İsrail’in iştiraki nedeniyle pek çok ülkenin boykot tehdidinde bulunduğu 2025 Eurovision Müzik Yarışı, iptal edilme riskiyle karşı karşıya.
İsviçre’nin Basel kentinde düzenlenen ve 160 milyondan fazla kişinin izlediği 2025 Eurovision Müzik Yarışması’nın finali, Avusturya’nın zaferiyle sonuçlanırken, İsrail’in iştiraki önemli bir krize yol açtı.
Aralarında İspanya, Hollanda, İrlanda ve İzlanda’nın da bulunduğu bir dizi ülke, İsrail’in yarışta yer alması durumunda çekilme tehdidinde bulundu.
Tepkilerin temelinde, İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü soykırım niteliğindeki askeri harekât yer alıyor.
Yarışmayı organize eden Avrupa Yayın Birliği (EBU), ülkelere katılım durumlarını bildirmeleri için aralık ortasına kadar süre tanıdı.
Ancak uzlaşı sağlanamaması hâlinde, yarışmanın iptal edilmesi ihtimali gündemde.
‘BÜYÜK BEŞLİ’DEN İSPANYA BOYKOT KARARI ALDI
Yarışmanın en büyük mali destekçilerinden olan ve “büyük beşli” olarak isimlendirilen Birleşik Krallık, İspanya, Fransa, Almanya ve İtalya’dan İspanya, boykot kararını netleştirdi.
İspanyol yayın kuruluşu RTVE’nin yönetim kurulu, İsrail men edilmezse müsabakayı boykot edeceğini açıkladı. Hollanda, İrlanda, İzlanda ve Slovenya da misal ihtarlarda bulunurken, Belçika, İsveç ve Finlandiya’nın da çekilmeyi değerlendirdiği bildiriliyor.
İspanya Kültür Bakanı Ernest Urtasun, “İspanya, İsrail’in Eurovision’a katılmaması için elinden gelen her şeyi yapmalı. Avrupa buna karşılık veremezse, ülkemiz gerekeni yapmalıdır” dedi.
İsrail Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar ise bu açıklamayı “utanç verici ve ikiyüzlü” olarak niteleyerek Eurovision’un özünde “birlik ruhu” taşıdığını savundu.
EBU, yayıncıların korkularını not ettiklerini ve İsrail’in iştirakiyle ilgili tartışmalara açık olduklarını bildirdi. Lakin “büyük beşli” üyelerinden Almanya ve İtalya’nın İsrail’in katılımını desteklemesi, birliği güç durumda bırakıyor.
Almanya Kültür Bakanı Wolfram Weimer, hafta sonunda yaptığı açıklamada, “Eurovision, ülkeleri müzik yoluyla bir ortaya getirmek için kuruldu. Bugün İsrail’i dışlamak bu temel fikre ters olur ve halklar ortasındaki anlayışı kutlayan bir aktifliği bir tür mahkemeye çevirir” diye konuştu.
İtalyan kamu yayın kurumu RAI’nin ise İsrail tüzel bir gerekçeyle men edilmediği takdirde yarıştan çekilme tehdidinde bulunduğu öne sürüldü.
“MALİ MODEL ÇÖKEBİLİR”
Eski EBU irtibat takımı üyesi ve “Dr Eurovision” lakaplı Paul Jordan, Sky News’e verdiği demeçte, “Böyle bir toplu boykot tehdidi daha evvel hiç olmamıştı,” dedi.
Jordan, “Büyük beşliden bir ülkenin yarışmaya katılmaması, finansman modelinin çözülmesine yol açabilir. Üstelik kamu yayıncılarının karşı karşıya olduğu ekonomik zorluklar göz önüne alındığında, bu finansal modelin de yine kıymetlendirilmesi gerekebilir” sözlerini kullandı.
1956’da savaş sonrası Avrupa’yı birleştirmek gayesiyle başlatılan müsabaka, vakitle müzikal ve kültürel çeşitliliğin kutlandığı bir aktifliğe dönüştü.
RUSYA VE BELARUS MEN EDİLMİŞTİ
İsrail kamu yayın kurumu KAN, siyaseten tarafsız kabul edildiği ve yarış kurallarına uyduğu gerekçesiyle Gazze savaşına karşın son iki yıldır yarışa katılabildi.
EBU, 2022’de Ukrayna’yı işgal eden Rusya’yı, iştirakinin “yarışmanın prestijini zedeleyeceği” gerekçesiyle men etmişti. 2021’de ise Belarus, seçim sonrası yaşanan kriz ve Galasy ZMesta kümesinin siyasi içerikli şarkıları nedeniyle diskalifiye edilmişti.
İSRAİLLİ YARIŞMACI PROTESTOLARIN MAKSADI OLDU
Bu yıl İsrail’i temsil eden Yuval Raphael’in yarışa katılması, 7 Ekim 2023’te 378 kişinin öldüğü Nova Sukkot müzik şenliğindeki saldırıdan kurtulmuş olması, siyasi bir atak olarak yorumlandı.
New Day Will Rise isimli müziğiyle halk oylamasında birinci olan ve toplamda 357 puanla ikinci sıraya yerleşen Raphael, sahneye çıkarken yuhalandı, provalarda ıslıklandı ve finalde üzerine kırmızı boya atılmaya çalışıldı.
Yarışma öncesi binlerce Filistin taraftarı Basel sokaklarında protesto gösterileri düzenledi. 2024’te de İsrail ismine yarışan Eden Golan’ın iştiraki nedeniyle Malmö’de protestolar yaşanmış ve kentte güvenlik önlemleri en üst düzeye çıkarılmıştı.
Eurovision tarihçisi Dean Vuletic, “Politika her vakit vardı. Ülkeler yarışmayı siyasi bildiri iletmek için kullandı” dedi.
Vuletic, “Ancak son yıllarda, EBU’nun siyasi kararlar almak zorunda kaldığı bir döneme girdik” diye ekledi.
