Fidan, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) 21. İnanılmaz Dışişleri Bakanları Kurulu Toplantısı’nı basına kıymetlendirdi.
Türkiye’nin değerli bir toplantıya başkanlık ettiğini söyleyen Fidan, “Gazze’deki artık dayanılmaz boyuta ulaşan açlık nedeniyle kurulu harika toplantıya çağırdık ve rekor bir iştirakle da toplantımızı gerçekleştirdik. Hem buradaki iştirakçilerin kapalı oturumda yaptığı beyanlar, daha sonra ikili görüşmelerde ele alınan hususlar aslında Gazze problemini, Filistin problemini çözmede İslam ülkelerinin kararlılığını, fikir birliğini, güç birliğini daha da ileri taşıma noktasında kıymetli bir basamak oldu.” diye konuştu.
Fidan, bilhassa bu toplantının, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) eylül ayında yapılacak BM Genel Kurulu toplantıları öncesinde düzenlenmesinin hedeflendiğini hatırlatarak, “Genel Konsey haftasına giderken, İslam ülkelerinin tek ses olarak, tek fikir olarak, tek yumruk olarak Filistin sorununda konum alması, ortalarındaki fikir detaylarını izah etmeleri, tek görüş oluşturmaları ve memleketler arası topluma bu davanın taşıyıcısı olarak da yeni teklifleri sunması bizim için kıymetliydi.” sözlerini kullandı.
Bunların memleketler arası diplomasinin inceliklerini içeren ve retorikle ilgili hususlar olduğunu söyleyen Fidan, memleketler arası toplumun atabileceği adımların, ülkelerin nereye kadar neyi zorlayabilecekleri sıkıntısının değerli olduğunun altını çizdi.
Fidan, “Bizim kapalı oturumda, bugün çok ayrıntılı tartıştığımız ve nihayetinde hakikaten muhtevası çok yüksek, tesiri de inşallah yüksek olacak bir karar kabul edildi bütün ülkeler tarafından. Bu kararın hazırlanmasında da ağır emek oldu.” diye konuştu.
Bakan Fidan, özellikle bakanlık çalışanlarının bu hususta önemli emek harcadığını vurgulayarak, Türkiye’nin ortaya koyduğu perspektifin, burada kendi müttefikleriyle birlikte kabul gördüğünü söyledi.
“ARTIK KELAMIN BİTTİĞİ YERDEYİZ”
Fidan, gelinen noktayı özetleyerek, şunları kaydetti:
“Özet prestijiyle aslında geldiğimiz nokta şu, artık kelamın bittiği yerdeyiz. Filistin meselesinde, Gazze meselesinde, insanlığın sınavı külliyen kaybettiği bir noktadayız. Bütün dışişleri bakanları bunun farkındalar, artık diplomasinin araçlarını kullanarak geleceğimiz noktanın sonuna ulaşmış oluyoruz. Artık bundan sonra daha farklı aksiyonların, önlemlerin alınması, memleketler arası toplumların daha fazla bir tepki göstermesi gerekiyor. Zira sistem burada büsbütün iflas etmiş durumda, bahis Filistin olunca, mevzu Gazze olunca. Elbet Gazze problemindeki acıyı durdurmanın en kestirme yolu şu kademede devam eden müzakere süreçlerinde bir sonuç çıkması.”
Bakan Fidan, “İyimser olmak istemekle birlikte, (Binyamin) Netanyahu’nun mevcut siyasetlerine bakıldığında aslında rastgele bir mutabakatla hiçbir ilgisi olmadığını görüyoruz. Büsbütün vakit kazanma ve askeri gündemini, politikalarını ilerletme üzerine kurulu bir strateji var.” diyerek, İslam dünyasının büyük bir çoğunluğunun İsrail ile bağı olmadığını söyledi.
Böyle bir denklemin, İslam toplumları için çok büyük bir manası varken pratikte tesir oluşturmada yetersiz kaldığına dikkati çeken Fidan, şunları kaydetti:
“Dolayısıyla İsrail’i daha çok ticari olarak, siyasi olarak, askeri olarak destekleyen ülkelerin bu noktada aslında İsrail’e tutum koyması, pratikte İsrail’e daha büyük bir fren olacak bir düzenek. Hasebiyle buradaki ülkelerin, İsrail’le bağlarını değil, olmayan bağlantılarını değil, İsrail’i destekleyen ülkelerle olan ilgilerini kullanarak bir strateji geliştirmeleri, bunun üzerinden baskı üretilmesi problemini gündemde tutuyoruz.”
“İLİŞKİLERİN BİR NOKTADA ARTIK İSRAİL’İ FRENLEME İÇİN KULLANILMASI ELZEM”
Fidan, masa etrafındaki 57 ülkeden birçoğunun hem Batı’yla hem ABD ile çok önemli ekonomik, siyasi ve güvenlik alakaları olduğunu hatırlatarak, “Bu münasebetlerin aslında bir noktada artık İsrail’i frenleme için kullanılması elzem. Bu noktada çeşitli fikirler var. Onları da kendi ortamızda tartıştık.” dedi.
Filistin sorununda bir karşıt orantıyla karşı karşıya olunduğunu kaydeden Fidan, bu durumu “ilginç” olarak nitelendirdi.
Fidan, Türkiye’nin de içinde olduğu diplomatik eforlara değinerek, “Çalışmaların milletlerarası arenada Filistin’deki devletin tanınma süreciyle ilgili retoriği bilhassa domine etmesi, yol göstermesi kıymetli oldu. Filistin’in devletleşmesi tanınırken, Gazze’deki soykırıma devam edilmesi bu türlü bir karşıt orantı ve giderek Gazze’nin artık insansızlaştırma siyasetine husus olması doğal ki büyük bir tezat temel prestijiyle.” sözlerini kullandı.
“Bir taraftan Filistin’i devlet olarak tanıyorsunuz öteki taraftan Filistin devletinin asli ögesi olan insan ögesinin yok olmasına en azından bir modülünü da Gazze’de göz yumuyorsunuz. Burada bir tezat var.” diyen Fidan, birinci gayenin başarıldığını ve bunun “Filistin’in devletleşme meselesi” olduğunu söyledi.
Fidan, Filistin’in tanınmasının ehemmiyetine değinerek, şu değerlendirmede bulundu:
“7 Ekim’de bu birinci savaş başladığında biz dedik ki Filistin işgali devam ettiği sürece, İsrail zulmü devam ettiği sürece, Filistinliler onurlu, bütünlüğü olan, hâkim bir devlet sahibi olmadığı sürece, Orta Doğu’daki ne birinci savaş olacak ne son savaş olacak Filistinlilerle İsrailliler ortasında. Hatta bu savaşın yayılma riski var. Münasebetiyle bir taraftan Gazze’deki savaşı durdurmaya ağırlaşırken çabucak gündeme iki devletli tahlil teklifinin bir an evvel raftan indirilerek gerçekte hayata geçmesi konusunda önemli bir atılım yapma hareketi getirdik.
Şimdi bu bizim ortaya koyduğumuz strateji öteki ülkeler tarafından da büyük oranda belirlendi, benimsendi zira bu kalıcı tahlil. Kalıcı tahlili gündemde tutmanız gerekiyor. Var olan krizi Gazze’de çözümlendirmeye çalışırken kalıcı tahlili hayata geçirmeniz gerekiyor. Bu aslında memleketler arası toplumun da birinci başta bilhassa Batı’nın biraz direndiği daha sonra da diğer yol görmediği, kabullendiği bir prosedür oldu ve şu anda o noktaya geldik.”
ULUSLARARASI TOPLUMUN İİT ÖNCÜLÜĞÜYLE ARALIK KATETMESİ
Bakan Fidan, uluslararası toplumun İİT’nin öncülüğüyle ara katederken, İsrail’in öbür bir hesap yapıp iki devletli tahlil fikrini öldürme konusunda adımlar attığının altını çizdi.
“Özellikle Gazze’de ortaya koyduğu tutum, Batı Şeria’da ortaya koyduğu hal, olağanüstü belirleyici. Memleketler arası toplum artık burada kendi iktidarlarına bedel ödetiyor. Bilhassa Batı’da bedel ödetiyor. Batı’da birçok ülke kendi toplumlarının kamuoyu baskısından hareketle Filistin’i tanıma noktasında adım atıyor.” diyen Fidan, artık hiç kimsenin bu tarihi katliamın, soykırımın bir modülü olmak istemediğini lisana getirdi.
Fidan, lakin kimi ülkeler için geç olduğunu söyleyerek, onların Musevilere soykırım yapıldığında da Filistinlilere yapılan soykırımda da yanlış tarafta olduklarını belirtti.
Bazı ülkelerin bahtının bu türlü olduğunu lakin bunun şuurlu bir halla yapıldığını söz ederek, onların hiçbir formda hafifletici bir mazeretleri olmadığını aktardı.
Fidan, “Bizim medeniyetimiz, bizim tarihimiz çok şükür o noktada, biz faile yahut kurbana değil hareketin kendisine bakıyoruz. Bir zulüm kime yapılırsa yapılsın zulümdür. Kim yaparsa yapsın tekrar zulümdür. Yani o, bu, oburu değişmez. Bu açıdan bu türlü bir aslında paha farklılığı da var.” diye konuştu.
TOPLANTI MARJINDA YAPILAN İKİLİ GÖRÜŞMELER
Toplantı marjında yapılan ikili temaslara değinen Fidan, Mısır, Irak, Suriye, İran ve Afrika’yla kıymetli gündemleri olduğunu söz etti.
Fidan, Gambiya’nın 90’lı yılların başından itibaren Türkiye’nin askeri, ekonomik, teknik işbirliği alanında ağır yatırım yaptığı bir ülke olduğunu, Cibuti ile yürüyen uygun alakaları bulunduğunu hatırlattı.
Bunun yanı sıra İran’la şu anda devam eden nükleer müzakereler ve savaş sonrası periyoda ait genel değerlendirmeler yapıldığını aktaran Fidan, “İran’ın Avrupa’yla yürüttüğü bir track var. Nükleer müzakerelerle ilgili… Bir de Amerika’yla ilgili şu anda askıda kalmış müzakereler…” dedi.
Bakan Fidan, yakın zamanda ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile görüştüğünü anımsatarak, şunları kaydetti:
“Orada bu mevzuyu da biz tartışmıştık. Oradan gelen birtakım yorumlar ışığında bu yeni gündemi kıymetlendirme imkanımız oldu. Terörle uğraşın muhakkak ayrıntılarına girdik. Irak’ı biliyorsunuz seçimler var ekim ayı içerisinde. Seçimlerden evvel aslında Sayın (Irak Başbakanı Muhammed Şiya es) Sudani periyodunda başlatılan ikili işbirliğine ait kıymetli mevzular var. Su alanında işbirliği, kalkınma yolu sorunu, terörle çaba, güç işbirliği birçok bahiste iş adamlarının ortaya koydukları projeler, aslında çok dinamik bir gündem var.”
Gündemin heyecanlı hem de sıkıntılı alanlar olduğunu kaydeden Fidan, Türkiye’de devam eden Terörsüz Türkiye sürecini de ele alma imkanı olduğunu lisana getirdi.
Bakan Fidan, Mısır ile Gazze’ye yapılacak beklenen yardımın ve mutabakat konusunun ele alındığını söz ederek, birçok global sıkıntının görüşüldüğünü anlattı.
Fidan, Suriye Dışişleri Bakanı (Esad Hasan) Şeybani ile de sık sık görüştüğünü ve son periyotta yaptığı temaslarına değindi.
“SURİYE’DE BİR DEVİR BİTTİ LAKİN DAHA KOLAY BİR DEVİR BAŞLAMADI”
Fidan, “Suriye’nin toprak bütünlüğüne, egemenliğine, güvenliğine olan bağlılığımızı bir sefer daha teyit ettik. Lakin 8 Aralık’tan çabucak sonra da söylemiştik. Suriye’de bir periyot bitti, bir devir başladı lakin daha kolay bir periyot başlamadı. Meydan okuması çok daha yüksek. Sorun alanları çok daha barizleşmiş, net bir devir başladı. Burada Türkiye’nin sorumluluğu yüksek.” dedi.
Bölge ülkeleriyle bir arada el ele verip başta İsrail taarruzları karşısında ülkenin toprak bütünlüğünü korumak üzere ve birçok hususta işbirliği yapılması gerektiğinin altını çizen Fidan, içeride de milletlerarası kimi aktörlerin maksadına, hedefine hizmet edecek çeşitli kümeler olduğunun bilindiğini söyledi.
Fidan, bunların yeterli yönetilmesi gerektiğini vurgulayarak, öte yandan Suriye’nin çok önemli yatırıma, kamu kapasitesinin ilerletilmesine ve altyapının geliştirilmesine gereksinim olduğunu kaydetti.
Bu sorunların vakit alacağına lakin kıymetli olanın bunların yapılabilecek siyasal ortamın, güvenlik ortamının tesis edilmesi olduğuna işaret ederek, “Ama siyasal ve güvenlik ortamı tesis edilmediği vakit, burada bir tereddüt hasıl olduğu vakit, sorun hasıl olduğu vakit saydığım başka alanlarda da bir gelişme olmuyor. Hasebiyle biz bunun çok önemli formda şuurundayız. Bu bahisteki adımları nasıl atıyoruz, bölge ülkeleriyle onu da konuştuk.” diye konuştu.
