TBMM’de “Terörsüz Türkiye” gayesi doğrultusunda kurulan Ulusal Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş başkanlığında toplandı.
Kurtulmuş, toplantının açış konuşmasında, komisyonunun birinci 3 toplantısında çalışma tertibinin tesis edildiğini, dün gerçekleştirilen toplantıda ise toplumun farklı kesitlerini dinlemeye başladıklarını söyledi.
Dün şehit ailelerini, gazileri ve “Diyarbakır Anneleri”ni dinlediklerini aktaran Kurtulmuş, bugün ise “Cumartesi Anneleri”ni ve “Barış Anneleri”ni dinleyeceklerini söyledi.
Türkiye’de, 40 yılı aşkın müddettir devam eden süreçte, yaşanılan acıların herkesin ortak acısı olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, şunları kaydetti:
“Bu acıları yarıştırmak, bu acıları birini başkasının önüne geçirmek üzere rastgele bir hal içerisinde olmamak gerektiği kanaatindeyim. Temel sorun, geçmişte yaşadıklarımızı karıştırmak, kurcalamak ve bunlar üzerinden yeni tartışmalar ortaya koymak değil, tam aksine geçmişte yaşadıklarımızı bir daha yaşamamak üzere siyaset kurumu olarak önlemlerimizi almak ve yolumuza iyilik içerisinde, huzur içerisinde, komisyonumuzun isminde da yer aldığı üzere, kardeşlik içerisinde ve demokrasi içerisinde yürümektir. Maksadımız, bütün bu görüşmelerle birlikte geçmişin tartışmalarını tekrar etmek değildir. Ortak geleceği kurabilmek için kararlılığımızı arttırmaktır.”
Sürecin 86 milyonun ortak yararına olacak biçimde bir an önce bitirilmesini isteyen, içtenlikle, uygun niyetle bir ortaya gelen, tahlil üretmek için uğraş sarf edenler olduğu üzere sayıca az olsa da süreci zehirlemek isteyenlerin de olduğunu belirten Kurtulmuş, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bunu dün ikaz olarak ortaya koymuştuk. Ne yazık ki bir, iki gelişme bu uyarımızda ne kadar hakkı olduğumuzu ortaya koydu. Bu komisyonda hiçbir formda konuşulmamış, komisyonun kurulmasından evvelki süreçlerde dahi gündeme gelmemiş, komisyonun hiçbir anında komisyon üyeleri tarafından paylaşılmamış birtakım mevzuları hem de kapalı oturumlarda konuşulmuş üzere ortaya koymak en hafif tabiriyle açık bir provokatörlüktür. Bu çeşit provokasyon içerisinde olacak çevrelere karşı da komisyondaki 51 üyemizin hepsi ortak bir kararlılık içerisindedir. Müsaadenizle bu kararlılığımızı sizlerin ismine buradan bir sefer daha tabir etmek istiyorum. Sorun, bu milletin bir daha yaşadığı bu acıları yaşamayacak bir halde, barış içerisinde, huzur içerisinde, yüksek demokrasi standartları içerisinde adaletle yarınlara taşımaktır. Bunun için de bu komisyon üzerine düşen bütün sorumlulukları yerine getirmektedir. Türkiye’de 11 siyasi partiyi temsil eden, 51 şahıstan oluşan bu komisyon şimdiye kadarki süreçte büyük bir olgunluk içerisinde, herkes farklı fikirlerini çok net bir halde söyleyerek lakin sonuçta hepimiz ortak amaca hizmet ederek yani barışa, iyiliğe, huzura hizmet ederek komisyon çalışmalarını bugüne kadar getirdik. En kısa vakitte tamamlayarak da millete karşı olan ödevimizi muvaffakiyetle yerine getirmeyi ümit ve temenni ediyorum.”
CUMARTESİ ANNELERİ KONUŞTU
“Cumartesi Anneleri”nden İkbal Eren Yarıcı, toplantıda ağabeyi Hayrettin Eren için konuştu.
Yarıcı, ömür hakkı elinden alınan ağabeyi Eren ve tüm gözaltında kaybedilenler için adaletin sağlanması ve akıbetlerinin açıklanmasının sağlanması için komisyon toplantısına katıldığını söyledi.
Ağabeyi Eren’in 21 Kasım 1980 tarihinde arkadaşı ile buluşmak için Saraçhane’ye gittiğinde polis tarafından gözaltına alındığını ve ona ulaşamadıklarını belirten Yarıcı, ağabeyini bulmak için birçok yere başvurduklarını, ulaşamayınca çabalarını basın açıklamalarıyla Galatasaray Meydanı’nda sürdürdüklerini tabir etti.
Yarıcı, şöyle konuştu:
“Komisyon olarak Cumartesi Anneleri ile görüşme isteğinde bulunmanızı hem biz kayıp yakınları hem de ülke demokrasisi açısından değerli bir adım olduğunu düşünüyorum. Bu komisyonun tahlil odaklı ve samimi olduğuna inanmak istiyorum. Şayet, daima birlikte sahiden demokratik bir ülkede yaşamak istiyorsak, bu yaraların uygunlaştırılması gerekir. Bunun için de bilimsel yollarla ilerlenecek, hakikatleri ortaya çıkartacak, gerçek tahliller üretecek içinde bizim de yer alacağımız bir komisyonun kurulması gerektiğini düşünüyorum.”
“Cumartesi Anneleri”nden Maside Ocak Kışlakçı, ağabeyi Hasan Ocak’ın yıllar evvel gözaltına alındığını, ilgili tüm kurumlara başvurduklarını, 58 gün sonra İsimli Tıp Kurumu’nda ağabeyine yapılan azap izlerinin bulunduğu cansız vücuduna ilişkin fotoğraflara ulaştıklarını anımsattı.
Kışlakçı, cezasızlığa son verecek düzenlemeler için bu komisyonda gerekli adımların atılmasını istediklerini söyledi.
“30 YILDIR BABAMI ARIYORUM”
Besna Tosun ise babası Fehmi Tosun’un 19 Ekim 1995’te Avcılar’daki meskenlerinin önünde beyaz bir araçla kaçırıldığını ağlayarak anlattı.
Tosun, “Babam zorla kaybedildiğinde 35 yaşındaydı, ben 11 yaşındaydım. Bugün 30 yıldır babasına mezar arayan bir evlat olarak buradayım.” dedi.
Besna Tosun, aile olarak yıllardır bütün resmi makamlara başvurduklarını lakin ne babası Fehmi Tosun’dan ne de tıpkı gün kaçırılan babasının arkadaşı Hüseyin Aydemir’den haber alamadıklarını anlatarak, şunları kaydetti:
“Gözaltında kaybetmeler başta olmak üzere insanlığa karşı cürümler vakit aşımına uğratılamaz. Failler yargı önüne çıkarılmalı. Sadece mağdurların adalet talebini karşılamakla kalmaz. Tıpkı vakitte toplumsal inancı yine tesis eder. Geride kalanlar için adil tamirat. Yaşanan kayıplar ve travmalar için onarıcı siyasetler hayata geçirilmelidir. Kamusal ödül, anma alanları, hatırlama yerleri bu sürecin birer modülü olmalıdır. Galatasaray Meydanı üzere. Kurumsal ıslahat. Hak ihlallerine taban hazırlayan ve suistimallere göz yuman güvenlik, yargı ve idari yapılar tekrar yapılandırılmalıdır. Demokratik kontrol düzenekleri güçlendirilmelidir. Toplumsal diyalog ve iştirak. Barış süreci toplumun tüm bölümlerini kapsayacak biçimde yürütülmelidir. Şiddete maruz kalanlar, bayanlar, sivil toplum, mahallî inisiyatifler bu sürecin etkin özgürlüğü haline getirilmelidir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesinin kararları uygulanmalı. Galatasaray Meydanı’ndaki keyfi yasaklara son verilmeli. Ulusal Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunun alt komisyonu olarak gözaltında kayıpları araştırmak üzere Hakikat Komisyonu kurulmalı. Bütün kayıp yakınları dinlenmeli. Devlet gözaltında kaybetme suçundaki sorumluluğunu kabul etmeli, resmi özür dilemeli. Gözaltında kaybedilenlerin akıbetleri açıklanmalı. Onlardan geriye kalanlar ailelerine uygun bir formda teslim edilmeli. Gözaltında kaybetme kabahatinin fail ve politik sorumlularını koruyan cezasızlığa son verilmeli, adalet sağlanmalı.Türkiye’yi imzalamaktan kaçındığı Birleşmiş Milletler, bütün şahıslarını zorla kaybedilmeden korunmasına dair kontrat ile Milletlerarası Ceza Mahkemesini kuran Roma statüsünü imzalamalı, onaylamalı, uygulamalı. Burada kısa bir not düşmek istiyorum.”
“GENCECİK EVLATLARIMIZ DEĞİL DE SİLAHLARI TOPRAĞA GÖMELİM”
9 Temmuz 2000 yılında ölen Nesrin Teke’nin annesi “Diyarbakır Barış Anneleri”nden Nezahat Teke ise “Analar ağlamasın, silahlar sussun, evlatlarımız ölmesin. Bunu söylerken yalnızca Kürt anneleri için demedik. Hem Türk ve Kürt anneleri için söyledik. Zira anne annedir.” dedi.
“Barış Anneleri”nin yıllardır tıpkı talepleri lisana getirdiğini aktaran Teke, “Yirmi beş yıldır daima söyledik, analar ağlamasın, silahlar sussun, evlatlarımız ölmesin. Bunu yalnızca Kürt anneleri için demedik, Türk anneleri için de dedik. Zira anne annedir, acının lisanı yoktur.” tabirlerini kullandı.
Kendi kızının 19 yaşında hayatını yitirdiğini anlatan Teke, “Kızım kendini yakarak tecridi protesto etti. O günden beri kızımın yanan saçının kokusu hala burnumda. Biliyorum, barış gelse kızım geri dönmeyecek. Ancak kelam verdim, diğer analar ağlamasın diye uğraş edeceğim.” diye konuştu.
Annelerin talebinin yıllardır birebir olduğunu vurgulayan Teke, “Bu acılara son vermeniz gerekiyor. Bu savaş ne vakte kadar sürecek? 50 yıldır sürüyor. Hani isterse savaş deyin, isterse çatışma deyin, ne derseniz deyin. Lakin sonlanması gerekiyor.” dedi.
Cezaevlerinde hasta tutuklular bulunduğunu da anımsatan Teke, “Ölüme karşıyız. Beşerler ölmesin. İnsanın dini, lisanı, ırkı, kimliği ne olursa olsun. Benim için insan insandır. Buna karşı durmamız gerekiyor. Tahlil için ne yapmamız gerekiyorsa onu yapalım. Taşın altına koymaksa elimizi değil, gövdemizi taşın altına koymaya hazırız.” sözlerini kullandı.
“Barış Annesi” olarak bilinen Türkiye Bozkurt, barış için daima gayret ettiklerini söyledi. Savaş ve barışı annelerden sormak gerektiğini kaydeden Bozkurt, “Patlayan mermiler annenin ciğerine geliyor. Biz kitaplarda okumadık, yaşadık. Biz 4 bin köyün yakılmasını, faili meçhulleri gördük. Biz gözyaşlarımızı tutamadık.” dedi.
Bozkurt, cezaevi şartlarının güzelleştirilmesi ile hasta tutuklu ve kararlarının tahliye edilmesini istedi.
“Barış Annesi” Rebia Kıran, bu süreci takviyelerini aktardı. Kıran, “Barış bir kabahat değil. Altın tahttır. Bu Meclis, bu altın tahta sahip çıkarsa Türkiye gülistanlık olur.” dedi.
Adalet istediklerini belirten Kıran, “Kürt-Türk birlik olsa bütün dünya ayağımıza gelir. Türkiye kimsenin ayağına gitmez.” tabirini kullandı.
