New York’taki tarihi Birleşmiş Milletler Genel Kurulu öncesi Filistin devletini tanıdığını duyuran İngiltere’nin İçişleri Bakanı Yvette Cooper, BBC’ye değerli açıklamalarda bulundu.
Cooper, İngiltere’nin, Filistin devletini tanımasına misilleme olarak İsrail’e Batı Şeria’nın kimi bölgelerini ilhak etmemesi konusunda ikazda bulunduğunu açıkladı.
Önemli bir siyaset değişikliği olarak, Başbakan Sir Keir Starmer dün Kanada, Avustralya ve Portekiz ile birlikte İngiltere’nin Filistin devletini tanıdığını ilan etti. BBC’nin İsrail’in bu açıklamayı Batı Şeria’nın kimi bölgelerini ilhak etmek için bir mazeret olarak kullanacağından kaygı duyup duymadığı sorusuna Cooper, İsrailli mevkidaşına ve hükümetine, bunu yapmamaları gerektiğini açıkça belirttiğini söyledi.
Dışişleri Bakanı şöyle konuştu: “Aldığımız bu kararın, İsrail’in güvenliğini ve Filistinlilerin güvenliğini en âlâ biçimde sağlamak için alındığını açıkça belirttik. Bu karar, Ortadoğu’da barışı, adaleti ve en kıymetlisi güvenliği korumakla ilgilidir ve bunu başarmak için bölgedeki herkesle iş birliği yapmaya devam edeceğiz.”
“KOLAY OLAN UZAKLAŞMAK”
Cooper, her iki tarafın “aşırılıkçılarının” iki devletli tahlilin rastgele bir mümkünlüğünü terk etmeye çalıştıklarını ve İngiltere’nin bu tahlili tekrar canlandırmak için ahlaki bir yükümlülüğü olduğunu tabir etti.
İngiliz bakan, “Kolay olan şey, yalnızca uzaklaşmak ve ‘bu çok zor’ demek olurdu. Bu türlü bir yıkım, bu türlü bir acı gördükten sonra bunun yanlış olduğunu düşünüyoruz. İsrail’i, İsrail devletini tanıdığımız üzere Filistinlilerin de kendi devletlerine sahip olma hakkını tanımalıyız” diye konuştu.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, dün yaptığı Filistin’i bir devlet olarak tanıma açıklamasında, barış ve iki devletli tahlil umudunu yine canlandırmak istediğini söylemişti.
İngiltere’nin Doğu Kudüs’teki Başkonsolosluğunun ne vakit tam bir büyükelçiliğe dönüşeceğini söylemeyen Cooper, Filistin İdaresi ile diplomatik süreç başlarken konsolosluğun faaliyetlerine devam edeceğini belirtti.
İSRAİL NASIL KARŞILIK VERDİ?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, dört ülkenin kararlarının, “terörizme büyük bir ödül” olduğunu öne sürdü ve Filistin devletinin “kurulmayacağını” savundu.
Netanyahu, açıklamalar öncesi bakanlar ve üst seviye güvenlik yetkilileriyle yaptığı kabine toplantısında da Filistin devletinin kurulmasının, İsrail’in varlığını tehlikeye attığını öne sürdü. BM’de Filistin devletini tanıma davetlerine karşı gayret edeceğinin kelamını verdi.
FİLİSTİN DEVLETİNİ KAÇ ÜLKE TANIYOR?
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 80’inci toplantısı, tarihi bir oturuma tanıklık edecek. Yarın yapılacak oturumda, Fransa, Lüksemburg, Malta, Andorra ve San Marino da Filstin devletini tanıyacak.
Filistin devletini, bağımsızlığını ilan ettiği 15 Kasım 1988’den bu yana daimi temsilciler Çin ve Rusya dahil, BM üyesi 193 ülkeden 147’si tanıyordu. Dünkü açıklamalardan sonra bu sayı 151’e yükseldi. Türkiye de Filistin’i 1988 yılında birinci tanıyan ülkelerden.
TANINMA NE MANAYA GELİYOR?
Filistin Devleti’nin tanınması, sembolik olarak büyük ehemmiyet taşımakla birlikte İsrail üzerindeki milletlerarası baskının artmasının da önemli bir işareti olacak. Gazze’deki soykırıma, başta Avrupa olmak üzere dünyada tahammülün azaldığını gösterecek.
İsrail, mal, yatırım, eğitim ve kültürel değişimlere erişimi kısıtlıyor. Filistin’in havaalanı yok ve denize çıkışı olmayan Batı Şeria’ya sırf İsrail üzerinden ya da İsrail’in denetimindeki Ürdün hududundan ulaşılabiliyor. Gazze Şeridi’ne giriş çıkış da büsbütün İsrail’in denetiminde.
İngiltere’deki, Filistin misyonunun başkanı Husam Zomlot, tanıma adımının, eşit statüde paydaşlıklar kurulmasına yol açabileceğini belirtti.
Eski bir İngiliz diplomat olan Vincent Fean ise, bunun ülkeleri İsrail ile alakalarının birtakım istikametlerini gözden geçirmeye zorlayabileceğini söyledi. Örneğin ingiltere, işgal altındaki Filistin topraklarında bulunan İsrail yerleşimlerinden gelen eserleri yasaklayabilir.
BM KURULUNDA SOYKIRIM BELGELENDİ
Öte yandan bu hafta başında, Birleşmiş Milletler soruşturma komitesinin İsrail’in Gazze’deki Filistinlilere karşı soykırım gerçekleştirdiğini belgelemesi de değerli bir gelişme olarak kayıtlara geçti.
İsrail’in Gazze Şeridi’ne 7 Ekim 2023’ten bu yana düzenlediği akınlarda en 65 bin Filistinli hayatını kaybetti. Yaralı sayısının ise 166 binden fazla olduğu belirtiliyor. Filistin Sıhhat Bakanlığı’na nazaran 147’si çocuk olmak üzere 442 kişi de açlıktan ömrünü yitirdi.
