İLKE Vakfı Toplumsal Fikir ve Araştırmalar Merkezi (TODAM) tarafından “İş-Yaşam İstikrarı Bağlamında Ebeveyn Müsaadesi ve Çocuk Bakım Hizmetleri” başlıklı Tahlil Raporu yayımlandı. Rapor, global eğilimleri ve Türkiye’deki mevcut durumu mukayeseli biçimde kıymetlendirerek, ebeveyn müsaadeleri ile çocuk bakım hizmetlerinin toplumsal siyaset sisteminin merkezinde konumlanması gerektiğini ortaya koyuyor. Çalışma, ebeveyn müsaadeleri ve çocuk bakım hizmetlerinin toplumsal siyaset sisteminin merkezinde yer alması gerektiğini vurguluyor.
DÖNÜŞEN TOPLUM İÇİN YENİ SİYASETLER GEREKİYOR
Rapor, günümüz ekonomik yapısında ve değişen toplumsal ömür şartlarında, ailelerin bakım sorumluluklarını tek başına üstlenmesinin giderek zorlaştığını klasik metotların zayıfladığını ortaya koyuyor. Bu tablo, iş ve aile hayatını ahenkleştirecek kurumsal siyaset sistemlerine duyulan gereksinimi artırıyor.
TÜRKİYE’DE EBEVEYN MÜSAADESİ HUDUTLU, BAKIM HİZMETLERİ YETERSİZ
Raporun muharriri Dr. Öğr. Üyesi Nurgün Kul Parlak, Türkiye’de ebeveyn müsaadesi uygulamalarının AB ve OECD ülkelerindeki kapsamlı modellerle kıyaslandığında epey hudutlu olduğunu belirtiyor. OECD ve AB ortalamalarında babalık müsaadesi müddeti yaklaşık 13 hafta iken, Türkiye’de bu mühlet sadece 1 hafta ile sonlu. Ayrıyeten, 0–2 yaş ortası çocuk bakım hizmetlerine iştirak oranı yok denecek kadar düşük; 3 ve 4 yaş kümelerinde net okullaşma oranı ise %50’nin altında seyrediyor.
DOĞURGANLIKTAKİ DÜŞÜŞÜN GERİSİNDE TOPLUMSAL SİYASET EKSİKLİĞİ VAR
Türkiye, son on yılda doğurganlık oranı en süratli azalan ülkeler ortasında yer alıyor. Rapor, bu gerilemenin sırf demografik yahut kültürel bir eğilimle açıklanamayacağını; tıpkı vakitte iş-yaşam istikrarı siyasetlerindeki yetersizliklerin de değerli bir etken olduğunu vurguluyor.
MADDİ TAKVİYE TEK BAŞINA KÂFİ DEĞİL, KURUMSAL DAYANAK ŞART
Rapor, bilhassa çalışan ebeveynlerin ömür istikrarını koruyabilmesi için ebeveyn müsaadesi düzenlemeleri, çocuk bakım hizmetleri, esnek çalışma modelleri ve mali dayanakların birbirini tamamlayan ögeler olarak bütüncül bir yaklaşımla ele alınması gerektiğini vurguluyor.
KADIN İSTİHDAMI VE DOĞURGANLIK ORTASINDA KIRILGAN DENGE
Rapor, bayanların işgücüne iştirakinin, çocuk bakım yüküyle direkt bağlantılı olduğunu gösteriyor. Türkiye’de bayanların işgücüne iştirak oranı erkeklere nazaran yaklaşık 30 puan daha düşük. Bayanlar, bakım işlerine erkeklerden 4 ila 6 kat daha fazla vakit ayırıyor. Bu durum, hem bayanların çalışma müddetlerini hem de doğurganlık eğilimlerini etkiliyor. Ancak global ölçekte, bayanların iş hayatına etkin biçimde katıldığı ve buna karşın doğurganlık oranlarının yüksek seyrettiği birçok ülke örneği bulunuyor.
AİLEYİ GÜÇLENDİREN BİR TOPLUMSAL SİYASET VİZYONU
Rapor, aileyi merkeze alan, toplumsal müdafaa sistemlerini gözeten ve bakım sorumluluklarının daha istikrarlı paylaşımını destekleyen siyasetlerin, Türkiye’nin demografik geleceği açısından stratejik kıymet taşıdığını vurguluyor. Ebeveyn müsaadesi, çocuk bakım hizmetleri ve esnek çalışma modellerinin birlikte ele alınmasının hem kişisel refahı hem de toplumsal dengeyi güçlendireceğini ortaya koyuyor.
