Küçükçekmece Başsavcılığı, Can Holding sahipleri Mehmet Şakir Can, Kemal Can ve Kenan Tekdağ’ın da ortalarında olduğu 10 kişi için gözaltı kararı verdi. Habertürk ve Show TV başta olmak üzere 121 şirkete ve malvarlıklarına el konularak TMSF’ ye devredildi. Operasyon, Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı cürüm işlemek maksadıyla örgütsel faaliyet yürütüldüğü, bünyesindeki şirketlerin dolandırıcılık ve kaçakçılık gelirleriyle finanse edildiği gerekçesiyle düzenlemişti.
Can Holding’e yönelik soruşturma sürüyor. Jandarma ortalarında holdingin işverenlerinin da bulunduğu beş kişiyi arama çalışmaları hali hazırda devam ederken, Can Holding’in geçmişi de merak konusuydu. Öte yandan, Tekfen Holding’deki yüzde 17,56’lık payına el konulduğu bildirildi.
Sabah Gazetesi müellifi Dilek Güngör, bugünkü yazısında, Can Holding’te devam eden soruşturmayı yazdı.
- “Uluslararası kaçakçılıktan elde edilen gelirle eğitim bölümüne girerek prestij elde ettiler. Sonra “Yıllık gelirim 875 bin TL” diyen Kemal Can, 575 milyon dolara Ciner Medya’yı aldı. Garip değil mi?” sorusunu soran Güngör, Can Holding’te 2002 yılında da misal bir cürümden gözaltılar olduğunu ve ‘küresel baronlar’ olarak anıldıklarını yazdı. İşte bahsi geçen o köşe yazısı…
“CAN’LARIN ‘KARA PARA’ ÖYKÜSÜ NASIL BAŞLADI?”
Son 72 saatte Türkiye’nin gündemine oturan Can Holding belgesini aralamaya devam ediyoruz.
Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı’nın başlattığı soruşturma önümüzdeki günlerde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na devredilecek. Eminim, Akın Gürlek başkanlığında yürütülecek çalışmalar, sigara ve makaron kaçakçılığından elde edilen servetin, eğitim ve medyada nasıl aklandığını daha net ortaya çıkaracaktır.
- Şimdi gelin Can’ların ‘kara para’ öyküsünün nasıl başladığına bakalım.
Dün de yazdım. Can Holding ismini birçoğunuz Ciner Medya Kümesi satın almasıyla duydu. Ama Can’ların asıl gündeme gelişi 2000’lerde başlıyor. 2002’deki Duman Operasyonu, Can Ailesi’nin erken periyot faaliyetlerini açığa çıkardı. O periyotta 8 trilyon TL kıymetinde kaçakçılık ağı ve 4 milyon paket sigara ele geçirildi.
“KÜRESEL BARONLAR OLARAK ANILDILAR”
Zamanhan Can ile oğulları Kemal ve Mehmet Şakir Can, hem Türkiye’de hem memleketler arası operasyonlarda sigara kaçakçılığı suçlamalarıyla gözaltına alındı. 2016’da 11 ülkede yürütülen operasyonlarda “küresel baronlar” ortasında anıldılar.
5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında mahpus cezası aldılar, milyonlarca liralık isimli para cezası ödediler. Bu gelirleri daha sonra kara para aklama düzenekleriyle sisteme soktular. Savcılığın MASAK raporlarına dayandırdığı sayı 88 milyar TL. Bugünkü kurla 2 milyar dolar…
“SERVET BÖYLECE YASAL BİR TABANA OTURDU”
Parayı iştirakler üzerinden sisteme aktardılar. Örneğin, Güç Petrol ile akaryakıt istasyonları kurdular. Awox, Seikon, Telefox, Energia markalarıyla güçlü tüketim kümesinde Çerkezköy, Lüleburgaz ve Mersin’de fabrikalar açtılar. Gerisinden prestij edinimi için eğitim kesimine girdiler. 2019’da Amerika’da halka açık olan Laureate International’dan Bilgi Üniversitesi’ni, 2022’de Tabiat Koleji’ni aldılar. Bu satın almalar, itibar kazanımı sağlarken birebir vakitte kaçakçılıkla edinilen servetin “yasal” yere taşınmasını kolaylaştırdı.
“BU NE PEHRİZ, BU NE LAHANA TURŞUSU”
Sonra da Aralık 2024’te Turgay Ciner’den Habertürk, Show TV ve Bloomberg HT medya kümesini aldılar. Başına da birilerinin bugünlerde ‘ağabey’ diyerek kurtarmaya çalıştığı, Can’larla aile bağları olan Kenan Tekdağ’ı geçirdiler. (O periyodu hatırlıyorum. Rekabet Konseyi’nden uzun vakit Can Holding’in medya satın almasına onay çıkmadı. Can Holding, Ciner Medya Kümesi’nin paylarını 575 milyon dolara satın alacağını kuruma beyan etti. Holding ismine satın almayı yapacak Kemal Can ise yıllık gelirini 875 bin TL olarak kayda geçirtti. Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu… O denli ya… 875 bin TL’lik yıllık gelirle 575 milyon dolara devralacaklarını söyledikleri bir kümeye talip olmak… Garip değil mi? Öğrendiğime nazaran, o para da ödenmemiş durumda… Cüzi bir ölçünün ödendiği, büyük ödemenin mayısta olacağı sav ediliyor. Ciner’i ticari hayattan tanıyanlar ‘Bir malın parasını almadan devretmez’ diyor. O vakit medyayı nasıl devretti, muamma tabii!)
Neyse devam edelim…
“SON 30 YILDA…”
2025’te ise bu sefer Türkiye’nin en esaslı inşaat şirketlerinden Tekfen Holding’de ortaya çıktılar. Rekabet Şurası’ndan müsaade alamasalar da yüzde 40’ın üstünde bir oy oranıyla genel heyette tüm idare şurasını ele geçirdiler. Can’ların kıssası aslında Türkiye’nin son 30 yılda yeni sermaye kümelerinin yükselişinde kaynağı bilinmeyen para girişlerinin ve gri iktisat bağlarının nasıl belirleyici olduğunu çarpıcı biçimde gösteriyor.
Pekala artık ne olacak?
El konulan 121 şirketten bir kısmı kağıt üzerinde… Artık hepsi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu denetimine geçti. Birinci incelemelerde şirketlerin birçoğunda bilgi, evrak bulunamadı. Hatta muhasebe kayıtları da… Bilgi işlemciler el konulan şirketlerde şifreleri kırmaya başladı. Muhtemelen, öteki kara paracı şirketler üzere Can Holding’in datalarının de yurtdışında saklandığı önümüzdeki günlerde ortaya çıkarılacak.
OPERASYONU HABER ALINCA KAÇTILAR
Bana kalırsa üzerinde durulması gereken bir bahis da Can ailesinin operasyonu evvelden haber alıp almadığı meselesi… Malum, aile üyeleri firar etti. Operasyonu evvelce haber alıp sağı solu aşındırdıkları, beklediklerini bulamayınca gözaltı kararı öncesinde kaçtıkları söyleniyor. Muhtemelen tam da operasyona saatler kala hastaneye yatan Kenan Tekdağ’a da ‘birileri’ bu aklı verdi.
Belli ki, savcılık belgeleri, Can Holding’in büyüme yerinde sistematik kara para aklama, devlet regülasyonlarının esnetilmesi, siyasi-hukuki temasların rol oynadığı argümanlarını da gündeme taşıyacak.
Merakla bekliyorum…
