Fil Şahin Güvesi

Gelin
sizleri görünümü fil hortumunu anımsatan bir tırtılla
tanıştırayım.

Zürih’te
üniversitemin bahçesinde karşıma çıkan bu tırtılın Latince
ismi “Deilephila elpenor” olsa da, mahallede arkadaşları onu
fil şahin güvesi olarak çağırır.

Bu
türün en ilginç özelliklerine gelecek olursak devasa boyutundan
başlamak yanlış olmaz. Çünkü boyları yaklaşık 8 santimetre
civarındadır. Buna ek olarak beden kısmında iki adet yuvarlak göz
benzeri yapı vardır. Kendilerini tehlikede hissettiklerinde
vücutlarını bir balon gibi şişirerek bu yalancı gözlerle küçük
boyutlu bir yılanı andırırlar. Size sevimli gelen bu görüntü
birçok kuş türü için caydırıcı olabilir. Tahmin edeceğiniz
gibi bu taklit yeteneği sayesinde sayısız fil şahin güvesi,
predatörlerin gazabından korunmuştur.

Bu
türün renkleri genelde kahverengi tonlarında olsa da zaman zaman
yeşil renklilerine de rastlamak mümkündür. Fotoğrafın size
aldatmasına izin vermeyin, tüm böceklerde olduğu gibi altı adet
bacakları vardır. Vücutlarının alt kısmında yer alan uzantılar
proleg olarak bilinen yalancı ayaklarıdır ve bunlar yüzeylere
sağlamca tutunmalarına olanak verir.

Bu
tırtıllar vücutlarının yan kısımlarında yer alan spiracles
(solungaç yarıkları) sayesinde nefes alıp verirler. Ayrıca
kuyruk kısmına yakın bir noktada dikene benzeyen bir boynuz
yapıları vardır. Bu boynuz hep predatörleri onlardan uzak
tutarken, bir yandan da çeşitli ortamlarda kamufle olmalarını
sağlarlar.

Bakmayın
böyle gri-kahverengi tonlarına sahip olduklarına. Kozadan çıkıp
güveye dönüştüklerinde göz alıcı pembe ve yeşil tonlara
bürünürler. Uçarak uzun mesafeler kat edebilen bu güveler,
Avrupa’dan, Kuzey Afrika’ya ve Asya’nın büyük bir kısmına
yayılmışlardır.

Ömürleri
ortalama bir yıl sürer. Güveler kozalarından havaların ısınmaya
başladığı mayıs ayında ayrılır ve hayatlarının aşkını
aramaya koyulurlar. Dişiler yaşadıkları aşkın meyvelerini
(yumurtaları) çeşitli otların üzerine bırakır. Yumurtadan
çıkan tırtıllar yaklaşık bir ay boyunca hiç durmadan önlerine
çıkan bitkileri hapır hupur götürür. Yeterli kiloya
ulaştıklarında kendilerine güvenli bir yer seçer ve kışı
atlatacakları kozaları oluştururlar. Kara kış geçtikten sonra
mayıs ayı civarı, kozalarından çıkarak bu döngüyü devam
ettirirler.

Bu
güveler tam anlamıyla gece kuşlarıdır. Biz uyurken onlar, o
çiçek senin bu çiçek benim gezer tozarlar. Tozarlarken,
bitkilerin tozlaşmasına yardım etmeyi de ihmal etmezler. Kamışa
benzeyen uzun dillerini çiçeklerin içine uzatarak çiçeklerin
nektarlarıyla beslenirler. Bu güveleri mutlu etmek için bahçenize
bol miktarda hanımeli dikebilirsiniz.

Türkiye’de
de görünen bu tür eminim bazılarınızın karşısına çıkmıştır.
Ne insanlar için ne de bahçeniz için zararlı değillerdir.
Gözünüzü dört açın derim, umarım yaz bitmeden size de
ziyarete gelirler.

Instagram:
@birdilimbilim