Ülkede geçen hafta yayımlanan istihdam bilgilerinin akabinde bu hafta açıklanan enflasyon bilgileri para siyasetinin geleceği açısından yakından takip edildi.
Bu datalara nazaran, ABD’de JOLTS açık iş sayısı, temmuzda 7 milyon 181 bin ile Eylül 2024’ten bu yana en düşük düzeyini görürken, beklentilerin altında kaldı.
Ülkede özel dal istihdamı da ağustosta 54 bin kişi ile piyasa beklentilerinin altında artış gösterdi.
ABD’de tarım dışı istihdam ağustosta 22 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşti. Yüzde 4,2’den yüzde 4,3’e çıkan işsizlik oranı da Ekim 2021’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı.
Ülkede birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı da 6 Eylül ile biten haftada 27 bin artışla 263 bine yükseldi ve Ekim 2021’den bu yana en yüksek düzeyini gördü.
Öte yandan, bu hafta Çalışma İstatistikleri Ofisi (BLS), istihdam istatistiklerine ait revizyona gitti. Buna nazaran, ülkede tarım dışı istihdam, marta kadarki 12 aylık devirde, birinci açıklanan datalara nazaran 911 bin kişi daha düşük gerçekleşti.
Enflasyon tarafında ise ülkede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ağustosta yüzde 0,1 ile nisan ayından bu yana birinci defa aylık bazda düşüş kaydetti. ÜFE, yıllık bazda, yüzde 2,6 artarak beklentilerin altında gerçekleşti.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ise ağustosta aylık bazda yüzde 0,4 ile beklentilerin üzerinde, yıllık bazda yüzde 2,9 ile beklentilere paralel olarak arttı. Yıllık enflasyon bu periyotta ocak ayından bu yana en yüksek düzeyine çıktı.
Yıllık bazda üretici enflasyonu yavaşlarken, tüketici enflasyonunun hızlanması dikkati çekti.
TRUMP, FAİZ İNDİRİMİ DAVETLERİNE DEVAM ETTİ
ÜFE bilgilerinin yayımlanmasının akabinde açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, enflasyonun olmadığını belirterek, “çok geç” lakabını taktığı Fed Başkanı Jerome Powell’ın faiz oranını çabucak “büyük” ölçüde düşürmesi gerektiğini kaydetti.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack da dün yaptığı basın toplantısında, istihdama yönelik aşağı istikametli riskler göz önüne alındığında Fed’in siyaset faizini düşürmeye başlaması için alan olduğunu belirtti.
FED BU YIL HİÇ FAİZ İNDİRİMİNE GİTMEDİ
Trump, ülke iktisadını canlandırmak ve ulusal borcun faiz maliyetini düşürmek gayesiyle misyona geldiği günden bu yana faizlerin indirilmesini savunurken, Fed’i tekraren faiz indirmeye çağırmıştı.
Banka ise Trump’ın faizlerin gereğince süratli düşmediği gerekçesiyle Fed ve Lider Powell’a yönelik aylardır süren tenkitlerine rağmen enflasyona yönelik üst taraflı risklere işaret ederek, temkinli siyaset duruşunu korudu.
En son geçen yıl aralık ayında faiz indirimine giden Fed, bu yıl gerçekleştirdiği 5 toplantıda da siyaset faiz oranını değiştirmedi.
Yaz başında enflasyonist baskıların azaldığına işaret eden datalara karşın tarifelerin yaz boyunca fiyat artışlarına nasıl yansıyacağını görmek isteyen Fed, siyaset faizini yüzde 4,25 yüzde 4,50 aralığında sabit tutmaya devam etti.
Piyasa fiyatlamalarında, Fed’in gelecek hafta siyaset faizini 25 baz puan düşüreceğine dair beklentiler öne çıkarken, 50 baz puan faiz indirimi mümkünlüğü yüzde 10 düzeyinde bulunuyor.
“FED GÜÇ BİR DURUMDA”
Oxford Economics ABD Başekonomisti Ryan Sweet, AA muhabirine, dün açıklanan dataların enflasyon ve azamî istihdam gayelerinde yanlış tarafta ilerlendiğini göstermesi nedeniyle Fed’in “zor bir durumda” olduğunu söyledi.
Sweet, lakin genel olarak Bankanın risk idaresi yaklaşımının bir sonraki faiz indirimi beklentisini aralıktan eylüle çekme kararı konusunda rahat hissettirdiğini tabir etti.
Manşet enflasyonun beklenenden biraz daha fazla arttığına işaret eden Sweet, lakin uçak biletleri üzere “oynak kalemlerde” değerli artışlar olduğunu aktardı.
Sweet, çekirdek mal fiyatlarındaki artışın hızlandığını, bu durumun tarifelerin tüketiciye daha fazla yansıtılmasından kaynaklanıyor olabileceğini söz etti.
Ayrıca çekirdek hizmet fiyatlarındaki artışın büyük ölçüde beklentilerle uyumlu gerçekleştiğini belirten Sweet, bunun iş gücü piyasasının durumuna hassas olduğunu kaydetti.
Sweet, “Enflasyon Fed’in radarında, fakat merkez bankası içinde, tarifelerin, efektif tarife oranındaki değişiklikler ile tüketici fiyatları ortasında gecikmeli tesirleri nedeniyle, birkaç aya yayılmış olsa bile, tek seferlik bir fiyat artışına neden olacağı konusunda bir fikir birliği oluşuyor. Sabit piyasa bazlı enflasyon beklentileri, Fed’in eylülde faiz indirmesine imkan tanıyacak lakin bilgiler 50 baz puanlık indirim ihtimalini desteklemiyor.” dedi.
Enflasyonun Fed’in izleyeceği yolu belirlemede yapbozun yalnızca bir modülü olduğunu belirten Sweet, dün açıklanan işsizlik maaşı müracaatlarının beklenenden hayli fazla arttığını lakin dataların “Emek Günü” tatilini de kapsadığını aktardı.
Sweet, işsizlik maaşı müracaatlarında dönemsel dalgalanmalar yaşandığını ve Fed’in tek bir dataya çok reaksiyon verme mümkünlüğünün düşük olduğunu kaydetti.
“BU YIL İKİ FAİZ İNDİRİMİ ÖNGÖRÜYORUM”
American Enterprise Institute (AEI) kıdemli uzmanı Steven Kamin de TÜFE artışlarının beklenen bir durum olduğu fakat tekrar de Trump’ın gümrük vergilerinin enflasyonu üst çektiğini doğruladığını söyledi.
Hem manşet hem de çekirdek TÜFE’deki aylık değişimin ağustosta yükseldiğine işaret eden Kamin, bunun devam etmesi durumunda Fed’in yüzde 2’lik enflasyon amacının çok aşılacağını vurguladı.
Kamin, “TÜFE dataları sonrasında daha evvel öngördüğüm üç faiz indirimi yerine, bu yıl yalnızca iki faiz indirimi olacağını iddia ediyorum. Biri gelecek hafta, oburu aralık ayında. İşsizlik maaşı müracaatlarındaki artış üç faiz indirimi olabileceğini ima ediyor olabilir lakin son birkaç yılda da emsal artışlar oldu ve bunlar uzun sürmedi, bu yüzden bunu dikkate almıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
“İŞSİZLİK MAAŞI MÜRACAATLARINDAKİ ARTIŞ FAİZ İNDİRİMİ BEKLENTİSİNİ YİNE TEYİT EDECEKTİR”
ING Amerika Araştırma Bölgesel Başkanı Padhraic Garvey ise manşet ve çekirdek enflasyonun ağustosta aylık bazda yıllık enflasyonu Fed’in yüzde 2 amacına düşürmek için izlenmesi gereken aylık yüzde 0,17 oranından yüksek olduğunu ve tarifelerin gelecek aylarda bunun üzerinde kalınmasına yol açabileceğini söyledi.
Bunun kalıcı enflasyona yol açacak bir trendden fazla fiyatlarda tek seferlik bir sıçrama olduğunu savunmaya devam ettiklerini belirten Garvey, güç maliyetleri, kira artışlarındaki yavaşlama ve zayıflayan iş gücü piyasasının 2026 boyunca enflasyonun daha ölçülü seyretmesine katkı sağlayacağını aktardı.
Garvey, tarifelere tabi olan çekirdek mal kalemlerinin enflasyon sepetinde yalnızca yüzde 19 oranında bir tartıya sabit olduğunu, daha yüklü olan hizmetlerin tarifelere tabi olmadığını ve burada enflasyonu yönlendirenin fiyatlar olduğunu tabir etti.
Enflasyon verisi beklentinin biraz üzerinde gelmiş olsa da işsizlik maaşı müracaatlarının Ekim 2021’den bu yana en yüksek düzeye çıktığına işaret eden Garvey, “Bu durum, halihazırda zayıf işe alım ortamında işten çıkarmaların hızlandığını işaret ediyor ve gelecek hafta Fed’in 25 baz puanlık faiz indirimi beklentilerini yine teyit edecektir.” diye konuştu.
“GELECEK HAFTA 25 BAZ PUANLIK BİR İNDİRİM BEKLİYORUZ”
Fitch Ratings ABD Ekonomik Araştırmalar Başkanı Olu Sonola da son TÜFE ve ÜFE bilgilerinin yavaş da olsa tarifelerin tesirini yansıttığını belirtti.
Gelecek aylarda manşet enflasyonun yavaş yavaş yüzde 3,6 civarına yükselmesini beklediklerini aktaran Sonola, “Fed’in her iki amacına yönelik riskler göz önüne alındığında, gelecek hafta 25 baz puanlık bir indirim bekliyoruz.” dedi.
Sonola, Banka’nın yıl sonuna kadar toplamda 50 baz puanlık faiz indirimi yapacağını düşündüklerini söz etti.
