Küresel piyasalar haftaya, ABD ile Çin ortasındaki ticaret gerginliğinin tekrar tırmanabileceği telaşlarıyla negatif başladı. Lakin, salı günü Fed Başkanı Jerome Powell’ın güvercin tondaki açıklamaları risk iştahını artırarak piyasalara takviye verdi.
Hafta ortasından itibaren açıklanan makroekonomik veriler ve ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e yönelik tarife söylemlerinde yumuşama sinyalleri vermesi, global piyasalarda toparlanmayı güçlendirdi. Lakin, haftanın son süreç gününe yaklaşılırken ABD’de bankacılık dalına ait artan soru işaretleri fiyatlamaları zorlaştırdı.
ABD’nin bölgesel bankalarından Zions Bancorp ve Western Alliance birtakım kredilerde dolandırıcılık tespit ettiklerini bildirdi. Utah merkezli Zions Bank, ABD Menkul Değerler ve Borsa Komitesine (SEC) çarşamba günü yaptığı bildirimde iki ticari krediyle ilgili usulsüzlükler tespit edildiğini ve 50 milyon dolarlık ziyan yazdığını açıkladı. Arizona merkezli Western Alliance Bank da bir borçluya dolandırıcılık savıyla dava açtığını bildirdi.
ABD’deki kelam konusu gelişmeler, bölgesel bankaların kredi portföylerine ait telaş oluştururken, ABD’de bir bankacılık krizi yaşanabileceği korkuları piyasalarda risk iştahını törpüledi. Fakat cuma günü Zions’un payları yaklaşık yüzde 6 ve Western Alliance’ın payları yüzde 3 bedel kazandı.
Analistler, halihazırdaki tasalara karşın ABD’de bankacılık bölümünün sağlamlığını koruduğunu, son periyottaki birtakım problemlerin sistemik bir krize dönüşmesinin beklenmediğini söyledi.
Öte yandan, ABD-Çin çizgisindeki ticari seyrin nasıl devam edeceğine ait gelişmeler de yakından takip edildi. Trump cuma günü verdiği röportajda, Çin’i uygulamakla tehdit ettiği yüzde 100 tarifenin “sürdürülebilir” olmadığını belirtti ve “Çin ile aramız âlâ olacak lakin adil bir muahede yapmalıyız.” dedi.
Beyaz Saray’da da açıklamalarda bulunan Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile birkaç hafta içinde görüşeceğini söz ederek, “Her iki taraf için de güzel olacak bir muahede yapacağımızı düşünüyorum.” diye konuştu.
Analistler, kelam konusu gelişmenin mümkün ABD-Çin tansiyonuna ait telaşları bir nebze azaltsa da yatırımcıların bu bahiste somut bir adım atılmasını görmek isteyebileceğini kaydetti.
GÖZLER ABD ENFLASYON VERİSİNDE
Bu gelişmelerin yanı sıra ABD’de hükümet geçen haftayı da kapalı geçirdi. Bu devirde kamu kurumlarının açıkladığı bilgilerde aksama yaşanırken, gözler Fed’in siyaset adımlarında dikkate aldığı enflasyon verisine çevrildi. Data takvimine nazaran geçen hafta açıklanması beklenen enflasyon dataları, federal hükümetin kapalı olmasından kaynaklı gelecek haftaya sarktı.
Ulusal İşletme İktisadı Derneğinin (NABE) geçen hafta düzenlediği toplantıda konuşan Fed Başkanı Powell, bankanın bilanço küçültme sürecinin gelecek aylarda sona erebileceğini belirterek, ülkedeki ekonomik gidişata ait, “Enflasyon hala yükseliyor, münasebetiyle bu durumun daha uzun müddet devam etme riski var. Fakat şu anda iş gücü piyasası epeyce değerli aşağı taraflı riskler sergiliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Powell’ın açıklamaları piyasalarda risk iştahını artırırken, bankaya yönelik gevşeme ihtimallerini yükseltti.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in bu ay ve aralıktaki toplantılarında faizi 25’er baz puan indirmesine kesin gözüyle bakılırken, 2026 yılı genelinde toplam 3 faiz indirimi yapacağına ait beklentiler güçlendi.
Öte yandan geçen hafta açıklanan Fed’in Bej Kitap raporunda, düşük ve orta gelirli hanelerin artan fiyatlar ve devam eden ekonomik belirsizlik karşısında indirim ve kampanyaları tercih etmeyi sürdürdüğü vurgulandı. Raporda, yüksek tarifeler ve zayıflayan genel talep nedeniyle zorlayıcı şartların devam ettiği kaydedildi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) da, global ekonomik büyüme iddiasını bu yıl için yüzde 3’ten yüzde 3,2’ye çıkardı.
Söz konusu gelişmelerin yanı sıra ABD’nin büyük bankalarından JPMorganChase, Citigroup, Goldman Sachs ve Wells Fargo’nun bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın birebir devrine kıyasla net karı yükseldi.
Bu gelişmelerin ışığında artan kaygılar tahvil talebinin güçlenmesine neden olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi cuma günü yüzde 3,93’e inerek 7 Nisan’dan bu yana en düşük düzeyini gördü. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftalık bazda yaklaşık 5 baz puan azalışla yüzde 4,01’de haftayı tamamladı.
Altının ons fiyatı, haftalık bazda yükselişini 9. haftaya taşıdı. Cuma günü 4 bin 379,42 dolarla tüm vakitlerin en yüksek düzeyini yenileyen ons altın, bu düzeylerden gelen kar satışlarına rağmen haftayı yüzde 5,80 artışla 4 bin 250 dolardan tamamladı.
Altındaki güçlü seyirle birlikte alternatif yatırım aracı olarak öne çıkan gümüşün ons fiyatı da 54,71 dolara çıkarak rekor kırdı. Gümüş, haftayı yüzde 3,83 yükselişle 52 dolardan kapattı.
Dolar endeksi geçen haftayı yüzde 0,6 düşüşle 98,4 düzeyinden kapatırken, Brent petrolün varili haftalık bazda düşüş eğilimini 3. haftaya taşıdı. Brent petrolün varil fiyatı haftalık bazda yüzde 1,40 kıymet kaybıyla 61,2 dolarda haftayı tamamladı.
NEW YORK BORSASI POZİTİF
New York borsasında geçen hafta alıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 1,70, Nasdaq endeksi yüzde 2,46 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,56 yükseldi.
Makroekonomik data tarafında, Philadelphia Fed İmalat Endeksi, ekimde eksi 12,8 ile piyasa beklentilerinin altına inerken, nisan ayından bu yana en düşük düzeyini gördü.
ABD federal hükümetinin bütçe açığı, 2025 mali yılında geçen yıla kıyasla yüzde 2 azalarak 1 trilyon 775 milyar dolara geriledi. Kelam konusu periyotta rekor düzeye ulaşan gümrük vergisi gelirleri, bütçe açığının azalmasında tesirli oldu.
20 Ekim ile başlayacak haftada pazartesi Conference Board öncü göstergeler endeksi, perşembe Chicago ulusal aktivite endeksi, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, ikinci el konut satışları, cuma enflasyon, yeni konut satışları, Michigan tüketici itimat endeksi ve S&P Küresel imalat sanayi ve hizmet kesimi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) dataları takip edilecek.
AVRUPA BORSALARI NEGATİF
Avrupa borsaları geçen hafta Fransa hariç satıcılı seyrederken, yeni haftada Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın konuşmaları takip edilecek.
Salı günü Norveç Merkez Bankası İklim Konferansı’nın açılışında konuşacak ECB Başkanı Lagarde, sonraki günde de Almanya’nın Frankfurt kentinde düzenlenecek Finans ve Gelecek Tepesi’nde konuşacak.
Orta Doğu’da sağlanan ateşkesin sağladığı iyimserliklere rağmen ABD-Çin ortasındaki restleşmelerin yine artabileceği kuşkuları ve ABD’deki bankacılık bölümüne ait soru işaretleri bölge hisse piyasalarında tesirli oldu.
Öte yandan siyasi gelişmelerde yakından izlenirken, Fransa’da muhalefet tarafından Sebastien Lecornu hükümetine karşı verilen 2 gensoru önergesi reddedildi. Ulusal Meclis’te yapılan oylamada, çok solcu Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) partisinin sunduğu gensoru önergesi 271 milletvekilinin takviyesini aldı lakin önergenin kabul edilmesi için gereken 289 oya ulaşılamadı.
LFI milletvekili Aurelie Trouve, Lecornu hükümetini düşürmenin, demokrasiye olan bağlılığı göstermek manasına geleceğini söz etti.
Trouve, “(Fransa Cumhurbaşkanı) Emmanuel Macron, artık kurumlarımızın garantörü değil. Bir kere bile (halkın) lisana getirdiği öfkeyi dinlemedi.” diyerek, yine sandığa gitme davetinde bulundu.
Bunun yanı sıra milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Fransa’nın kredi notunu “A+/A-1″e düşürürken, not görünümünü “durağan” olarak belirledi.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,81, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,69, Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,62 düşerken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 3,24 yükseldi.
Gelecek haftanın bilgi takviminde pazartesi Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), salı Avro Bölgesi’nde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, çarşamba Lagarde’ın konuşması, İngiltere’de enflasyon, perşembe Avro Bölgesi’nde tüketici inanç endeksi, cuma Avro Bölgesi, Almanya ve İngiltere’de imalat sanayi ve hizmet kesimi PMI bilgileri yer alıyor.
ASYA BORSALARI SATIŞ AĞIRLIKLI
Asya borsalarında geçen hafta Güney Kore hariç negatif bir görünüm öne çıkarken, global gelişmeler ve makroekonomik bilgiler bölge endekslerinde tesirli oldu.
Merkez bankaları cephesindeki gelişmeler de yakından takip edildi. Cuma günü açıklamalarda bulunan Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, BoJ’un ekim ayında faiz oranlarını artırıp artırmamaya karar verme etabında Washington’daki ziyareti sırasında topladığı bilgiler de dahil olmak üzere çeşitli dataları inceleyeceklerini söyledi.
Öte yandan Japonya’daki siyasi gelişmeler de yakından izleniyor. Japonya’da Başbakan İşiba Şigeru’nun halefinin 21 Ekim’de düzenlenecek meclis oturumunda belirleneceği bildirildi.
Bölgede açıklanan bilgilere nazaran Japonya’da ağustos ayına ait çekirdek makine siparişleri aylık yüzde 0,9 düşüşle beklentilerin altında geldi. Ülkede çekirdek makine siparişleri yıllık bazda yüzde 1,6 yükselmesine rağmen beklentilerini karşılayamadı.
Ülkede ağustos ayında sanayi üretimi aylık bazda yüzde 1,5, yıllık bazda da yüzde 1,6 azalırken, kapasite kullanım oranı da tıpkı devirde aylık bazda yüzde 2,3 geriledi.
Çin’de tüketici ve üretici fiyatlarındaki düşüşün yavaşladığını gösterse de, deflasyonist baskıların sürdüğüne işaret etti. Ülkede Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) eylülde yıllık olarak yüzde 0,3 ile beklentilerin üzerinde gerilerken, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) de yüzde 2,3 ile varsayımlara paralel olarak düşüş kaydetti. Eylül ayında Çin’de TÜFE’deki gerilemenin evvelki aya nazaran sürat kestiği gözlendi.
Analistler, ülkede deflasyonist baskıların devam etmesiyle Çin idaresinin ekonomiyi destekleyici adımlar atabileceğine dair beklentilerin güçlendiğini belirtti.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,97, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,05 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,47 gerilerken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,83 arttı.
Gelecek hafta pazartesi Çin’de büyüme, perakende satışlar, sanayi üretimi, çarşamba dış ticaret istikrarı, cuma Japonya’da enflasyon dataları takip edilecek.
YURT İÇİNDE GÖZLER FAİZ KARARINDA
Yurt içinde geçen hafta satış yüklü bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 4,77 azalışla 10.208,76 puandan kapandı. Yurt içinde gözler yeni haftada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) faiz kararına çevrildi.
TCMB’nin 23 Ekim Perşembe günü yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına yönelik beklenti anketi, 22 ekonomistin iştirakiyle sonuçlandı.
Ankete katılan ekonomistler, ekim ayında TCMB’nin siyaset faizini 100 baz puan indirerek yüzde 39,50’ye çekmesini bekliyor. Ekonomistlerin siyaset faizi beklentileri yüzde 39 ile yüzde 40,50 ortasında yer aldı.
Ekonomistlerin yıl sonu siyaset faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 37,5 oldu. Geçen ay yapılan PPK toplantısında, siyaset faizi 250 baz puan indirilerek yüzde 40,50’ye çekilmişti.
Öte yandan G20, IMF ve Dünya Bankası toplantılarına katılmak üzere Washington’da bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Uluslararası Finans Enstitüsünün (IIF) Yıllık Üye Toplantısı’nda Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerde bulundu.
Şimşek, enflasyonun düştüğünü, bütçe açığının epey makul seviyede olduğunu ve dış dengesizliklerin büyük ölçüde giderildiğini söz etti. İzledikleri iktisat programının sonuç verdiğini belirten Şimşek, enflasyonun düştüğünü, kamu maliyesinde ilerleme olduğunu ve dış istikrarda de yapısal düzgünleşme görüldüğünü anlattı.
Şimşek, “Genel olarak dezenflasyon süreci yolunda ilerliyor, bütçe açığı memleketler arası standartlara nazaran epeyce makul seviyede ve dış dengesizlikler büyük ölçüde giderildi. Bunu kalıcı hale getirmek için yapısal ıslahatları hızlandırmamız gerekiyor.” dedi.
TCMB Başkanı Fatih Karahan da, Washington’da Atlantik Kurulu’nda düzenlenen programda Türkiye’nin para siyasetine ait açıklamalarda bulundu.
Türkiye’de iki yıl evvel makro finansal istikrar konusunda üç temel öncelik belirlediklerini anımsatan Karahan, bunların milletlerarası rezervlerin yeterliliği, kur muhafazalı mevduat hesaplarının neden olduğu merkez bankası bilançosundaki önemli yükümlülükler ve fiyat istikrarı olduğunu belirtti.
Karahan, kelam konusu devirdeki sıkıntıların temel nedeninin ülenikn içinde bulunduğu yüksek enflasyon ortamı olduğuna işaret ederek, “Bu nedenle, fiyat istikrarını en değerli gaye olarak görüyoruz. Bunu ele aldığımızda, öbür tüm meseleler da çözülecektir. Birinci günden beri, fiyat istikrarını sağlamak için enflasyonu düşürmeye odaklandık.” sözünü kullandı.
Dolar/TL, haftayı evvelki haftalık kapanışın yüzde 0,1 üzerinde 41,9001’den tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde perşembe TCMB’nin faiz kararı, tüketici itimat endeksi dataları takip edilecek.
