Türkiye’de tarım yerlerinin atıl kalması uzun müddettir üretimin önündeki en büyük pürüzlerden biri olarak görülüyor. Tarım ve Orman Bakanlığı bu probleme köklü bir tahlil getirmek amacıyla yeni bir uygulamayı hayata geçiriyor. Daha evvel kamuoyuna duyurulan proje 1 Eylül’de yürürlüğe giriyor. Bu kapsamda iki yıl üst üste ekilmeyen tarım toprakları, malik müracaat yapmasa dahi devlet aracılığıyla dönemlik kiraya verilecek. Bu kiralamalardan elde edilen gelir, direkt toprak sahibinin banka hesabına yatırılacak.
45 GÜN İTİRAZ SÜRECİ VAR
Uygulamanın en kritik ayağını, vilayet ve ilçe tarım müdürlükleri oluşturacak. Bu kapsamda Arazi Tespit Kurulları kuruluyor. Bu komiteler uydu imajları, Coğrafik Bilgi Sistemi (CBS) dataları ve yerinde incelemelerle ekilmeyen tarlaları belirleyecek. Yapılan tespitler, maliklere resmî tebligat yoluyla bildirilecek. Kararın bildiriminden itibaren 45 gün içinde itiraz etmeyen toprak sahiplerinin yerleri kiralama programına dâhil edilecek.
KİMSE MAĞDUR OLMAYACAK
Kiraya verilecek topraklar için bedeller, bölgede misal nitelikteki üç tarlanın rayiç kira bedeli temel alınarak hesaplanacak. Böylelikle hem toprak sahiplerinin hem de kiralayan çiftçilerin mağduriyet yaşamaması hedefleniyor. Kiralama müracaatlarında öncelik, birebir yerleşim yerinde ikamet eden çiftçilere ve ilgili sivil toplum kuruluşlarına verilecek. Talebin fazla olması durumunda en yüksek kira teklifini verenler öncelikli olacak.
3 MİLYON HEKTAR ATIL ARAZİ
Türkiye genelinde yaklaşık 3 milyon hektar tarım yerinin atıl durumda olduğu iddia ediliyor. Bu alanların üretime kazandırılmasıyla, yıllık ziraî üretim bedeline milyarlarca lira eklenebileceği hesaplanıyor. Örneğin İç Anadolu’da 100 dönümlük buğday tarlası yıllık ortalama 150 bin TL brüt gelir sağlayabilir. Bu datalar, tarım ekonomistleri tarafından “kırsal kalkınmada değerli bir adım” olarak bedellendiriliyor.
BAKANLIK ACİLEN ÇALIŞIYOR
Her ne kadar uygulama üretimi teşvik etmeyi amaçlasa da birtakım hukukçular mülkiyet hakları ve kira bedellerinin belirlenmesi hususlarında dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor. Yanlış tespitler, hudut uyuşmazlıkları yahut miras yoluyla hisseli mülkiyetin getirdiği problemler, itiraz süreçlerinde gündeme gelebilir. Bu nedenle, komitelerin mahallî muhtarlar ve ziraat odalarıyla yakın çalışması öneriliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, uygulamanın detaylarını internet sitesinden ve vilayet müdürlüklerinden duyuruyor. Ayrıyeten düzenleme Resmî Gazete’de yayımlanarak hukuksal çerçeveye kavuşturuldu.
Bakanlık, sürecin şeffaf yürütülmesi için tüm müracaat ve itiraz düzeneklerini açık halde ilan edecek.
KÖYE DÖNÜŞÜ DESTEKLEYECEK
Son yıllarda genç nüfusun köylerden kente göç etmesi, tarımda iş gücü sıkıntısını derinleştirdi. Fakat “köye dönüş” teşvikleri ve genç çiftçi projeleri ile tekrar üretime dönmek isteyenler artıyor. Yeni tarla kiralama düzenlemesi, bilhassa arazi bulmakta zorlanan genç üreticiler için büyük fırsat sunuyor. Tarım uzmanlarına nazaran, bu adım kırsalda istihdamı artırabilir ve lokal ziraî üretimi güçlendirebilir. Öte yandan ziraat odaları, kooperatifler ve çiftçilerden gelen birinci reaksiyonlar genelde olumlu. 1 Eylül’de başlayacak uygulamanın birinci yıl sonunda hem atıl yerlerin üretime kazandırılması hem de kira gelirleriyle toprak sahiplerinin iktisada katkısının artması bekleniyor. Tarım ekonomistleri, bu siyasetin uzun vadede ziraî üretim açığını kapatmada ve besin güvenliğini sağlamada değerli rol oynayabileceğini belirtiyor.
