Erhürman, bugün yapılan bölüm teslim merasimin akabinde Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nde, AA muhabirine gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.
KKTC Cumhurbaşkanı Erhürman, Kıbrıs Türk halkının derin bir demokrasi şuuru olduğunun altını çizerek, “Mesela Mecliste hararetli tartışmalar yaşanır fakat Meclis salonunun dışına çıkıldıktan sonra daima birlikte kahve içilip sohbet edilir. Münasebetiyle bizim yurttaşlarımızın bu türlü derinde yatan bir demokrasi şuuru, bir müsamahası var.” tabirini kullandı.
“BU SEÇİMİ, KIBRIS TÜRK HALKI KAZANDI”
Açıklamalarında yaptığı “Seçimde kaybeden yok.” vurgusunu hatırlatan Erhürman, “Bu seçimin kaybedeni yok. Bu seçimi, Kıbrıs Türk halkı kazandı, çocuklarımız kazandı, kardeşliğimiz kazandı. Biz kazandık, onlar kaybetti üzere bir söylemi açıkçası hiç tercih etmiyorum.” dedi.
Erhürman, Cumhurbaşkanı olarak birinci vazifesinin “temsil” olduğunu lisana getirerek, “O nedenle en başta ben bu türlü bir ayrışmaya asla müsaade vermem ve halkımın da dediğim üzere demokrasi kültüründe esasen bu türlü bir ayrışmanın sürgit haline getirilmesi yok. Münasebetiyle biz çok süratli bir biçimde bunu aşarız ve yeniden daima birlikte kardeşçe çalışmaya başlarız.” diye konuştu.
Güney Kıbrıs Rum İdaresi’ndeki (GKRY) toplumun, Kıbrıs sorunu algısı üzerine konuşacak kadar bilgi sahibi olmadığına işaret eden Erhürman, “Ama liderlik seviyesinde baktığımda, onlarca yıllık müzakereler tarihi deneyimimiz bize bilhassa siyasi eşitlik konusunda çok önemli formda geri durduklarını gösterdi bu tarih, bu deneyim.” değerlendirmesinde bulundu.
– “BM, KENDİ KELAMLARINA SAHİP ÇIKSIN”
Erhürman, Annan Planı referandumundan evvel GKRY önderinin Nikolas Papadopoulos olduğunu anımsatarak, şunları söyledi:
“Papadopoulos, son dakikaya kadar güya tahlili isteyen tarafmış üzere davranmıştı lakin son dakikaya gelindiğinde, televizyona çıktı, ‘Ben bir devlet aldım, toplum bırakamam.’ diyerek, aslında siyasi eşitlik noktasında bir olumsuz vurgu yaparak kendi toplumuna ‘hayır’ deme daveti yaptı. Daha çarpıcı olan şey tahminen de şuydu o periyotta, Sayın (Nikos) Anastasiadis ‘evet’ propagandası yapan tek Kıbrıslı Rum başkandı. Birebir Anastasiadis, 2017’de, 13 yıl sonra bu kere Crans-Montana’da, aslında tekrar ‘Siyasi eşitliği ben halkıma anlatamam.’ cümlesi üzerinden masayı terk etti.”
Erhürman, “Hani denir ya ‘Kıbrıslı Rumlar iktidarı paylaşmak istemez yahut varlığı paylaşmak istemez.’ Kıbrıslı Rumlar mı bilmem lakin Kıbrıs Rum liderliği bize bunu müzakereler tarihinde tekraren gösterdi.” dedi.
– “SİYASİ EŞİTLİK KIRMIZI ÇİZGİM”
Erhürman, BM Güvenlik Kurulu kararında yazan bir şeyi Kıbrıs Rum başkanıyla müzakere etmeyeceğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Niye pazarlık konusu haline getiriyorum da o da bana ‘Tamam, ben sana bunu vereyim de bunun karşında sen de bana bunu ver.’ deme noktasına gelsin. Münasebetiyle bizim açımızdan siyasi eşitlik hem benim yaşamsal kırmızı çizgimdir, yani asla onun dışında bir şeyi düşünmem kelam konusu dahi değildir. Hem de müzakereler tarihi bize göstermiştir ki; siyasi eşitlik masada pazarlık konusu olduğu surece, aslında bir noktada Kıbrıs Rum önderinin masadan çekilmesinin temel münasebeti haline gelebilir. Yani masaya oturmadan evvel şayet masaya oturacaksak, siyasi eşitlik benim için kırmızı çizgi.”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, Crans Montana sonrası “Bir daha şayet bir müzakere süreci olacaksa, kesinlikle bir vakit sınırlaması olacak.” dediğini hatırlatan Erhürman, “Ben mesela, BM’nin bu kelama de sahip çıkmasını istiyorum. Yani bir takvimle oturacaksak masaya, eyvallah. Ancak yok oturalım da bakalım tahminen çözülür, 5 sene daha, 6 sene daha, 7 sene daha. Kıbrıs Türk halkının artık bunlara tahammülü yok.” diye konuştu.
“Bugünkü statükoya geri dönmeme” hususunun, eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın raporunda yazdığını söyleyen Erhürman, şunları kaydetti:
“O raporda açıkça, ‘Kıbrıslı Türklerin ‘evet’ iradesinden sonra Kıbrıslı Türkler üzerindeki izolasyonların artık hiçbir legal münasebeti kalmamıştır.’ yazıyor. Lakin o rapor, o devir veto edildiği için BM Güvenlik Kurulu’na gitmedi, gidemedi. Gitseydi, esasen bizim üzerimizdeki izolasyonların kalkması daveti, BM Güvenlik Kurulu davetine dönecekti. Nereden bileyim ben bir daha tıpkı şeyin yaşanmayacağını mesela? O yüzden talebim baştan bunun taahhüt edilmesidir.”
Erhürman, GKRY’nin, KKTC’nin bu kurallarına sıcak bakıp bakmama ihtimaline ait “Yani bugüne kadar izlediğim kadarıyla çok sıcak bakacakmış üzere görünmüyorlar. Ancak o yüzden de ben de şunu diyorum; ‘yani bunlara sıcak bakmıyorsanız bilin ki, esasen oturacağımız masa bizi tahlile götürmeyecek.’ Zira biz bunu test ettik tekraren lakin tekrar kaçmam masadan. Müzakere masası durur; ‘görüşme masası’ dediğimiz masaya otururuz.” tabirlerini kullandı.
“Görüşme masası” olarak isimlendirdiği masada, Kıbrıs sıkıntısının kapsamlı tahlilinin görüşülemeyeceğini belirten Erhürman, yeni geçiş noktalarının açılması, Yeşil Sınır Tüzüğü, turizm, karma evliliklerden doğan çocuklar ve onların AB vatandaşlığı üzere mevzuların görüşülebileceğini kaydetti.
– “TÜRKİYE CUMHURİYETİ, EVET, ADA’NIN TAMAMININ GARANTÖRÜDÜR”
Erhürman, bilhassa son 2 yıldır Güney Rum kesitinde, yabancı devletlerin askeri varlığını artırmasından kaynaklı kaidelere ve bu bağlamda Türkiye’nin ehemmiyetine işaret ederek, şunları söyledi:
“İsrail’in güneye geldiği, ABD’nin güneye geldiği, Fransa’nın geldiği, Avrupa Birliği esasen orada, İngilizlerin aslında hâkim üsleri var. Bütün bunlar varken, Türkiye Cumhuriyeti’nin Ada’nın tamamı üzerindeki garantörlüğünü herhalde tartışmaya açmayı düşünmüyordur (GKRY Lideri Nikos) Hristodulis diye düşünüyorum ben kendi adıma. Zira manalı değil artık bu noktadan sonra bu bahis. Mutlaka konuşulabilir bir husus değil. Türkiye Cumhuriyeti, evet, Ada’nın tamamının garantörüdür, bu türlü olacak ve bugünkü şartlarda daha da kıymetli hale geldi. Zira bizim kendimizi inançta hissetmemiz daha da güçleşiyor günden güne.
Sonuçta İsrail, Gazze’de çocukları öldürüyordu. O sırada Baf Hava Üssü, İsrail’e imtiyazlı olarak kullanım hakkı noktasına geldi. Sonra İsrail döndü, İran’a saldırdı. İran’da dedi ki ‘İsrail’e yalnızca size füze atmayacağız. Nerede üs kullanıyorsanız, oraya da füze atacağız.’ Üs burada (GKRY) Baf Üssü. Ve Kıbrıs Türk tarafında, biz 1974’ten sonra birinci kez KKTC’de sığınaklar nerede diye bir tartışmanın içinde bulduk kendimizi. Yani hiçbir halde dahil olmadığımız, hiçbir halde irademizin olmadığı bir kararın. Bize içinde olmadığımız bir şeyin bedelini ödeme riski ile karşı karşıya kaldık.”
KKTC Cumhurbaşkanı, GKRY lideri Nikos Hristodulidis’in İsrail ile ilgili aldığı kararlarda, Kıbrıs Türk tarafının iradesinin bulunmadığını kaydederek, “Garantör ülke Türkiye, bütün Kıbrıs Adası’nın garantörüdür. Hasebiyle, Baf kenti aslında Türkiye’nin yetki alanının dışında falan değil. Güneyde olması, Türkiye’yi yetkisiz kılmıyor. Konuşmamda da söylediğim üzere; (GKRY) hem bizi bypass ediyor, biz yokmuşuz üzere davranıyor, hem Türkiye Cumhuriyeti’nin garantörlük yetkilerini, yetkileri yokmuş üzere davranıyor ve dönüyor aldığı kararlarda bizi yaşamsal riske sokuyor. Bunlar kabul edemeyeceğim şeyler.” tabirlerini kullandı.
– “TÜRKİYE İLE İLGİLERİMİZ ÇOK ÖZEL”
Erhürman, seçim kampanyası boyunca müzakerelerin Türkiye ile istişare etmeden yürütülmeyeceğine dair bildiriler verdiğini anımsatarak, birinci ziyaretini KKTC’de yerleşik bir devlet geleneği olarak Türkiye’ye yapacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, bugün KKTC ile ilgili yaptığı açıklamalarla yemin merasimine Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın katıldığına dikkati çeken Erhürman, şöyle devam etti:
“Kampanyam boyunca gittiğim her yerde, her mitingde söz ettiğim üzere; bugüne kadarki hiçbir cumhurbaşkanımız, hiçbir müzakere sürecini Türkiye ile istişare etmeksizin yürütmedi. Tek bir örneği yoktur. Ben de başbakanken Türkiye ile her hususta istişare içerisinde çalıştım. Münasebetiyle seçim boyunca daima söyledim. Müzakereler başlayacaksa yahut yürüyecekse, bütün bunlar her vakit Türkiye ile istişare içerisinde yapılır. Öbür türlüsü esasen mümkün değildir. Hepsini bir tarafa bırakın, Türkiye Cumhuriyeti bizim kardeş ülkemizdir, çok özel bağlantılarımız var. Diğer hiçbir iki devletin bağına benzemez bizim Türkiye Cumhuriyeti ile münasebetimiz. Türkiye ile münasebetimiz çok özeldir. Ancak artı Türkiye Cumhuriyeti, Kıbrıs’ta garantör devlettir zati.”
Erhürman, KKTC ile Türkiye bağlantılarının gelecek devirde daha da ileriye taşınacağını vurgulayarak, “Türkiye Cumhuriyeti ile istişare etmeksizin ne müzakere, ne Kıbrıs sıkıntısıyla ilgili rastgele bir atak, ne dış siyasette rastgele bir atak, bugüne kadar yapılmadığı üzere bundan sonra da yapılmayacak. Artı Türkiye Cumhuriyeti ile bağlantıların çok daha güzel bir düzeye gelmesi de benim kendime özel olarak vazife bildiğim, misyon bildiğim bir şeydir.” diye konuştu.
– “GKRY’DEKİ YABANCI ASKERİ VARLIK TELAŞ VERİCİ”
Güney Kıbrıs Rum İdaresi’ndeki (GKRY) başta İsrail olmak üzere yabancı askeri yapılanmanın yalnızca KKTC için değil Rum halkı için de tasa verici olduğunu söyleyen Erhürman, İngiliz üslerinin İran tarafından vurulma riski ortaya çıktığında hem KKTC’de hem de Güney Kıbrıs’ta 1974 sonrası birinci sefer sığınak sorma muhtaçlığı hissettiklerini, GKRY’deki yabancı askeri varlığının artışının tasa verici olduğunu tabir etti.
GKRY lideri Nikos Hristodulidis’in, kendince Türkiye’ye karşı istikrar kurmak üzere birtakım devletleri Kıbrıs’a çektiğini aktaran Erhürman, bu güç istikrarını Hristodulidis’in kendi ordusu, silahı ve gücü ile değil öbür devletler aracılığı ile kurmak istediğini vurguladı.
Hristodulidis’in yürüttüğü sürecinin farklı yerlere kaydığını belirten Erhürman, şunları söyledi:
“Türkiye’ye karşı güç istikrarı kuracağım niyetiyle “büyük abiler” oraya gelirse, siz bileceksiniz ki bu büyük ağabeyler girdikleri hiçbir coğrafyadan bugüne kadar çıkmadılar. Hiçbir coğrafyada da kimsenin ardında durmadılar. Öne geçtiler. Siz geriye düşeceksiniz ve münasebetiyle kendi iç idareniz açısından da düşünce yaşayacağınız üzere güvenlik açısından da siz de dert yaşayacaksınız.”
Erhürman, GKRY’nin Hindistan’ı dahi Ada’ya getirmeye çalıştığını aktararak, “O periyotta, İran’ın yalnızca İsrail ile yetinmeyip üslerin olduğu yerleri vuracağını söylediğinde, biz bile sığınakları tartışmaya başladık. Aslında bu yaklaşım (GKRY’nin yaklaşımı), Ada’yı inançlı olmayan bir yere dönüştüren yaklaşım. Biz Kıbrıslı Türkler olarak dediğim üzere; Türkiye’nin garantörlüğünde kendimizi daha inançta hissetme noktasında durabiliriz. Lakin Güney’deki Rumlar, kendilerini nasıl daha inançta hissedecekler onu bilmem?” diye konuştu.
– “BİZ YOKMUŞUZ ÜZERE DAVRANMAYA ÇALIŞANLAR ENİNDE SONUNDA KAYBEDER”
KKTC Cumhurbaşkanı, son vakitlerde gündeme gelen, Güney Kıbrıs-İsrail ve Yunanistan ortasında kurulması düşünülen elektrik teması projesinin (Great Sea Interconnector) güzergahını da eleştirerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Elektrik kontağını, Güney Kıbrıs, İsrail, Yunanistan ortasında kurmayı düşüneceksiniz. Neden? ‘Türkiye dışarıda kalsın’ diye. Halbuki fizibilite olarak baktığınızda en yakın coğrafya Türkiye. Buradaki mantıklı proje Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan. Ancak siz sadece Türkiye’yi siyasi sebeplerle dışarıda bırakmak ismine dönüyorsunuz çizgisi yüzlerce kilometre öteden Yunanistan’a bağlanmayı düşünüyorsunuz. Bu ekonomik değil, makul değil. Fakat siyaseten bunu tercih ediyorsunuz. Artık bu türlü yaklaşımları sergilediğiniz surece bu bölgede kalıcı barış, kalıcı istikrar sağlamak da çok kolay değil.”
Erhürman, siyasi yaklaşımlarla gerçeklerden uzaklaşmamak gerektiğine dikkati çekerek, “Türkiye Cumhuriyeti ve Kıbrıs Türk halkı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, bu bölgede görmezden gelinemez. Biz daima vardık. Bugün de varız. Yarın da var olacağız. Biz yokmuşuz üzere davranmaya çalışanlar eninde sonunda kaybeder.” dedi.
