Bayram harçlığına dönen 1100 TL’lik ikramiyeyi bekleyen emekliler zorda. Maaşların artırılmasını isteyen emekliler, “Geçinemiyoruz” sloganıyla meydanlara çıkacak.
İstanbul Üsküdar’da bir emekli kahvesi… Masanın etrafında kimi işçi kimi memur olarak çalışmış insanlar oturuyor. Surat asık, moral bozuk. En önemli gündem “geçim derdi ve çocukların geleceği.”
Büyük bölümü asgari ücrete bile ulaşamayan maaşlarıyla geçinmeye çalışan 14 milyona yakın emekli, hükümetin 25 milyar TL’ye mal olacağı gerekçesi ile artırmadığı bayram ikramiyelerini almaya hazırlanıyor. 27-29 Nisan tarihleri arasında alınacak 1100 TL ikramiye öncesi Üsküdar’da Türkiye Emekliler Derneği’nin girişimi ile kurulan ve ücretsiz hizmet veren İkinci Bahar Kahvesi’ne uğruyoruz. İkramiye için bekledikleri 2 bin liranın kabul edilmemesine büyük tepki gösteriyorlar. “Biz o ikramiyeyle tatile çıkmayacaktık zaten. En azından rahat rahat aylık erzağımızı alacaktık” diyorlar.
“SOSYAL YARDIM YOK”
Kirasını, borcunu ödeyince maaşından geriye sadece 2 lira kaldığını söylüyor 60 yaşındaki Özkan Piyaz. Evde dört kişi yaşıyorlar, iki çocuğu var, okuyor. Evi de kira… O kadar sıkıntıya düşmüş ki Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) aracılığıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan sosyal yardım istemiş. Ancak yanıt olumsuz. Piyaz, “Ailede emekli bir kişi dahi olsa hiçbir sosyal yardımdan faydalanamıyorsunuz. Devlet bana diyor ki sen emekli maaşı alıyorsun, sosyal yardım alamazsın. Ben özellikle bayram ikramiyesinden çok ümitliydim, biraz rahatlarım diyordum ama o da olmadı. Gerçekten nasıl yaşayacağız bilmiyorum. Eve kapanıp ölmeyi beklerim bu parayla. Çocuklarımı okutmak için iş aramak zorundayım” diyor. “Evden çıkarken torunlar bir şey istemesin diye dua ediyoruz” diyen Orhan Karadağ ise şöyle konuşuyor:
ET YERİNE BULYON
“Torunlara cips alırdım ben 7 liraya, bugün 15 lira olmuş. Bana zabıtaya şikâyet et demeyin. Zabıta görmüyor mu marketleri? Eskiden fakirlerin alışveriş yaptığı marketler şimdi süper lüks oldu. Eskiden aylık alışveriş yapardık, şimdi öyle bir şey yok. Maaş yettiği kadar alıp onunla bir ay geçinmeye çalışıyoruz.”
Türkiye Emekliler Derneği Üsküdar Şube Başkanı Fatma Önerge de 65 yaşında bir emekli. Marketlerden taneyle meyve sebze aldığını söylüyor. “Eskiden et alırdık rahat rahat, şimdi yemeğe et tadı versin diye bulyon koyuyoruz” diyor ve emeklilerin dertlerini şöyle sıralıyor:
“Eskiden bayramda maaştan kısıp edip 50 lira harçlık veriyorlardı toruna şimdi 20 lira bile veremiyorlar. Bağışıklığınıza dikkat edin ton balığı, vitamin alın diyorlar bize. Ben dün brokoli alayım dedim, 25 liraydı pazarda. Bir de kiralardan bıktık. TOKİ’nin Anadolu’daki projelerine başvurabilme hakkı olsa birçoğu durmaz burada gider.”
12 MİLYON EMEKLİ BANKALARA BORÇLU
Türkiye’de 13 milyon 662 bin kişi emekli aylığı alıyor. Bunlardan 9 milyon 321 bini kendi aylığını alıyor. 3 milyon 950 bin kişi ise dul ve yetim aylığı alıyor. 2022 yılbaşında emeklilere yüzde 25.48-27.48 zam yapıldı. En düşük emekli aylığı 2 bin 500 TL oldu. Türkiye’de 1 milyon 266 bin emekli, bu maaşla geçinmeye çalışıyor. 12.5 milyon emekli bankalara borçlu. 8 milyonu açlık
sınırının altında yaşıyor ve iş arıyor. Açlık sınırı 4 bin 928 lira, yoksulluk sınırı ise 16 bin 52 lira oldu. Emekliler acil olarak seyyanen zam istiyor.
“İKRAMIYE ASGARİ ÜCRETE EŞİTLENSİN”
Emekli-Sen Başkanı Cengiz Yavuz, 2018’den bugüne ikramiyenin sadece yüzde 10 artırıldığını hatırlatarak, enflasyon oranına göre beş yıllık ikramiye kaybının kişi başı yaklaşık 5 bin lira olduğunu söyledi. Bu ikramiyenin emekli için yok hükmünde olduğunu vurgulayan Yavuz, “Asgari ücret acilen güncellenmeli ve en az emekli maaşı ile ikramiye bu seviyeye getirilmeli. Bu amaçla 1 Mayıs’ta da ön saflarda emeklinin sesini duyuracağız, sonrasında da her ilde sokakta olacağız” dedi.
