Almanya’ya 1960’lı yıllardan itibaren çalışmak üzere giden Türk vatandaşları, AA’nın hazırladığı “Gurbetin Anatomisi: Almanya’da Türk Olmak” isimli belgeselde göçle birlikte omuzlarına yüklenen problemleri aşmak için gösterdikleri gayretleri ve ailelerin karşılaştıkları sıkıntıları anlattı.
Eğitimden sıhhate, iş hayatından toplumsal hayata kadar pek çok alanda Türk ya da Müslüman oldukları için farklı muameleye maruz kalan Türkler, ortadan yıllar geçse de Türkiye’den kopamadıklarını söyledi.
“Hem anne oldum hem baba oldum”
Birinci jenerasyon emekçi ailesinin çocuğu olarak Almanya’ya gelen ve Türk bayanlarının Almanya’daki irtibat sıkıntılarını çözmek için tercümanlık yapan Fahriye Yıldız, küçük yaşta ailesinin yükünü sırtladığını ve genç yaşta çalışmaya başladığını lisana getirdi.
Başörtüsü takmaya başladıktan sonra ayrımcı yansılarla karşılaştığını belirten Yıldız, yaşadığı kimlik sorgulamasını şu sözlerle anlattı:
“Tepkiyi ben çok aldım. 1992’lerde başörtüyle. Evvelce başörtüm yoktu. 1992’de dünyaya getirdiğim bir evladım var. İslamiyet’i öğrenmek istedim. Bir profesör doktorun bana sen nesin dedi, Türk’üm dedim. Dinin ne dedi, İslam dedim. Lakin İslam’la alakalı hiçbir şeyini göremiyorum dedi. Orada ben vuruldum. Sonra kendi kendime dedim, kimsin, nereye aitsin, nereye hakikat gidiyorsun? Orada araştırdım ve özümü buldum.”
Yıldız, ayrımcılık karşısında reaksiyon göstermeye çalıştığını, başörtülü olduğu için ise Almanların sıklıkla Almanca bilmediğini düşündüklerini söz etti.
🇹🇷 Heitersheim’dan Türkiye’ye uzanan gurbet hikayeleri
❝Minareye izin vermemişlerdi ve hala minare için izin alamadık❞
❝Annem ve babam Türkiye'den buraya gelmiş. İki kültürle büyümek çok değişik❞
❝Sonra kendi kendime dedim: Kimsin, nereye aitsin, nereye gidiyorsun?❞
📽️… pic.twitter.com/SraCmxCfHg
— Anadolu Ajansı (@anadoluajansi) August 7, 2025
“İlk duyduğum Peygamber Hazreti Muhammed değildi”
1969 doğumlu olan ve 7 yaşında Almanya’ya getirilen Ercan Topak ise bir firmada personel eğitmeni olarak vazife yapıyor.
Aynı vakitte mahallî seviyede “Yabancılar Meclisi” üyeliği yapan Topak, dini kimliğini çocuklukta nasıl şekillendirdiğini şu tabirlerle anlattı:
“İlk girdiğim mabet cami değil, kiliseydi. Birinci duyduğum Peygamber Hazreti Muhammed değildi. Ancak yeniden Allah’ın bir Peygamberi İsa aleyhisselamdı ve annesi Meryem’di. Onların öyküsünü Alman okullarında duydum. 20 yaşından sonra tekrar araştırarak İslam dinine şuurlu biçimde yöneldim.”
Topak, Almanya’daki iş piyasasında Türklerin daha fazla efor sarf etmesi gerektiğini belirterek, “Bir Türk olarak bir Alman’dan daha kaliteli üretim yapmanız gerekiyor. Daha düzgün olmanız gerekiyor ki tıpkı işi alabilesin. Bu koşulları zorlamanız lazım.” diye konuştu.
Almanya’daki eğitim sisteminde ayrımcılıkla karşılaştıklarını söyleyen Topak, bu durumun toplum üzerindeki tesirine de değindi:
“Her yerde bu ayrımı fark ediyordum. Daha düşük okullara gönderdiler bizleri. Bu illa makus de değil. Tahminen de bu bizim toplumumuzu kalitelileştiriyor. Almanya’da bugün birçok iş yerinin CEO’su, müdürü Türk. Çünkü bu zorluklara karşı bilenip çalıştılar. Çok uğraş istiyor. Görünebilir olmak çok güç.”
Toplumsal bağlarını hiç koparmadıklarını belirten Topak, Almanya’daki Türk toplumunun gündelik ömründe Türkiye’nin yerini şu sözlerle anlattı:
“Türkiye’ye uğramadığımız gün yok bu Almanya’da. Biz günlük Türkiye’deyiz. Bayrağı gördüğümüzde göğsümüzde bir hareketlenme oluyor. ‘İlk yaptığınız iş ne’ diyecek olursanız, tabelaları okumak. Bunu 40 yıl evvel çocukken izine gittiğimde de yapıyordum, artık de yapıyorum. Hiç değişmedi.”
1978 yılında Almanya’ya göç eden Celil Sevencan ise burada eğitim alıp meslek sahibi olduktan sonra kendi işini kuranlardan.
Türklerin 2000’li yılların başına kadar üçüncü sınıf muamelesi gördüğünü lisana getiren Sevencan, “2004’te Mannheim’da Anteplilerin konutu yandı. Sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geldi, bize sahip çıktı. Birinci nesil burada 11 ay çalıştı. Günde 10-12 saat. Hafta sonları bile. Türkiye’ye gittiler, markları ceplerindeydi fakat o parayla yemek bile nasip olmadı.” dedi.
