ABD’de mayıs ve haziran ayı tarım dışı istihdam datalarında aşağı taraflı revizyonlar yapılırken, kelam konusu aylara ait istihdam kazanımları toplamda 258 bin kişi aşağı istikametli güncellendi .Trump’ın bakır eserlerine yönelik yüzde 50 gümrük vergisi kararı, beklentilerin tersine kapsamlı kısıtlamalar içermeyerek, cevher, konsantre ve katot üzere temel girdiler vergiden muaf tutuldu.
FED ŞAHİN ALGILANDI
Haftanın son süreç gününe kadar piyasalarda, Fed faiz kararı, Fed Başkanı Jerome Powell’ın “temkinli” yönlendirmeleri, Trump’ın imzaladığı tarife kararnamesi fiyatlamalar üzerinde tesirli oldu.
Çarşamba günü Fed’in faizi sabit tutma kararı ve Lider Powell’ın açıklamaları piyasalarca yakından takip edildi. Powell’ın, tarifelerin kimi malların fiyatlarına daha bariz yansımaya başladığını söylemesi, eylülde faiz indirimi mümkünlüğünü zayıflattı.
Bunula birlikte Trump, perşembe günü birtakım ülkelere yönelik gümrük vergilerinde artış öngören kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, kararın ABD’nin ticaret açığını azaltma emeli taşıdığı belirtildi. Kararnameye nazaran, ülkelere yüzde 10 ila yüzde 41 ortasında değişen oranlarda tarife uygulanacak.
Makroekonomik tarafta ise Fed, faizleri yüzde 4,25–4,50 aralığında sabit tutarken, gelecekteki faiz indirimlerine dair net sinyal vermemesi piyasalarda “şahin” algı yarattı ve doların kıymet kazanmasına yol açtı. Ayrıyeten, temmuzda beklentilerin üzerinde gelen ADP özel bölüm istihdam verisi, Amerikan iktisadının dirençli seyrini ortaya koyarak Fed’in sıkı para siyasetini sürdürebileceği beklentisini destekledi.
RİSK ALGISI YÜKSELDİ
Öte yandan, Çin ile ABD ortasında Stockholm’de yine başlayan ticaret görüşmeleri ve ek tarifelere 90 günlük orta uzlaşmasının korunma uğraşları, ticaret savaşının tırmanmayabileceği istikametinde umut verdi.
Bu gelişmeler, istihdam verisine kadar olan süreçte dolar endeksini ve piyasalardaki risk algısını yükselterek, emtia fiyatlamaları üzerinde tesirli oldu.
Ancak cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisi, ülkede istihdamın zayıfladığına işaret ederken, evvelki aylara yönelik revizyonlar durumun göründüğünden daha makus olabileceğini ortaya koydu.
Temmuzda tarım dışı istihdam, 73 bin kişi artarak piyasa beklentilerinin altında kaldı.
Bununla birlikte, evvelki aylara ilişkin tarım dışı istihdam datalarında aşağı taraflı revizyonlar yapıldı. Mayıs ayında daha evvel 144 bin olarak açıklanan istihdam artışı 19 bine, haziran ayında ise 147 bin olarak duyurulan artış 14 bine revize edildi. Böylelikle son iki aya ait istihdam kazanımları toplamda 258 bin kişi aşağı istikametli güncellendi.
Zayıf temmuz verisinin yanı sıra evvelki aylara yönelik sert aşağı istikametli revizyonlar, istihdam piyasasındaki yavaşlamanın daha bariz hale geldiğine işaret ederken, ABD’de resesyon riskine yönelik kaygıları artırdı ve Fed’in eylül ayından başlayarak yıl sonuna kadar en az iki faiz indirimi yapacağı beklentilerini güçlendirdi.
Jeopolitik tarafta ise ABD ile Rusya ortasında çıkabilecek mümkün bir nükleer savaş, mevcut risklerin en başına yerleşti.
Trump ile eski Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev’in karşılıklı açıklamaları, nükleer savaş kaygılarını artırdı. Trump, Medvedev’in açıklamalarına reaksiyon göstererek, nükleer silahlar konusunda büsbütün hazır olduklarını ve iki nükleer denizaltının uygun bölgelere konuşlandırılması talimatı verdiğini açıkladı.
Söz konusu gelişmelerin akabinde ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 15 baz puanlık azalışla haftayı yüzde 4,22 düzeyinde tamamlarken, dolar endeksi yüzde 1,5 artışla 99,1’e çıktı.
ALTIN, 3 HAFTANIN EN DÜŞÜK DÜZEYİNDEN DÖNDÜ
Geçen hafta bedelli metaller, açıklanan makroekonomik veriler ve Fed Başkanı Powell’ın söylemleriyle değer kayıpları yaşarken, tarım dışı istihdam verisinin akabinde kayıplarının bir kısmını telafi etti.
Altın ve gümüşün ons fiyatı, ticaret mutabakatının risk iştahını artırması, dolar endeksindeki güçlenme ve Fed Başkanı Powell’ın faiz indirimine yönelik temkinli telaffuzlarıyla azalan inançlı liman talebiyle üç haftanın en düşük düzeylerine geriledi.
Ancak cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin altında kalmasıyla, altın haftayı yükselişle tamamlarken, gümüş ise kayıplarının bir kısmını telafi etti.
Bu gelişmelerle bedelli metallerde, ons bazında fiyatlar, altında yüzde 1 bedel kazanırken, paladyumda yüzde 0,8, gümüşte yüzde 3 ve platinde yüzde 6,2, paha kaybetti.
TRUMP’TAN GERİ ADIM
Baz metallerde tamamlanan haftada negatif bir seyir izlenirken, Trump’ın tarife adımları fiyatlamalar üzerinde tesirli oldu.
Trump’ın bakır eserlerine yönelik yüzde 50 gümrük vergisi kararı, beklentilerin bilakis kapsamlı kısıtlamalar içermeyerek, cevher, konsantre ve katot üzere temel girdiler vergiden muaf tutuldu.
Bu atılım, COMEX’te ABD bakır fiyatlarını bir günde yüzde 17’den fazla düşürürken, son haftalarda Londra global endeksine karşı oluşan fiyat primini de ortadan kaldırdı.
Analistler, Trump’ın daha sonra daraltılmış bir tarife uygulamasına geçmesini bir “U dönüşü” olarak değerlendirirken, bu adımın yüksek gümrük maliyetlerinin ABD iktisadı tarafından kaldırılamayacağı telaşını yansıttığını belirtti.
Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 23,4, çinkoda yüzde 3,5, alüminyumda yüzde 2,4, kurşunda yüzde 2,2 ve nikelde yüzde 1,6 bedel kaybetti.
PETROLDE ARZ ENDİŞESİ
Petrol fiyatlarında, ABD ile AB ortasındaki ticaret muahedesi talebe dair belirsizlikleri azaltırken, Trump’ın Rusya’ya Ukrayna’daki savaşı bitirmesi için verdiği süreyi azalttığını açıklaması fiyatları müspet taraflı etkiledi.
Trump’ın, Rusya’ya Ukrayna’daki savaşı bitirmesi için verdiği süreyi 10-12 güne indirdiğini açıklaması ve Medvedev ile yaşanan karşılıklı açıklamalar, global arz kaygılarını artırdı.
ABD ile Avrupa Birliği (AB) ortasında varılan ticaret muahedesi, AB eserlerinin büyük kısmına yüzde 15 ithalat vergisi getirmesine karşın, global ticaretin 3’te 1’ini etkileyebilecek muhtemel bir ticaret savaşını önleyerek yakıt talebine dair karamsar beklentileri azalttı.
Öte yandan, beklentilerin altında kalan tarım dışı istihdam verisinin akabinde, dünyanın en büyük petrol tüketicisi olan ABD’de talebin zayıflayabileceği kaygısıyla, Brent petrolün varil fiyatı cuma günü yaklaşık yüzde 3,47 düşerek 69,08 dolardan kapandı.
Doğal gaz piyasasında ise ABD ile AB ortasındaki ticaret anlaşması kapsamında Avrupa Birliği, ABD’den stratejik güç alımlarını artırma taahhüdünde bulundu.
Analistler, mutabakatın uzun vadede ABD’den gelecek yüksek hacimli LNG arzı nedeniyle global gaz fiyatları üzerinde baskı oluşturabileceğini ve piyasanın arz ziyadesiyle karşı karşıya kalabileceğini belirtti.
Bu gelişmelerle, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2,5 artarken, New York Ticaret Borsasında süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 0,9 bedel kaybetti.
TARIM EMTİALARINDA FİYATLAR KARIŞIK SEYRETTİ
Tarım emtia cephesinde, tamamlanan haftada arz-talep istikrarı yakından izlenirken, tarım dışı istihdam verisinin yarattığı global ekonomik tedirginlik de fiyatlamalar üzerinde tesirli oldu.
Buğday fiyatlarında, Rusya’nın 2025-2026 periyodu buğday ihracat kestirimi 43,3 milyon tona yükseltildi. Üretim iddiası de 83,6 milyon tona çıkarken, bu durum global arzı artırarak fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.
Mısır fiyatlarında, Brezilya’da Safrinha hasadının yüzde 66 ile geçen yılın gerisinde kalması Asya ihracatı açısından arz riski oluştururken, ABD artan etanol üretimi de mısır talebini destekleyen bir başka öge oldu.
Öte yandan analistler, ekonomik yavaşlama sinyali olarak bedellendirilen istihdam datalarının yatırımcıları riskli varlıklardan uzaklaştırdığını, bu durumun ziraî emtia piyasasında vadeli kontratlarda satış baskısı yaratabileceğini belirtti.
Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsasında kile başına fiyatlar pirinçte yüzde 2,9, soya fasulyesinde yüzde 3,2, buğdayda yüzde 4 paha kaybederken, mısırda yüzde 2,9 yükseldi.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 3,8, şekerde yüzde 0,6 ve pamukta yüzde 2,7 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 9,7 azalışla tamamladı.
