Avdagiç, İstanbul Finans Merkezinin katkılarıyla hazırlanan Anadolu Ajansı (AA) Finans Masası’nda gündeme ait değerlendirmelerde bulunarak soruları yanıtladı.
Küresel ve bölgesel gelişmelere değinen Avdagiç, Rusya-Ukrayna Savaşı, İran-İsrail çatışması ve İsrail’in Filistin’deki soykırım sürecinin devam ettiğini söyledi.
Avdagiç, bütün bunların yanında ABD’de Donald Trump’ın ikinci sefer lider seçilmesinden sonra gümrük vergileriyle ilgili çok “gitgel”leri olan bir siyaset izlendiğini gözlemlediklerini kaydetti.
Henüz orada taşların yerine oturmadığını lisana getiren Avdagiç, “Bütün bu süreçler enflasyonist bir baskı oluşturuyor. Fiyatlama konusunda tüm dünyada bir sorun oluşturuyor. Zira bir gümrük tarifesi ortaya çıkıyor, bunun 3-5 gün sonra değiştiğini, mühletinin uzatıldığını, 5’e katlandığını, dörtte bir indiğini görüyoruz. Bu türlü her gün sürprizlerle dolu bir sürece, bir güne uyanıyoruz. Başka taraftan dünyadaki ulaşım akslarında, bilhassa Süveyş sınırında kimi riskler devam ediyor.” diye konuştu.
Avdagiç, dünya genelinde dalgalı bir seyrin olduğuna işaret ederek, İTO olarak hükümetle bir arada koordineli bir çalışma yürüttüklerini, Türkiye’deki üreticinin, ihracatçının, ithalatçının ve tüketicinin tüm bu gelişmelerden en az etkileneceği bir süreci daima bir arada oluşturmaya çalıştıklarını anlattı.
“SÜREKLİ TEYAKKUZDA OLMAMIZ GEREKEN BİR DÖNEMDEYİZ”
İTO Başkanı Avdagiç, küresel anlamda daima teyakkuzda olunması gereken bir periyotta bulunulduğunu belirterek, “Sabit ve net bir siyaset belirleyeceğimiz bir süreç yok karşımızda. Öbür ülkelerde olduğu üzere çok dinamik bir süreç yönetmek durumundayız. Türkiye, hem coğrafik pozisyonu hem de savaş bölgelerine yakınlığından ötürü daha da hassas bir siyaset yürütmek durumunda.” biçiminde konuştu.
Gümrük tarifelerindeki gelişmelere de değinen Avdagiç, ABD’nin en büyük ticaret ortağının artık Çin değil Meksika olduğunu bildirdi.
Avdagiç, gümrük tarifelerinin üzerinde değerle durduklarına dikkati çekerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çünkü gümrük tarifeleri Türkiye’nin de ABD’ye ticaretini etkileyecek son derece kıymetli ögeler. Şayet ABD, bizimle misal eserleri ABD’ye ihraç eden ülkelerin gümrük tarifelerine Türkiye’ye koyduğu yüzde 15’lik sayının üzerinde bir sayısı gündeme getirirse ve bunu daima hale getirirse Türkiye’nin bu durumda ABD’ye yaptığı 16 milyar dolarlık ihracatını süratlice üst hakikat çekme ihtimali var. Hasebiyle biz yalnızca kendimizle ilgili değil, öteki ülkelerin de gümrük tarifelerini takip etmek ve buna nazaran dinamik bir siyaset izlemek zorundayız.”
Avrupa ile ilgili de gelişmelere değinen Avdagiç, Avrupa Birliği’nin (AB) hem ithalatta hem de ihracatta Türkiye’nin en büyük ticari ortağı olduğunu vurguladı.
Avdagiç, Avrupa’daki birtakım ülkelerin bilhassa Rusya-Ukrayna Savaşı başladıktan sonra memnuniyetsizliğinin net olarak ortaya çıktığını kaydederek, “ABD ve AB’nin, Ukrayna’ya toplam 250 milyar doların üzerinde bir kaynak aktardığını görüyoruz. Buna karşılık bugün prestijiyle baktığımız vakit, bilhassa Alaska görüşmesinden sonra savaşta hala Rusya’nın avantajlı olduğu görülüyor. Ben burada olaya diplomatik değil, yalnızca ekonomik açıdan bakıyorum. Rusya hala daha çıkarlı bir ülke durumunda gözüküyor. AB, bu savaş sonrasında hem çok ucuz güç kaynağını hem de kıymetli bir ticari partnerini kaybetti ve bu kayıp daima hale gelmeye başladı.” diye konuştu.
“İSTANBUL HAVALİMANI YALNIZCA YOLCU TRANSFER MERKEZİ DEĞİL, ÇOK DEĞERLİ BİR LOJİSTİK MERKEZİ HALİNE GELDİ”
Şekib Avdagiç, bu süreçte Çin faktörünün değer kazandığının altını çizerek, Çin’in daralan Amerikan pazarı ve orada artacak vergilere bağlı olarak öteki ülkelere daha agresif fiyatlarla satış yapmaya yönelmesinin gündemde olduğunu söyledi.
Bunun da çok dikkatli bir halde takip edilmesi gereken bir husus olduğunu anlatan Avdagiç, şunları kaydetti:
“Çin’de birtakım bahislerde hakikaten çok önemli bir kapasite var. Baktığımız vakit dünyanın çelik üretiminin yüzde 55’i Çin’de, çok önemli bir örnek olarak söylüyorum bunu. Elektrikli araçlar şu anda çok revaçta lakin bu araçlarda kullanılan bataryaların kahir ekseriyeti, Çin’de yahut dünya çapında Çin’in denetimindeki tesislerde üretiliyor. Münasebetiyle bu manada Çin’in son periyotlarda kıymetli kazanımları oldu. Buna karşı da ölçek iktisadına bağlı olarak her ülke tedbir alıyor. Bizim de aldığımız ve almamız gereken önlemler var. Bütün bunlara baktığımız vakit dünya ticaretinde nitekim çok değerli bir dönüşüm yaşıyoruz. Artık hiçbir şey eskisi üzere olmayacak. Yeni kaidelere nazaran biz de hem ülke olarak hem kesimler olarak hem de şirketler olarak kendimizi tekrar konumlamak ve dinamik bir siyaset izlemek durumundayız.”
Avdagiç, Türkiye’nin savaşların olduğu bölgelere yakınlığından ötürü dezavantajları olmakla bir arada coğrafik pozisyonu münasebetiyle lojistik avantajlarının bulunduğuna işaret etti.
Kovid-19 devrinde bilhassa Avrupalı şirketlerin Uzak Doğu’dan mal tedarikinin çok güç olduğu devirde süratlice Türkiye’ye yöneldiğini anımsatan Avdagiç, “O vakte kadar Türkiye ile ilgili geçiş sınırlamaları, tır geçiş sayısındaki kotalar üzere kısıtlamaların hepsi bir gecede kalktı ve Türkiye’nin avantajlı pozisyonunu onlar da kabul ederek sorunlarını çözmeye çalıştılar. Hasebiyle lojistikte attığımız çok değerli adımlar var. Somut bir şey söylemek istiyorum, İstanbul Havalimanı bu mevzuda çok kıymetli bir ‘hub’ oldu. Havalimanını daima yolcu tarafıyla konuşuyoruz, evet, yolcu tarafı çok kıymetli. İstanbul Havalimanı Avrupa’dan Orta Doğu’ya kadar bu bölgedeki en değerli transfer merkezi haline geldi ancak yalnızca yolcu transfer merkezi değil, tıpkı vakitte çok değerli bir paket ve eser transfer merkezi haline geldi, lojistik merkezi haline geldi.” formunda konuştu.
“BİZİM YURT DIŞINA İHRACATIMIZDA VE KISMI İTHALATIMIZDA DEMİR YOLUNU DAHA FAZLA KULLANMAMIZ LAZIM”
Türkiye’nin demir yolu ile ilgili kaslarının güçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Avdagiç, hükümetten bu bahiste talepleri olduğunu lisana getirdi.
Avdagiç, “Bizim yurt dışına ihracatımızda ve kısmi ithalatımızda demir yolunu daha fazla kullanmamız lazım. Şu anda demir yolu kullanım oranımız çok düşük. Bu kimi mevzularda maliyetlerimizi artırıyor. Bizim teklifimiz ve hükümetten talebimiz, 2030’a kadar ihracatımızın en azından yüzde 30’unun demir yoluyla yapılabiliyor olması.” dedi.
Orta Koridor’a da dikkati çeken Avdagiç, Orta Koridor’un avantaj olduğunu fakat birebir vakitte Çin eserlerinin çok süratli bir halde Türkiye’ye gelmesi için bir yol açılmış olacağını söyledi.
Avdagiç, “Şu anda Çin’den kimi eserlerin gemiyle taşınmasında daha yüksek montanla gelmeye gereksinimi var, 6-8 hafta sürüyor. Bu mühlet 15 güne düştüğü vakit Çin daha da avantajlı hale gelecek. Orta Koridor’un bize getireceği negatif yani ithalat baskısını da düşünmemiz lazım. Hasebiyle bunu getireceği olumlu katkılarla birlikte iki tarafta kıymetlendirmemiz lazım diye düşünüyorum.” halinde konuştu.
