-
Haber7-ÖZEL
İsrail’in 7 Ekim’den bu yana devam ettiği Gazze katliamını durdurması için Mısır’daki müzakerelerde Hamas ve İsrail muahedeye vardı. Türkiye’den MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın da katıldığı müzakereler sonrası ABD Başkanı Trump Gazze’deki ateşkesin onaylandığını duyurarak, Katar, Mısır ve Türkiye’den arabulucu olmalarından ötürü teşekkür etti.
Anlaşma kapsamında 20 İsrailliye karşı 2 bin Filistinli’nin hür kalacağını duyuran Hamas yetkilileri, hapishanelerinde esir tutulan Filistinli mahkumlar ile Gazze’deki rehinelerin takasının, muahedenin yürürlüğe girmesinden itibaren 72 saat içinde gerçekleşeceğini söz etti.
İsrail’in soykırıma uğrattığı Filistin’de 67 bin 160 kişi hayatını kaybederken ateşkesin imzalanmasına karşın hücumlarına devam eden İsrail acımasızlığına devam etti.
Haber7’ye konuşan Ortadoğu Uzmanları, askeri uzmanlar, Filistinli gazeteci ve akademisyenler İsrail’in ateşkesi ve Türkiye’nin süreçteki rolüne ait kritik değerlendirmelerde bulundu.
UZUN: İSRAİL GLOBAL SİSTEME BEDEL ÖDÜYOR
Yahudi Araştırmaları Merkezi ve Afrika Çalışmaları Merkezi muharriri Mustafa Uzun, İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in ‘biz rehinelerimizi aldıktan sonra Hamas’ı yok edeceğiz’ dediği bir açıklamasını hatırlatarak, “İsrail tabi ki yeni katliamlar ve savaşı devam ettirmek isteyecek lakin iktisadı daralmaya başladı. Bütün global sistemin üzerine çöktüğünü hissediyor. Global sisteme bedel ödetiyor ve İsrail’i kurtarmak için bütün bir sistemi heba ettiler.” dedi.
“ATEŞKESİ MECBURİYETTEN YAPIYORLAR”
Uzun, Netanyahu’nun askerlere verdiği son bahtı da değerlendiremediklerini belirterek, “2 Ekim 2025’te de Netanyahu ve İsrail Genelkurmay liderinin Gazze kentini büsbütün işgal edeceklerini büyük bir tehditle duyurdular ve ben yapamayacaklarını söylemiştim. Netanyahu tarafından verilen son talihti ve tekrar de yapamadılar. Şu an ateşkesi mecburiyetten yapıyorlar. İşgal için her türlü silahlarla her şeyi denediler ve Gazze’ye boyun eğdiremediler. Netanyahu çok önemli alan açtı ve askeri olarak başaramadılar” dedi.
BAŞBUĞ: ABD DAYANAĞININ SONLANMASINDAN KORTU
Güvenlik ve Terör Uzmanı Emekli İstihbarat Albayı, Ruhsal Harp Uzmanı Coşkun Başbuğ, İsrail’in yalnızlaşmaktan ve ABD’nin dayanağını kaybetme korkusu ile köşeye sıkıştığını belirterek, “Eski ateşkeslere nazaran son ateşkesten ümitliyim. Zira İsrail’in giderek köşeye sıkışması, dünyanın İsrail’e reaksiyon göstererek yalnızlaşması, izole edilmesi ve bu yolda gittiği takdirde bugün sivil gemilerle yapılan işin yakında askeri teknelere dönüşme ihtimali İsrail’e geri adım attırdı.” dedi.
“ÇIKMAZA GİRMEDEN KABUL ETTİLER”
İsrail’e karşı ABD’de çok önemli bir baskı yapıldığını ve senatörlerin birçoklarının artık İsrail ile alakaların kesilmesi gerektiğini savunmasından sonra ABD’nin harekete geçtiğini belirten Başbuğ,“Netanyahu’nun Amerika’nın baskısı da var. ABD şunu çok âlâ biliyor ki, İsrail ile yol aldığı takdirde bataklığa battığı üzere batacak.
ABD içinde son vakitlerde tartışma konusu, önemli ölçüde bir senatör ABD’nin uyguladığı siyasetin yanlış olduğu ve İsrail’e verilen takviyenin kesilmesi ve askeri yardımların sonlandırılması konusunda önemli bir kitle oluşmaya başladı. Netanyahu bunu hissettiği için daha da çıkmaza girmeden toparlama isminde masayı kabul etti ve iş bu noktaya geldi.” dedi.
“NETANYAHU’NUN KİTABINDA OLMAZSA OLMAZ ÜÇ ŞEY”
Ateşkes sürecine ihtiyatı optimist yaklaştığını belirten Başbuğ, “İsrail biraz güçlü hissettiği anda işleri bilakis çevirerek bir şeyleri mazeret edip katletmeye devam edebilir. Bu yüzden ihtiyatlı iyimseriz. Her şey bitti demek için erken fakat düne nazaran de oldukça yol alınmış durumda. Bu umut var hedef kanın durması ve yardımların insanlara ulaşması şu an için garantiye alınmış durumda” ifadelerini kullandı.
“Netanyahu’nun ateşkesini bisikletle pedal çevirmeye benzetiyorum” diyen Başbuğ, “Pedal çevirdiğin sürece yol alırsın, çevirmezsen düşersin. Bu nedenle kaos, savaş ve gözyaşı. Bunlar Netanyahu’nun kitabında olan şeyler ve kesinlikle olmalı dediği hadiseler. Ateşkesin barışı Netanyahu’nun sonu demek ve bu nedenle ihtiyalıyım” ifade etti.
ZAHİR ELBEK: HALKIMIZ YARALI VE ATEŞKESİ SEVİNÇLE KARŞILADI
Filistinli gazeteci, akademisyen ve Filistin Diplomasi Merkezi (FİDE Başkanı) Zahir Elbek ise Gazze katliamına ait, Türkiye’nin rolü, mutabakatın sınırlılıkları ve direnişin devam edeceğini belirterek, “Gazze halkım 2 yıldır soykırımlar katliamlar ve abluka altında kaldı. Katliamlar hiç durmadı ve bu ateşkes muahedesi Gazze halkına sevindirdi. En azından bombalar duracak ve katil İsrail kuvvetleri askerlerini sona kadar çekecek. Bizim halkımız yaralı ve buna karşın ateşkesi sevinçle kutladı.” ifade etti.
“ÖNEMLİ KUMANDANLARIMIZ MAHPUSLARDAN ÇIKACAK”
Elbek, ateşkes sonrası yapılacak takasta Filistin’in kıymetli kumandanlarının hapishaneden çıkacağını belirterek, “Bu mutabakat aslında birkaç evreden oluşuyor. 3 gün sonra takas olacak bu takaslarla Filistin’den ve Hamas’ın en büyük ve kıymetli kumandanları İsrail’in hapishanelerinden çıkacak.
İkinci kademede Gazze yöneticiyi ve Gazze’yi tekrar imar etme konusunda olacak ve İsrail kuvvetlerini büsbütün çıkartacak. Alışılmış bu ikinci kademeden biz Filistinliler olarak endişemiz ve telaşımız var” dedi.
“HAMAS ETKİSİZ HALE GETİRİLEMEDİ”
İsrail hükümetinin ateşkesi bozabileceği konusunda telaşlı olduklarını belirten Elbek, “Biliyorsunuz, Museviler, Siyonistler kelamını tutmuyor. Mutabakata imza attılar ancak 2. basamakta tekrar saldırabilirler. Türkiye, Katar ve Mısır arabulucu oldular. İnşallah İsrail’in tekrar saldırmasına müsaade vermeyecekler.” dedi.
Elbek, Hamas’ın istediği kuralların kabul edilmesinin bir muvaffakiyet göstergesi olduğunu belirterek, “Hamas, 2 yıldır savaşıyorlar ve katliamlar altında birçok şehitler verdiler. Kimileri bütün ailesini kaybetti fakat tekrar de teslim olmadı. Masa da istediği koşulları koydu ve istediği oluyor. Bu Amerika’dan İsrail’den bütün zalimlerden Filistin direnişi için yeterli bir itiraf. Hamas hala var müzakere edebiliyor ve yok edilmedi, etkisiz hale getirilemedi.” dedi.
YILMAZ: TÜRKİYE’NİN TARİHİ SORUMLULUĞUNUN YANSIMASI
Güvenlik, İstihbarat, Terörizm Araştırmaları Derneği GÜVENSAM Genel Koordinatörü Cihad İslam Yılmaz, ise Türkiye’nin ateşkesteki rolünün diplomatik değil tarihî bir sorumluluğun yansıması olduğuna dikkat çekti.
Yılmaz, Gazze ateşkesine dair; “Bugün Türkiye, Katar ve Mısır’ın ortak arabuluculuğunda sağlanan ateşkes, her şeyden evvel bu vahşetin durması tarafında atılmış zarurî bir adımdır. Diplomasi, kimi vakit en geç gelen lakin en yanlışsız lisandır. Burada Türkiye’nin rolü sırf diplomatik değil, tıpkı vakitte tarihi bir sorumluluğun yansımasıdır. Osmanlı mirasının bıraktığı siyasal hafıza, Filistin sıkıntısında Ankara’nın tavrını belirleyen temel tabanlardan biridir.” dedi.
Yılmaz, Türkiye’nin arabulucu ülke olmasına da değinerek “Bugün, Gazze için barış talep etmek sırf bir diplomatik cümle değildir. Bu, insanlığın kendi imtihanıdır. Türkiye’nin ve bölgedeki öteki arabulucu aktörlerin bu ateşkesi kalıcı barışa dönüştürme eforları, tarihin nasıl hatırlanacağını da belirleyecektir. Artık Gazze halkının acısı son bulmalı; çocuklar top sesleriyle değil, tekrar açılacak okul kapılarının sesiyle güne başlamalıdır” tabir etti.
“TÜRKİYE GÜNÜBİRLİK POLİTİK ÇIKAR KONUSU YAPMADI”
Türkiye’nin garantör ülke olarak MİT Başkanı İbrahim Kalın‘ın stratejik atakları ve soğukkanlılıkla süreci yürütmesindeki başarısına değinen Yılmaz, “Bu sürecin perde gerisinde Türkiye’nin sessiz lakin derin gücünü temsil eden bir isim vardı: İbrahim Kalın.
Türkiye, Filistin davasını hiçbir vakit günübirlik politik çıkarların konusu yapmadı. Bu problem, Ankara’nın devlet geleneğinde, hem tarihî hafızanın hem vicdanın bir borcudur. İşte bu çizgiyi alanda değil, masada savunan; duygusal söylemi stratejik soğukkanlılıkla birleştiren isim, İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın oldu.” belirtti.
KALIN’IN İSTİHBARİ DİPLOMASİDE BELİRLEYİCİ ROLÜ
Kalın’ın görüşmelerde Türkiye’nin ağrılığını hissettirerek garantör ülke kapasitesini güçlendirdiğini ve istihbari diplomaside belirleyici rolünü vurgulayan Yılmaz, “Uzun yıllar boyunca yürüttüğü diplomasi deneyimini bu sefer istihbarat diplomasisi yerinde, sessiz fakat tesirli bir biçimde alana taşıdı. Mısır ve Katar’ın arabuluculuğundaki görüşmelerde Türkiye’nin yükünü hissettirdi; taraflar ortasındaki inanç düzeneğini tesis eden istikrar ögesi oldu.
Gazze’deki ateşkesin sağlanmasında sırf siyasi değil, istihbari diplomasi de belirleyici rol oynadı. Kalın, milletlerarası müzakere lisanında birden fazla vakit “arka kanal diplomasisi” olarak anılan bu süreci faal kullandı. Kimi vakit direkt görüşmelerle, kimi vakit ortacılar üzerinden yürütülen temaslarla Türkiye’nin garantörlük kapasitesini güçlendirdi.
Bugün gelinen noktada, Türkiye’nin Filistin davasındaki tartısı sırf duygusal bir bağlılıktan ibaret değildir; bölgesel denklemin merkezinde yer alan bir devlet aklının ifadesidir” dedi.
BEYHAN: İSRAİL’İN BARBAR TAVRINDAN BÖLGE ÜLKELERİ DERS ALMALI
Milat gazetesi muharriri Mehmet Beyhan, Filistin halkının İsrail’in kuruluşundan bu güne kadar acı çektiğini belirterek, “Barış konusunda Hamas birçok kez, ateşkesin sağlanmasını istemiştir lakin barışı bozan, ateşkesi bozan taraf her kezinde İsrail olmuştur. Umarım bu kez nitekim ateşkes sağlanır ve evvelden olduğu üzere İsrail tekrar ateşkesi bozmaz” dedi.
İsrail’e karşı bölge ülkelerinin birlikte hareket etmesi gerektiğini belirten Beyhan, “İsrail’in bu saldırgan tavrı yalnızca Filistin halkı için değil, bütün bölge için büyük bir tehdit oluşturduğunu hepimiz gördük. Tekrar bu acıların yaşanmaması için önümüzdeki süreçte bölge ülkelerinin İsrail’in barbar tavrından kıymetli dersler çıkartması gerektiğini tabir etmek isterim” dedi.
“BÖLGE ÜLKELERİ TAVIRLARINI DEĞİŞTİRMELİ”
Filistin’ yapılan zulümlerden bölge ülkelerinin ders çıkartması gerektiği ve artık bölgede yeni bir nizam hâkim olacağını vurgulayan Beyhan, “Buradan İsrail’in işlemiş olduğu katliamlardan gerekli dersleri çıkartırlarsa Filistin başta olmak üzere bölge için yeni bir sürecin başlayacağını ve hiçbir şeyin eskisi üzere olmayacağını öngörebiliriz. Şayet tavırlarını değiştirmezlerse İsrail tekrar katliamını yapacak bizlerde daima üzülecek ve konuşacağız. Bu bakımdan bölgenin istikrara kavuşması için bölge ülkelerinin tavırlarını değiştirmeleri hayati bir değere sahiptir.” dedi.
BATININ İKİYÜZLÜLÜĞÜ ORTAYA ÇIKTI
Beyhan batılı ülkelerin ikiyüzlü tavrının ortaya çıktığı ve Filistin probleminin global bir sorun olduğunu belirterek, “Sürekli hukuk, insan hakları kavramını kullanan batılı ülkelerin bu telaffuzun yalnızca telaffuzdan ibaret olduğunu da deneyim ettik. Münasebetiyle Filistin problemi artık jeopolitik bir problem olmaktan çıkmış adeta bir vicdan sorunu halin gelmiştir. Umarım bölgenin gereksinimi olan birlik sağlanır ve bölge huzura kavuşur” ifade etti.
