Emtia piyasasında yılın 9 ayında bilhassa tarife tasaları, global ekonomik belirsizlikler ve jeopolitik risklerin tesiriyle sert dalgalanmalar görüldü.
ABD Merkez Bankasının (Fed) para siyasetine ait gelişmeler, Çin iktisadına ait karışık sinyaller ve hava durumu olayları da emtia piyasasını etkileyen ögeler ortasında yer aldı.
Değerli metallerde yılın 9 ayında sert yükselişler görüldü.
Bu periyotta, ons bazında fiyatlar, altında yüzde 47, gümüşte yüzde 61,4, platinde yüzde 74, paladyumda yüzde 38 arttı.
Fed’in faiz indirimlerine başlaması, bankanın faiz indirimlerine devam edeceğine yönelik güçlü fiyatlamalar başta olmak üzere merkez bankalarının altın talebi ve ABD’deki bütçe konusundaki uyuşmazlıklarından ötürü ABD’de Federal hükümetin kapanması altın fiyatlarında sert yükselişlere neden oldu.
Fed’in geleceğine ait telaşlar, Çin’deki güçlü yatırımcı talebi ve jeopolitik riskler de altın fiyatlarını destekleyen ögeler ortasında yer aldı.
Gümüş, altın üzere hem jeopolitik gerginlik ve finansal istikrarsızlık devirlerinde inançlı liman özelliği taşırken endüstriyel alanda da geniş bir kullanıma sahip. Bilhassa elektronik, yarı iletken ve yenilenebilir güç üzere dallardan ağır bir halde gümüş talebi geliyor. Gümüş güneş panellerinde de ağır bir halde kullanılıyor.
ABD’nin gümüşü “kritik mineral” listesine alma kararı da gümüş talebinin artacağına yönelik öngörüleri kuvvetlendirdi.
ABD’deki büyüme bilgilerinin uygun gelmesiyle ekonomik aktivitenin toparlanacağına yönelik iyimserliğin artması da gümüş fiyatlarını destekledi.
Trump ile Elon Musk ortasındaki kelamlı tansiyon platindeki yükselişte tesirli oldu
Platin fiyatlarındaki yükselişte son devirdeki tarife savaşları tesirli oldu. Analistler, platinin öne çıkmasındaki diğer noktanın ABD Başkanı Donald Trump Trump ile ABD’li milyarder Elon Musk ortasındaki kelamlı tansiyonun olduğunu vurguladı.
Bu tansiyonla Trump’ın elektrikli araçlara yönelik teşvikleri azaltacağı yahut kaldıracağına yönelik beklentilerin artmaya başladığını aktaran analistler, platinin de daha çok karbon yakıtlı arabalarda, yani elektrikli olmayan otomotivlerde kullanılan eserlerden biri olduğuna ve ağır talep gördüğüne dikkati çekti.
ABD tarafından paladyum ithalatına gümrük vergisi getirilebileceğine yönelik öngörüler, paladyum fiyatlarının yükselmesine yol açtı.
Baz metallerde bu yıl bakırda tarihi tepe test edildi
Baz metallerde de bu yıl genel olarak yükseliş eğilimi öne çıkarken, bakır fiyatlarında rekorlar görüldü.
Tezgah üstü piyasada, libre bazında fiyatlar bakırda yüzde 21,1, alüminyumda yüzde 4,9, kurşunda yüzde 1,8 artış görülürken, nikelde yüzde 0,6, çinkoda yüzde 1,2 azaldı.
Bakırın libresi, 5,92 dolarla tarihi tepeyi gördü.
ABD merkezli Freeport McMoran şirketinin Endonezya’daki Grasberg maden ocağında meydana gelen kazanın bakır arzını olumsuz etkilemesi bakır fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Grasberg madeni dünya bakır arzının yaklaşık yüzde 3,2’sini oluşturuyor ve Freeport’un toplam bakır üretiminin yüzde 70’inden fazlasını karşılıyor.
Trump’ın temmuz ayında bakır ithalatına yüzde 50 tarife getireceklerini bildirmesinin akabinde da bakır fiyatlarında sert yükselişler görülmüştü.
Bakır bilhassa Çin’deki güçlü taleple desteklendi. Tarife tasaları nedeniyle ABD’ye bakır akışının devam etmesiyle artan arz telaşları de bakır fiyatlarının artmasına neden oldu.
Enerji kümesi kayıplara oynadı
Enerji kümesinde ise yılın 9 ayında düşüş eğilimi hakim oldu.
Bu periyotta Brent petrolün varil fiyatı yüzde 11,6, New York Ticaret Borsasında süreç gören doğal gazın İngiliz Termal Ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 9 azaldı.
Petrol fiyatları, ABD ham petrol stoklarının artması ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve ortakları OPEC+’nın üretimi tekrar artıracağına dair haber akışı nedeniyle yükseldi.
Küresel ticaret savaşının yakıt talebini azaltacağı telaşı ve piyasada arz fazlası olabileceği kestirimleri de petrol fiyatlarının düşmesine neden oldu.
Tarım kümesinde sert düşüşler görülürken, kahve müspet ayrıştı
Tarım kümesinde ise kahve dışındaki eserlerde yılın 9 ayında sert düşüşler görüldü.
Chicago Ticaret Borsasında kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 7,9, mısırda yüzde 9,4, soya fasulyesinde yüzde 0,9, pirinçte yüzde 19,3 azaldı.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 17,2 artarken, şekerde yüzde 13,8, pamukta yüzde 3,8, kakaoda yüzde 42,2 düştü.
Kahvenin libresi, yılın 9 ayında 4,29 dolarla rekor seviyeyi test etti.
Buğdayda rekolte yüksek kalmaya devam ediyor. Bundan ötürü da fiyatlar baskı altında kalıyor.
Küresel mısır üretiminin artış göstereceğine yönelik varsayımlarla mısır fiyatları geriledi.
Çin’deki soya fasulyesi talebinin azalması fiyatlarda gerilemeye neden oldu. Dünya pirinç üretim varsayımlarının artış göstermesi de pirinç fiyatlarını baskıladı.
Kahvenin libre fiyatı ise ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başladıktan sonra Kolombiya’ya ek gümrük vergisi uygulayabileceğine yönelik açıklamaları sonrasında sert yükseldi.
ABD’nin Brezilya’ya yüzde 50 ithalat vergisi uygulamaya başlaması da kahve fiyatlarında sert yükselişlere neden oldu. Batı Afrika’da iklim şartlarının biraz güzelleşmesiyle Kakao rekoltesindeki artış fiyatları baskılayan ögeler ortasında yer aldı.
“Altındaki doruklar öbür metalleri de yükseltti”
Avustralya merkezli KCM Trade Küresel Baş Piyasa Analisti Tim Waterer, yaptığı değerlendirmede “Düşük faiz oranları ve jeopolitik riskler altının 2025’te rekor kırmasına yardımcı oldu. Altının tarihi doruklara ulaşması öbür kıymetli metallerin de yükselmesine neden oldu” dedi.
Waterer, sanayi ve ticari taleple kıymetli metallerde yükselişler olduğunu belirtti.
Talebin faiz getirisi olmayan altın, gümüş üzere varlıklara uygun olan düşük faiz ortamıyla birleştiğini tabir eden Waterer, bu durumun da değerli metallerin bu yıl yatırımcılar için cazip bir varlık haline gelmesinin önünü açtığını kelamlarına ekledi.
