Yurttaş yüzde 100’ü aşan artışlar nedeniyle kirasını ödeyemeyecek duruma geldi. Hükümetten ufukta henüz bir çözüm yok. İşçi ve memur temsilcileri maaşlara kira desteği verilmesini istiyor.
Artan enflasyonla birlikte eriyen alım gücünün mutfakta yarattığı yangın evin tamamına sıçradı. Satılık ev almayı hayallerinden bile çıkaran orta ve düşük gelirlilerin şimdi bir kiralık sorunu var.
Dört ay içinde Türkiye’nin her ilinde yüzde 100’ün üzerinde artan kiralar, büyük şehirlerde işçi ve memurun gelirlerinin üstüne çıktı. Hükümet kiraya üst sınır ve fahiş artışa cezayı tartışırken emekçi örgütleri kira desteği verilmesi gerektiğini açıkladı. Emlakçılara göre ise maliyet artışları nedeniyle yeni ev yapılamadığı için fiyat artışı durdurulamayacak.
“ZAMLAR DONDURULMALI”
Kira sorununa karşı bir süredir Meclis’te öneriler getiren ve çözüm için verdikleri araştırma önergesinin AKP ve MHP oylarıyla reddedildiğini hatırlatan CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak, kira zamlarının en az üç yıl dondurulmasını önerdi. New York ve Berlin’de bu yöntemin denendiğini belirten Budak, “Bunun yanı sıra yabancılara konut satışının en az bir yıl dondurulması da fiyatları düşürür” dedi.
Memurlar için şehir değiştirmenin kâbusa dönüştüğünü söyleyen Kamu Emekçileri Sendikası Eşbaşkanı Mehmet Bozgeyik ise pahalılığın yanı sıra konut bulamama sorunu olduğuna dikkat çekti. Memurların artık tayin istemediğini ve atandığı şehire göre işi bırakmayı bile düşündüğünü söyleyen Bozgeyik şöyle konuştu: “Memurlar bu kiraları ödeyemez duruma geldi, ücretlere kira desteği şart oldu.”
MALİYET VURGUSU
Hem ev sahipleri, hem de kiracılarla sürekli muhattap olan emlakçılar ise kısa sürede bir çözümün mümkün olmadığını belirtiyor. İnşaat maliyetleri düşmeden konut arzının artmayacağını söyleyen İzmir Emlakçılar Odası Başkanı Mehmet Bozgeyik, “Özellikle İzmir’de deprem, konut stoğunu eritti. Hâlâ yıkılmayı bekleyen binalar var. Yıkılanların yerine de yenisi yapılamıyor, çünkü müteahhitler maliyetlerle baş edemiyor. Kira ve konut krizini çözmek için önce enflasyon düşecek, sonra dolar düşecek, sonra konut yapımı başlayacak bunlar da en az iki yıl sürer” dedi.
Ankara Emlakçılar Odası Başkanı Hakan Akçan da kiralık konutta piyasaların tıkandığını belirterek çözüm önerilerini şöyle sıraladı: “Mevcut kiracılar için artışlara bir sınır getirilmeli. Yeni kiralayacaklar için de her mahallenin bir kira üst sınırı belirlenmeli. Bunlar belki fiyatları durdurur. Düşürmek kısa sürede imkânsız zaten. Onun için önce inşaat maliyetlerine bakmak lazım.”
PERAKENDECİ DE SINIRLAMA İSTEDİ
Maliyet artışlarının organize perakende sektörünü zora soktuğunu söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, enflasyonla mücadele için kiralara müdahale istedi. Organize perakende için kira ve AVM’lerdeki genel giderlerin en önemli maliyet kalemlerinden biri olduğunu söyleyen Öncel, “Özellikle cadde mağazalarının kiralarında yasal sınırın üzerinde keyfi artışlarla karşı karşıya kalıyoruz. Kira artışları önümüzdeki aylarda çok daha yakıcı bir sorun olacak. Özellikle sabit ve dar gelirli kesimlerin alım gücünün daha da düşmemesi için önerilerimiz şöyle:
– Konut ve işyerlerindeki kira artışlarında TÜFE ortalamasına bir üst sınır belirlenmesi;
– Mülk sahiplerine kira gelirleri için belli bir süre vergi muafiyeti ya da indirim getirilmesi;
– AVM’lerde genel giderlerle ilgili yönetmeliğin perakende sektörünün beklentileri doğrultusunda tamamlanarak bir an önce yürürlüğe girmesi.
