Kitap, çağdaş İran tarihini bir “güvenlik travması” üzerinden okuyarak, ülkenin günümüzdeki agresif ve yayılmacı siyasetlerinin altındaki temel motivasyon kaynaklarını araştırıyor.
“İRAN’IN ÖYKÜSÜ BİR GÜVENLİK TRAVMASIDIR”
Yazar Fatih Yoncalık, kitabının önsözünde okuyucuyu İran’ın “güvenlik ruhunun labirentine” davet ediyor. Yoncalık, “İran’ı düşününce aklına birinci gelen nedir? Petrol mü? Savaş mı? Humeyni mi?” sorularını sorduktan sonra, bu kitabın İran’ı ‘güvenlik’ lisanıyla anlatacağını belirtiyor.
Yoncalık’a nazaran bu güvenlik anlayışı, tıpkı vakitte bir “paranoya”yı da tabir ediyor. Müellif, Kaçar ve Pehlevi Hanedanlığı devirlerinde yaşanan “yabancı mukaveleler, petrol imtiyazları, demiryolu rüşvetleri” üzere dış müdahalelerin, ulusun bahtını elinden aldığını ve bugünkü kuşkucu devlet aklını doğurduğunu savunuyor. Kitap, “Neden bu ülke her daim kuşkucu? Neden dışarıyı daima tehdit olarak görüyor? Neden kendi ordusundan bile korktu?” üzere temel sorulara cevap arıyor.
AKADEMİK ÇALIŞMASINI KİTAPLAŞTIRDI
“Humeyni’nin Mirası”, Fatih Yoncalık’ın akademik uzmanlığının bir eseri. Kitap, muharririn 2022 yılında İstanbul Medeniyet Üniversitesi Memleketler arası Bağlantılar kısmında, TÜBİTAK Bilim İnsanı Dayanak Programları Başkanlığı takviyesiyle tamamladığı “Ruhullah Humeyni periyodu İran İslam Cumhuriyeti ideolojisinin İran’ın güvenlik yapılanması üzerindeki etkisi” başlıklı yüksek lisans tezine dayanıyor.
Kitabın içindekiler kısmı, çalışmanın derinliğini ortaya koyuyor. “Güvenlikleştirme Teorisi” bağlamında İran’ın siyasetlerinin incelendiği kitap, Şah devri İran’ının “dışa bağımlı” güvenlik siyasetlerini ve “Ajax Operasyonu” gibi dönüm noktalarını ele alıyor.
Çalışmanın üçüncü kısmı ise İhtilal sonrası İran’ın güvenlik yapılanmasına odaklanıyor. Veliyy-i Fakih (Dini Lider), İhtilal Muhafızları Ordusu (Sepah), Besic (Halk Ordusu) ve Kudüs Tugayı üzere kilit yapıların, İran’ın “düalist güvenlik mekanizması” ve “asimetrik savaş” politikalarındaki rolleri ayrıntılıca tahlil ediliyor.
FATİH YONCALIK KİMDİR?
1997 İstanbul doğumlu olan Fatih Yoncalık, İstanbul Üniversitesi Fars Lisanı ve Edebiyatı kısmından mezun oldu. Kazvin Memleketler arası İmam Humeyni Üniversitesi’nde ve Tahran Allameh Tabatabai Üniversitesi’nde Fars lisanı üzerine eğitimler aldı. İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nde Memleketler arası Bağlar yüksek lisansını tamamlayan Yoncalık, hala Trakya Üniversitesi’nde birebir alanda doktora eğitimine devam etmektedir.
Kariyeri boyunca TAV, İRAM, DİPAM ve SETA üzere araştırma kurumlarında misyon alan Yoncalık, AKŞAM Gazetesi’nin akabinde Eylül 2024’ten bu yana Haber7.com’da Dış Haberler Editörü ve köşe müellifi olarak vazife yapmaktadır. Esas uzmanlık alanı İran ve Orta Doğu çalışmaları olan Yoncalık, düzgün derecede Farsça ve İngilizce bilmektedir.
