-
Haber7 – ÖZEL
Uluslararası normların yerle bir olduğu revizyonist siyasetlerin süratle yayıldığı günümüz dünyasında Türkiye’nin son devirdeki jeopolitik atılımları global çapta ilgi topluyor.
ABD merkezli küresel politika dergisi Foreign Policy (FP), Türkiye’nin dış siyasetteki pozisyonunu mercek altına aldı.
FP tahlilinde, “Uluslararası normlar parçalanırken, Türkiye’nin revizyonist siyasetleri kıyasla daha az kışkırtıcı görünüyor” sözü yer aldı. Yazıda, son on yılda Türkiye’nin statüko gücünden revizyonist güce dönüştüğü, Suriye, Libya ve Kafkasya’daki askeri atılımlarla bölgesel dinamikleri kendi lehine çevirdiği belirtildi.
TÜRKİYE ARTIK SAKİN GÜÇ
Dergi, Ankara’nın Yunanistan’a yönelik sert iletilerine da değindi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “İşgal ettiğiniz adalar bizi bağlamaz, vakti gelince gereğini yaparız. Bir gece ansızın gelebiliriz” sözleri hatırlatıldı. Birebir periyotta, Türkiye’nin Yunan adalarını Türk toprağı üzere gösteren haritaları gündeme taşıdığı aktarıldı.
Foreign Policy, Türkiye’nin “kışkırtıcı eylemlerinin” artık görece sönük kaldığını savundu. Yazıda, Rusya’nın Ukrayna işgali, İsrail’in Gazze ve Batı Şeria’daki atakları ve Trump periyodundaki ABD’nin irredentist (kaybedilen toprakların geri istenmesi) telaffuzları örnek gösterilerek, “Bugünün standartlarına nazaran bu artık pek de fark edilmiyor” denildi.
FP tahlilinde şu sözler yer aldı:
Türkiye memleketler arası normlara yönelik tekrarlanan ataklarıyla dikkat çekiyordu. Artık ise bu normlar Moskova’dan Washington’a kadar bir dizi daha büyük ve daha agresif aktör tarafından parçalandı ve Türkiye kıyasla neredeyse sakin görünüyor.
Son on yılda, Türkiye bir statüko gücünden revizyonist bir güce dönüştü. Libya’dan Suriye’ye, Kafkasya’ya kadar bir dizi çatışmada, Ankara askeri gücünü bölgesel dinamikleri kendi lehine çevirmek için kullandı. Çok fazla abartı eşliğinde, bu müdahaleler alanda fiili durumlar yarattı, Suriye’de Esad rejiminin düşüşünü ve Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’ı ele geçirmesini sağlamaya yardımcı oldu.
İSRAİL SALDIRGANLAŞTIKÇA TÜRKİYE’YE YAKLAŞTILAR
Dergi, Türkiye’nin 2020’lerin başındaki ataklarının Fransa, Yunanistan, Güney Kıbrıs, İsrail, Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni Türkiye zıddı koalisyona ittiğini lakin son yıllarda Ankara’nın bu koalisyonu yatıştırmak için diplomatik uğraş gösterdiğini savundu.
Yazıda dikkat çeken bir öbür tespit ise şu oldu:
“İsrail’in giderek denetimsiz hale gelen davranışı, Türkiye’nin Arap komşularının gözünde daha az tehditkar görünmesini sağladı.”
Dergi, Mısır ve Körfez ülkelerinin Ankara’yı İsrail’e karşı istikrar ögesi olarak gördüğünü aktardı. Bu ülkelerin, Suriye’de ve bölge genelinde Türkiye ile uyum konusunda mutlu göründükleri kaydedildi.
‘YENİ OSMANLICI’ VİZYON TEKRAR GÜNDEMDE
Makalenin son bölümünde, eski Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun “Yeni Osmanlıcı” vizyonuna değiniliyor. Bu vizyonun, periyodun liberal varsayımlarıyla dengeli olduğu, tıpkı ABD’nin kendi gücünü “karşılıklı yarar sağlayan proje” olarak sunması üzere, Türkiye’nin de gücünü “herkes için yarar sağlayan” model olarak kurguladığı tabir ediliyor.
Makale, bu yeni periyodu şu çarpıcı sözlerle özetliyor:
“En uygun ihtimalle, başka ülkelerin Amerikan –ve kısa bir mühlet için Türk– gücünü karşılıklı yarar sağlayan bir proje olarak kabul etmelerini mümkün kıldılar. Artık ise, birtakım kalıntı retorikler dışında, bu kazan-kazan çerçevesi ortadan kalktı. En âlâ ihtimalle, ülkeler diğerlerine daha büyük bir tehdit karşısında süreksiz bir ortak olarak, daha az berbat olan taraf olarak başvurabilirler.”
Sonuç kısmında, Foreign Policy şu tespite yer verdi:
“Yeni bir irredentizm çağını kucakladıktan sonra, Türkiye kendini birdenbire kalabalık bir alanda buluyor. Dünya, kuralları yine yazmak ve hudutları yine çizmek için yarışan gayretlerin kuşattığı bir Risk jeopolitiği devrine girmiştir.”
