Türkiye’de devreye alınacak 5G altyapısının güç ve madencilik alanlarına sağlayacağı katkılar ele alındı.
Enerji bölümü dijital dönüşümün en süratli yaşandığı alanlardan biri haline gelirken, yenilenebilir kaynakların artışı ve elektrikli araçların yaygınlaşması, şebekelerin daha esnek, verimli ve anlık yönetilebilir hale gelmesini mecburî kılıyor. Bu dönüşümün sadece yazılım değil, güçlü bir bağlantı altyapısıyla desteklenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Madencilik dalı ise güç, inşaat, ulaşım, otomotiv, elektronik, savunma ve mücevherat üzere 56 farklı sanayiye girdi sağlayarak iktisadın temel taşlarından biri olarak öne çıkıyor.
56 KESİM İÇİN KRİTİK FIRSATLAR SUNUYOR
Enerjide Dijitalleşme Derneği Genel Sekreteri Gökberk Alım yaptığı açıklamada, 5G teknolojisinin düşük gecikme mühleti, yüksek ilişki kapasitesi ve ağ dilimleme özellikleriyle güç dalında kritik fırsatlar sunduğunu söyledi.
Bu teknoloji sayesinde akıllı sayaçlar, elektrikli araç şarj istasyonları ve batarya sistemleri üzere milyonlarca aygıtın şebekeye entegre bir formda çalışması ve milisaniye düzeyinde birbirleriyle haberleşebilmelerinin mümkün hale geldiğini belirten Alım, “Elektrikli araçların birebir anda şarj edilmesi lokal şebekelerde önemli dengesizliklere yol açabilecekken 5G sayesinde bu sistemler anlık olarak denetim edilerek şebekenin yükü dengelenebiliyor. Benzeri biçimde sanal elektrik santralleri ve talep tarafı iştiraki üzere uygulamalar yüksek süratli ve muteber bilgi irtibatıyla daha faal biçimde yönetilebiliyor.” diye konuştu.
Bilgin, 5G teknolojisinin güç tüketimi üzerindeki tesirinin birinci bakışta çelişkili görünebildiğini, daha fazla baz istasyonu ve ağır data iletimi gerektirdiği için toplam elektrik tüketimini artabileceğini anlattı.
Ancak mevzunun ünite bilgi başına tüketilen güç açısından değerlendirildiğinde tablonun değiştiğine dikkati çeken Alım, şöyle devam etti:
“Ericsson’un 2024 bilgilerine nazaran, 5G altyapısı tıpkı ölçüde datayı taşırken evvelki kuşak şebekelere kıyasla yaklaşık yüzde 90’a kadar daha düşük güç yoğunluğuna sahip. Ayrıyeten yeni kuşak 5G baz istasyonları düşük trafik saatlerinde uyku moduna geçerek güç verimliliğini artırıyor. Bu nedenle 5G’nin güç tüketiminde mutlak bir artış getirmesi mümkün olsa da sağladığı verimlilik artışı ve kayıp azaltımı toplam güç tüketimindeki artışı telafi edebilecek nitelikte bulunuyor.”
Bilgin, güç kesimine yönelik 5G kullanımı için lisanslama modellerinin şimdi oluşturulmadığını, data güvenliği ve mülkiyeti üzere hassas mevzuların güç altyapıları açısından özel kıymet taşıdığını söz etti.
Yerli üreticilerin 5G tabanlı güç teknolojileri geliştirmeleri için maksada yönelik teşvik düzeneklerinin çeşitlendirilmesinin dala katkı sağlayacağını belirten Alım, şunları kaydetti:
“Bu alanlarda kamu kurumları ve özel dalın birlikte çalışması Türkiye’nin güç alanında 5G’yi aktif bir halde entegre etmesi için kritik ehemmiyettedir. 5G teknolojisi güç dalı için sadece bir bağlantı aracı değil daha verimli, inançlı ve esnek bir güç altyapısının önünü açan ve bu altyapıyı mümkün kılan stratejik bir bileşendir. Güç tüketiminde sunduğu verimlilik katkıları ve yeni uygulama imkanları bölümün dijitalleşmesine güçlü bir ivme kazandıracaktır. Bu dönüşüm sürecinin başarılı olabilmesi için altyapı yatırımları kadar siyasetlerin, regülasyonların ve sektörel uyumun da eş vakitli olarak geliştirilmesi değerlidir.”
MADENCİLİKTE 5G TEKNOLOJİSİ GÜVENLİK RİSKLERİNİ VE ÇEVRESEL TESİRLERİ AZALTACAK
Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Mehmet Yılmaz da tabiata ahenk, verimlilik ve ileri teknoloji kullanımının madencilik dalının geleceği için vazgeçilmez olduğunu anlattı.
5G teknolojisinin güvenlik risklerini azaltırken üretimi de hızlandıracağını söz eden Yılmaz, “5G ile sürat kazanırken etrafa tesirleri minimize ediyor ve madenciliği daha sürdürülebilir hale getiriyoruz. Yeraltı kömür ocakları örneğinde olduğu üzere, 5G tabanlı sensörler metan gazı ve oksijen düzeylerini anlık ölçerek mümkün patlama risklerini daha oluşmadan engelliyor. Tıpkı anda, titreşim sensörleri göçük ihtimalini raporluyor ve acil durum tahliye sistemleri saniyeler içinde devreye sokulabiliyor.” diye konuştu.
Yılmaz, bunun iş güvenliği açısından hayati bir avantaj sağladığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Altın ve bakır madenlerinde, 5G’nin sağladığı yüksek bant genişliği ve düşük gecikme, ağır tonajlı kamyonların ve sondaj makinelerinin otonom yahut uzaktan denetimini mümkün kılıyor. Böylelikle patlatma sonrası riskli alanlara emekçi sokmadan üretim devam ediyor, operasyonel süreklilik sağlanıyor. Tıpkı vakitte yüksek çözünürlüklü jeolojik bilgiler süratle merkeze aktarılıyor ve yapay zeka dayanaklı tahlillerle inançlı hafriyat alanları ve daha varlıklı cevher bölgeleri hakikat biçimde belirleniyor.”
Yılmaz, açık ocak işletmelerinde de dron ile yapılan üç boyutlu haritalamaların 5G sayesinde saniyeler içinde data merkezlerine ulaştırıldığını belirterek, “Bu, hem çevresel tesir değerlendirmelerinin daha isabetli yapılmasını hem de işletme planlamalarının daha süratli hayata geçirilmesini sağlıyor. Ayrıyeten çevresel sensörlerle toz, gürültü ve titreşim ölçümleri anlık olarak takip edilerek bölge halkı üzerindeki olumsuz tesirler minimize ediliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
