Petrol ve Doğal Gaz Platformu Derneği (PETFORM) Başkanı Çağatay Beydoğan, EPDK’nin Doğal Gaz Piyasası Kanunu kapsamında hazırladığı yönetmelik değişikliğine ait yaptığı değerlendirmede, düzenlemenin güç bağımsızlığı yolunda temelleri güçlendiren stratejik bir adım olduğunu söyledi.
Beydoğan, EPDK’nin yaptığı yönetmelik değişikliğiyle Türkiye’nin Karadeniz’de ürettiği doğal gazı sıvılaştırarak global piyasalara ihraç etmesinin önünün açıldığını vurguladı.
Karadeniz gazının sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) dönüştürülerek ihraç edilmesine yönelik hukuksal yerin resmen oluşturulduğunu açıklayan Beydoğan, “Sıvılaştırma lisans süreçlerinin netleşmesi, özel dal yatırımlarının önünü açarak LNG altyapısının gelişimini hızlandıracak” dedi.
YÜZER LNG TERMİNALLER, OPERASYONEL VE TİCARİ ESNEKLİK KAZANDIRACAK
Beydoğan, Karadeniz’deki Sakarya Gaz Alanı’nda üretimin giderek arttığını anımsatarak, üretimin tamamının LNG’ye dönüştürülmesinin teorik olarak mümkün olduğunu fakat iç talep, piyasa istikrarı ve yatırım planlamasının belirleyici olacağını söz etti.
Yeni düzenlemeyle, yüzen LNG terminallerinin farklı bölgelerde hizmet verebilmesine imkan tanınmasının yatırımcılara operasyonel ve ticari esneklik kazandırdığını belirten Beydoğan, “Bu çeşit tesisler sabit terminallere kıyasla daha kısa müddette devreye alınabiliyor ve farklı limanlara taşınabiliyor. Bilhassa ani talep artışlarında yahut yeni ihracat güzergahlarının devreye alınmasında kıymetli avantaj sağlıyor.” diye konuştu.
Beydoğan, Türkiye üzere iç tüketime ve ihracat potansiyeline sahip ülkelerde yüzen LNG terminallerinin arz güvenliğini güçlendiren ve ticari esnekliği artıran stratejik araçlar olarak öne çıktığını vurgulayarak, böylelikle kelam konusu terminallerin ülkenin güç altyapısında değerli bir tamamlayıcı rol üstlendiğini de kelamlarına ekledi.
DEPOLAMA YATIRIMLARI TEŞVİK EDİLİYOR
Yapılması planlanan mevzuat değişikliklerinde depolama tesislerinin üçüncü taraf erişim zorunluluğuna istisna getirilmesinin yatırımcı açısından riskleri azalttığını tabir eden Beydoğan, “Böylece, yüksek sermaye gerektiren depolama yatırımlarında yatırım riski azaltılarak yeni tesislerin önü açılabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Beydoğan, bilhassa birinci yatırım devirlerinde yatırımcının kapasiteyi kendi operasyonlarında kullanabilmesinin finansal sürdürülebilirliği destekleyici bir öge olabileceğine dikkati çekerek, “Ancak rekabetin korunması için bu muafiyetlerin kapsamı ve müddeti dikkatle sonlandırılmalı.” ifadesini kullandı.
Yeni yatırımların devreye girmesiyle piyasa oyuncularının mevsimsel dalgalanmalara karşı daha faal durum alabileceğini lisana getiren Beydoğan, bunun spot piyasalarda süreç hacmini de artıracağını kaydetti.
TÜRKİYE’NİN GÜÇ TİCARETİNDE MERKEZ OLMA VİZYONU GÜÇLENİYOR
Beydoğan, ayrıyeten doğal gaz ihracat lisans süreçlerinin sadeleştirilerek birden fazla ülkeyi kapsayan tek lisans uygulamasına geçilmesinin, idari süreçleri hızlandırılmasıyla şirketlerin farklı pazarlara erişimini kolaylaştırdığına değinerek, “Düzenleme, ihracat planlamasında esneklik kazandırarak lojistik ve ticari stratejilerin daha dinamik yönetilmesine imkan tanıyor.” dedi.
Bu esnekliğin özel kesim açısından rekabet ve yatırım fırsatlarını artırdığını anlatan Beydoğan, düzenlemelerin Türkiye’nin güç ticaretinde bölgesel merkez olma vizyonunu desteklediğini vurguladı. Beydoğan, güç bağımsızlığının sadece arz güvenliğiyle değil, yerli kaynakların ekonomik kıymete dönüştürülmesiyle mümkün olduğunun altını çizerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yeni düzenlemeler, Karadeniz gazının LNG’ye dönüştürülerek ihraç edilmesine ve yerli üretimin ticari potansiyelinin artırılmasına imkan sağlıyor. Bu çerçevede, kelam konusu düzenlemeler Türkiye’nin güç bağımsızlığı yolunda altyapısal ve kurumsal temelleri güçlendiren bir adım olarak kıymetlendirilebilir. Uzun vadede bu adımlar, hem iç piyasada istikrar hem de dış ticarette gelir çeşitliliği açısından ülke iktisadına katkı sağlayacaktır.”
AKDENİZ’DEN GEÇEN GEMİLERİN YAKITI TÜRKİYE’DEN KARŞILANACAK
Beydoğan, yüzen LNG tesislerinin faal kullanımıyla Akdeniz’den geçen gemilerin yakıt gereksiniminin Türkiye’den karşılanmasının planlandığını vurgulayarak, “Bu adım, Türkiye’nin Akdeniz güç koridorundaki stratejik pozisyonunu güçlendirerek ‘bunker LNG’ pazarı oluşturma potansiyelini güçlendiriyor.” dedi.
Bu maksadın hayata geçmesi için liman altyapısının geliştirilmesi, milletlerarası etraf ve güvenlik standartlarına ahenk sağlanması ve tedarik zinciri planlamasının tamamlanması gerektiğini kaydeden Beydoğan, sürecin orta vadede 3–5 yıl içinde kademeli olarak tamamlanabileceğini belirtti.
ÖZEL DALIN ROLÜ KRİTİK
Beydoğan, ayrıyeten Türkiye’nin güç merkezi olma gayesinde özel bölümün etkin rolüne dikkati çekerek, “Özel bölümün yeni LNG ve depolama yatırımlarına yönelmesi, ticaret modellerini çeşitlendirmesi ve organize piyasada daha faal süreç yapması bekleniyor.” dedi.
Dijitalleşme, data paylaşımı ve sürdürülebilirlik odaklı yatırımların rekabeti güçlendirip memleketler arası yatırımcı ilgisini artıracağını vurgulayan Beydoğan, “Bölgesel paydaşlıklar ve uzun vadeli iş birlikleri Türkiye’nin güç ticaretinde kalıcı ve güçlü bir durum elde etmesinde belirleyici olacak.” diye konuştu.
ENERJİDE TAM BAĞIMSIZLIK HEDEFİ
Yönetmelik değişikliği çalışmaları kapsamında, doğal gaz piyasasında yeni faaliyet çeşidi olarak tanımlanan doğal gaz sıvılaştırma lisansına ait müracaat şartları ile hak ve yükümlülükler belirleniyor.
Taslak, doğal gaz depolama yatırımlarını teşvik etmek için üçüncü taraf erişim zorunluluğuna istisna tanıyor. Ayrıyeten, yüzen LNG tesislerinin farklı bölgelerde hizmet verebilmesine imkan sağlayarak arz esnekliğini artırmayı hedefliyor.
Bunun yanı sıra, doğal gaz ihracat lisansı süreçlerinin hızlandırılması maksadıyla birden fazla ülkeyi kapsayan tek lisans uygulaması getirilirken, Türk karasularındaki deniz taşıtlarına LNG satışı, organize doğal gaz piyasasında ticaret hacminin artırılması, iletim kapasitesinin daha verimli kullanılması ve kapasitesini faal kullanmayan şirketlerin faaliyetlerinin süreksiz olarak durdurulmasına ait kararlar de taslakta yer alıyor.
Bu adımlarla Karadeniz gazının LNG olarak ihraç edilmesinin önü açılırken, doğal gaz ticaret hacminin artırılması, depolama yatırımlarının teşviki ve iletim sisteminin aktifliğinin artırılması amaçlanıyor. Ayrıyeten, yüzen LNG tesislerinin daha faal kullanılmasıyla, Akdeniz’den geçen gemilerin yakıt muhtaçlığının Türkiye’den LNG olarak karşılanması planlanıyor.
