığı görüşmeyi kıymetlendirdi.
Trump, “Devlet Başkanı Şi ile harika bir görüşme yaptık ve TikTok muahedesini onayladık, şu anda süreç devam ediyor. Olağanüstü yatırımcılarımız var. Bu mutabakatın tamamlanmasını sabırsızlıkla bekliyoruz.” formunda konuştu.
TikTok’u satın alacak şahısların ve şirketlerin Amerikalı olduğunu ve denetimin büsbütün kendilerinde olacağını lisana getiren Trump, mutabakatın tamamlanmasına ait, “Anlaşmayı imzalamamız gerekiyor, sanırım bu bir formalite olabilir.” yorumunu yaptı.
Şi ile Rusya-Ukrayna savaşı hakkında da konuştuklarını söyleyen Trump, Şi’nin de bu savaşın sona ermesini istediğini ve bu bahiste kendilerine yardım edeceğine inandığını belirtti.
ABD Başkanı Trump, Çin Devlet Lideri Şi ile yaptığı telefon görüşmesine ait açıklamasında, TikTok mutabakatının onaylanması dahil temel hususlarda büyük aralık kat ettiklerini ve ekim ayı sonunda Güney Kore’de yapılacak Asya-Pasifik işbirliği (APEC) Tepesi’nde Şi ile görüşeceğini belirtmişti.
Bu ortada ABD ile Birleşik Krallık, bilim ve teknoloji alanında stratejik işbirliğini güçlendirmek gayesiyle Teknoloji Refahı Mutabakatı’na ait mutabakat zaptı imzaladı.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, kelam konusu muhtıranın yapay zeka, sivil nükleer güç, füzyon ve kuantum teknolojileri üzere stratejik bilim ve teknoloji alanlarında karşılıklı işbirliğini sağlamayı amaçladığı belirtildi.
Başkan Trump, Yüksek Mahkeme’den, Fed Üyesi Lisa Cook’u misyondan almasını engelleyen alt mahkeme kararının uygulanmasını durdurmasını talep etti.
Fed yetkililerinin açıklamaları da izlenirken, Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, bankanın bu haftaki faiz indirimi kararını desteklediğini ve bu yıl için 2 indirim daha öngördüğünü belirtti. Kashkari, “İşsizlikte keskin bir artış riskinin, komitenin iş gücü piyasasını desteklemek için kimi adımlar atmasını gerektirdiğine inanıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Lideri Trump tarafından Fed Yönetim Kurulu üyeliğine yeni atanan ve bankanın son toplantısında 25 baz puanlık faiz indirimine tek karşı oyu kullanarak 50 baz puanlık faiz indirimi yapılmasından yana olan Stephen Miran ise tarifelerin enflasyonist bir tesiri olacağını öngörmediğini söz etti.
Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta satıcılı seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,13 düzeyinde tamamladı.
Emtia tarafında ise altının ons fiyatı geçen hafta 3 bin 707,65 dolara çıkarak en yüksek düzeyini üst taşıdı. Ons altın haftayı yüzde 1,2 artışla 3 bin 685 dolarda tamamladı. Gümüşün ons fiyatı da haftayı yüzde 2,1 yükselişle 43,08 dolarda kapatırken, Brent petrolün varili ise yüzde 0,8 paha kaybıyla 66,1 dolarda haftayı tamamladı.
Dolar endeksi geçen hafta 96,2 düzeyine inerek son 3,5 yılın en düşük düzeyine geriledi. Endeks, haftayı yatay seyirle 97,6 düzeyinden kapattı.
NEW YORK BORSASI MÜSPET SEYRETTİ
New York borsasında geçen hafta alıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 1,22, Nasdaq endeksi yüzde 2,22 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,05 kıymet kazandı.
Kurumsal tarafta ABD’li çip üreticisi Nvidia, Intel ile yaptığı bilgi merkezi ve bilgisayar eserlerini birlikte geliştirmeye yönelik işbirliği kapsamında şirkete 5 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı. Nvidia’nın payları haftalık bazda yüzde 0,65 gerilerken, Intel’in payları yüzde 22,8 yükseldi.
Makroekonomik data tarafında, ABD’de perakende satışlar ağustosta yüzde 0,6 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Ülkede sanayi üretimi ise ağustosta azalış beklentilerinin tersine yüzde 0,1 artarken, ithalat ve ihracat fiyat endeksleri de ağustosta aylık bazda yüzde 0,3’er yükseldi.
Fed New York şubesinin açıkladığı imalat endeksi eylülde eksi 8,7 bedeline indi.
ABD’de birinci kere işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı, 13 Eylül ile biten haftada 231 bine inerek beklentilerin altında gerçekleşti.
Piyasa beklentisi, işsizlik maaşı müracaat sayısının bu devirde 241 bin olması istikametindeydi. İşsizlik maaşı müracaat sayılarına ait evvelki haftanın verisi 263 binden 264 bine revize edildi.
22 Eylül ile başlayacak haftada salı Fed Başkanı Powell’ın konuşması, cari istikrar, Richmond Fed sanayi endeksi, S&P Küresel imalat sanayi ve hizmet bölümü PMI, çarşamba yeni konut satışları, inşaat müsaadeleri, perşembe büyüme, sağlam mal siparişleri, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, ikinci el konut satışları, cuma PCE fiyat endeksi ve Michigan tüketici inanç endeksi dataları takip edilecek.
AVRUPA BORSALARI FRANSA HARİÇ NEGATİF
Avrupa borsaları geçen hafta Fransa hariç satış yüklü seyrederken, geçen hafta İngiltere Merkez Bankası (BoE), siyaset faizini, piyasa beklentileri doğrultusunda yüzde 4’te sabit bıraktı.
BoE’den yapılan açıklamada, 7 üyesinden 5’inin siyaset faizini yüzde 4’te sabit tutma, 2’sinin 25 baz puan indirerek yüzde 3,75’e düşürme istikametinde oy kullandığı belirtildi.
Analistler, enflasyon baskılarının devam etmesinin BoE’nin bundan sonraki faiz indirim beklentilerini olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
Öte yandan Avrupa Birliği (AB) Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, dün, birliğin yeni iştiraklerle ticaret ağını genişleteceğini, bu kapsamda Hindistan’la yıl sonuna kadar ticaret muahedesi yapmak istediklerini söyledi.
Öte yandan, geçen hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, Stanford Üniversitesi Hoover Enstitüsü ile ortaklaşa düzenlenen 10. ECB Yıllık Araştırma Konferansı’nın açılışında konuştu. Lagarede, Avrupa’nın şu anda Avrupa Kurulu (AB) liderliğinde argümanlı bir sadeleştirme gündemini uyguladığını belirterek, “Sadeleştirme, kesinlikle deregülasyon manasına gelmez. Daha tesirli ve verimli bir kontrol ve düzenleme çerçevesiyle dayanıklılığın korunması manasına gelir.” dedi.
Bölgede açıklanan bilgilere nazaran Avro Bölgesi’nde enflasyon ağustosta geçen yılın tıpkı ayına kıyasla yüzde 2 arttı.
Avrupa Birliği (AB) Kurulu, üye ülkelere İsrail mallarına uygulanan ticari imtiyazların askıya alınmasını ve İsrail yetkililerine yaptırım uygulanmasını teklif etti.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), fakir ülkelerin teknolojik olarak ortayı kapatması halinde yapay zekanın 2040’a kadar global mal ve hizmet ticaretinin bedelini yüzde 37 artırabileceğini öngördü.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,87, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,60 ve Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,23 gerilerken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,36 yükseldi.
Gelecek haftanın bilgi takviminde pazartesi Avro Bölgesi’nde tüketici inanç endeksi, salı Avro Bölgesi ve Almanya’da Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sanayi ve hizmet kesimi PMI, çarşamba Almanya’da IFO iş ortamı inanç endeksi bilgileri yer alıyor.
ASYA BORSALARI KARIŞIK SEYRETTİ
Asya borsalarında geçen hafta karışık bir seyir hakimken, gözler gelecek hafta açıklanacak Japonya Merkez Bankası (BoJ) toplantı tutanakları ile Tokyo TÜFE verisine çevrildi.
Cuma günü BoJ, siyaset faizini beklentiler dahilinde yüzde 0,5’te sabit bıraktı. Karar 7’ye karşı 2 oyla alınırken, 2 üye faiz artırımına yönelik oy kullandı. Banka, Japonya iktisadının kimi zayıflıklar görülse de ölçülü bir formda toparlandığını belirtti.
Banka, piyasaya yılda 330 milyar yenlik borsa yatırım fonu (ETF) satacağını duyurdu. Bu gelişmelerle dolar/yen paritesi yüzde 0,3 azalışla 147,5 düzeyinde seyrediyor.
Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi, Fed siyaset faizini 25 baz puan indirmesinin akabinde dolara bağlı kur rejimi nedeniyle gösterge faizinde tıpkı oranda kesintiye gitti.
Öte yandan cuma günü açıklanan bilgiler Japonya’da enflasyonun yavaşladığını ortaya koydu. Ülkede, ağustos ayına ait Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 2,7, çekirdek enflasyonda yüzde 2,7 artarak beklentilerin altında gerçekleşti.
Ülkede, temmuz ayına ait TÜFE yıllık 3,1, çekirdek TÜFE de yıllık yüzde 3,1 artmıştı.
Öte yandan, geçen hafta Çin’in en büyük yarı iletken üreticisi Milletlerarası Yarı İletken İmalat Şirketi (SMIC), yerli üretim gelişmiş çip ekipmanlarıyla test sürecine başladığını duyurdu. Haber akışının akabinde SMIC payları haftalık bazda yüzde 11’in üzerinde paha kazandı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,59, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,46 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,62 yükselirken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,30 geriledi.
Gelecek hafta perşembe günü Japonya Merkez Bankası (BoJ) toplantı tutanakları, cuma Japonya’da Tokyo TÜFE takip edilecek.
Salı günü Japonya’da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.
YURT İÇİNDE PPK TOPLANTI ÖZETİ
Yurt içinde geçen hafta alış yüklü bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 8,89 artışla 11.294,48 puandan kapandı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Heyeti’nin (PPK) 11 Eylül’deki toplantısına ait özet yayımlandı. Özette, “Yakın periyoda ait datalar, talep şartlarının dezenflasyonist seviyede olduğunu göstermektedir.” tabirine yer verildi.
Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları ile global gelişmelerin dezenflasyon süreci açısından risk ögesi olmaya devam ettiğine işaret edilen özette, “Gıda fiyatları ile ataleti yüksek hizmet kalemleri enflasyon üzerinde üst istikametli baskıları canlı tutmaktadır.” denildi. Ayrıyeten özette, öncü datalara nazaran eylül ayında tüketici enflasyonu üzerinde hizmet ile besin fiyat gelişmelerinin öne çıktığı aktarıldı.
TCMB, kredi kartları süreçlerinde uygulanan faiz oranlarında indirim yaptı. Buna nazaran, kredi kartı nakit çekim ve kredili mevduat hesap faizlerinde 25 baz puan indirim yapıldı. Değişiklik kapsamında hesaplanan oranlar 24 Eylül 2025’te TCMB tarafından ilan edilecek ve 1 Ekim 2025’ten itibaren uygulanacak.
Dolar/TL, haftayı evvelki haftalık kapanışın yüzde 0,1 üzerinde 41,3860’tan tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi tüketici inanç endeksi, çarşamba gerçek kesim inanç endeksi, kapasite kullanımı takip edilecek.
