ABD’li yetkililerin Çin ile yaşanan ticaret tansiyonuna ait uzlaşmacı açıklamaları global piyasalarda risk algısının azalmasını sağladı. Yetkililerden gelen müspet açıklamalar ABD’nin Çin ile yaşanan ticari gerginlikleri yatıştırmak için uğraş gösterdiğine işaret ediyor.
ABD Başkanı Donald Trump, cuma günü verdiği röportajda, Çin’e uygulamakla tehdit ettiği yüzde 100 tarifenin “sürdürülebilir” olmadığını belirterek, “Çin ile aramız güzel olacak lakin adil bir mutabakat yapmalıyız.” dedi.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile birkaç hafta içinde görüşeceğini bildiren Trump, “Her iki taraf için de yeterli olacak bir muahede yapacağımızı düşünüyorum.” dedi. ABD ve Çin ortasında karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanan ticaret tansiyonunun tahlili için yürütülen müzakerelerin yeni çeşidinin bu hafta Malezya’da yapılacağı bildirildi.
Xinhua’nın haberine nazaran, Çin’in Ekonomik Münasebetlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ile bu sabah görüntü konferans yoluyla görüştü.
Görüşmede taraflar, iki ülke ortasındaki iktisat ve ticaret istişarelerinin yeni cinsinin en kısa vakitte yapılması konusunda anlaştı. ABD’de bölgesel bankalara yönelik telaşların yumuşaması da global risk iştahını olumlu etkiledi.
Öte yandan Trump, 1 Kasım’dan itibaren ithal edilen orta ve ağır hizmet tipi kamyonlar, bunların modülleri ve otobüslere tarife uygulanmasını öngören bildiriyi imzaladı.
Analistler, ABD’de bu hafta açıklanacak enflasyon verisinin piyasaların odağında bulunduğunu belirtti.
Ulusal İşletme İktisadı Derneğinin (NABE) geçen hafta düzenlediği toplantıda konuşan ABD Merkez Bankası (Fed) Fed Başkanı Powell, bankanın bilanço küçültme sürecinin gelecek aylarda sona erebileceğini söyledi.
Powell’ın açıklamaları sonrasında para piyasalarında Fed’in bu ay ve aralıkta faizi 25’er baz puan indirmesine kesin gözüyle bakılırken, 2026 yılı genelinde toplam 3 faiz indirimi yapacağına ait beklentiler güçlendi.
Ekonomik bilgi ve telaffuzların yanı sıra jeopolitik gelişmeler de yakından takip ediliyor. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Lideri Donald Trump’ın 2 hafta içinde Macaristan’da bir ortaya geleceğini belirtti.
Geçen hafta 4 bin 379,4 dolarla rekor kıran altının onsu, yeni haftaya düşüşle başladı. Altının onsu şu dakikalarda yüzde 0,2 düşüşle 4 bin 243 dolardan süreç görüyor.
ABD 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,02, dolar endeksi yatay seyirle 98,4 düzeyinde bulunuyor. Brent petrolün varil fiyatı ise jeopolitik tansiyonların azalabileceğine ait optimistlikle evvelki kapanışın yüzde 0,4 altında 60,8 dolara geriledi.
AVRUPA BORSALARI
Avrupa borsaları, ABD’de muhtemel bir bankacılık krizi telaşlarıyla cuma gününü düşüşle tamamladı. Avrupa’nın önde gelen bankalarından Barclays ve Deutsche Bank payları yüzde 5’ten fazla düştü.
Bölgede açıklanan makroekonomik datalara nazaran, Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon eylülde beklentilere paralel yüzde 2,2 oldu. İngiltere iktisadı ağustosta aylık bazda yüzde 0,1 ile beklentiler dahilinde büyüdü.
Öte yandan Memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Fransa’nın kredi notunu “A+/A-1″e düşürürken, not görünümünü “durağan” olarak belirledi.
Bu gelişmelerle geçen hafta cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,86, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,18, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,45, Almanya’da Dax 40 endeksi de yüzde 1,76 bedel kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar haftaya karışık seyirle başladı.
ASYA BORSALARINDA RİSK İŞTAHI ARTTI
Asya borsalarında Japonya’daki siyasi belirsizliklerin azalması ve Çin’de açıklanan büyüme verisinin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesiyle yükselişler öne çıktı.
İktidardaki Liberal Demokrat Parti ile ana muhalefetteki Japonya İnovasyon Partisi hükümeti kurma konusunda anlaşarak, Takaiçi Sanae’nin ülkenin birinci bayan başbakanı olmasının önünü açtı. Takaichi’nin mali açıdan genişlemeci bir siyaset izlemesi bekleniyor.
Makroekonomik bilgi tarafına bakıldığında Çin’de 3. çeyreğe ait gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) yıllık bazda yüzde 4,8 ile beklentilerin üzerinde arttı. Ülke iktisadı yılın 2. çeyreğinde yüzde 5,2 büyümüştü. Ülkede eylül ayına ait perakende satışlar yüzde 3, sanayi üretimi de yüzde 6,5 arttı.
Çin’de eylül ayına ait sabit sermaye yatırımları ise yıllık bazda yüzde 0,5 azaldı. Ülkede sabit sermaye yatırımları Kovid-19 salgınından bu yana birinci defa azaldı. Öte yandan Çin Merkez Bankası, beklentiler dahilinde 1 yıllık gösterge faiz oranlarını yüzde 3’te, 5 yıllık gösterge faiz oranlarını da yüzde 3,50’de sabit bıraktı.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,7, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,7, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,4, ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,3 paha kazandı.
S&P DEĞİŞİKLİK YAPMADI
Cuma günü satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,56 paha kaybederek 10.208,76 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ekim vadeli kontrat ise cuma günü akşam seansında olağan seans kapanışına nazaran yüzde 0,1 arttı.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,1 artışla 41,9001’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 41,9490’dan süreç görüyor.
G20, IMF ve Dünya Bankası toplantılarına katılmak üzere Washington’da bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Uluslararası Finans Enstitüsünün (IIF) Yıllık Üye Toplantısı’nda Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerde bulundu. Bakan Şimşek, enflasyonun düştüğünü, bütçe açığının hayli makul seviyede olduğunu ve dış dengesizliklerin büyük ölçüde giderildiğini tabir etti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan da IMF ve Dünya Bankası’nın yıllık toplantılarının yapıldığı Washington’daki Atlantik Kurulu’nda fiyat istikrarını sağlamaya kararlı olduklarını belirterek, “Fiyat istikrarını en kıymetli amaç olarak görüyoruz. Bunu ele aldığımızda, öteki tüm sıkıntılar da çözülecektir. Birinci günden beri, fiyat istikrarını sağlamak için enflasyonu düşürmeye odaklandık.” dedi.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Türkiye’nin kredi notu ve görünümüne dair güncelleme yapmadı.
S&P, halihazırda Türkiye’nin uzun vadeli kredi notunu “BB-” ve kredi notu görünümünü “durağan” olarak pahalandırıyor.
Analistler, bugün yurt içinde memleketler arası yatırım konumu ile yurt dışı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), yurt dışında ise Avro Bölgesinde cari süreçler istikrarının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.100 ve 10.000 düzeylerinin dayanak, 10.300 ve 10.400 düzeylerinin ise direnç pozisyonunda olduğunu söz etti.
