Anayasa Mahkemesi (AYM), alacaklı kişinin, alacağının enflasyon nedeniyle bedel kaybına uğradığını belirterek yaptığı müracaatta hak ihlali yapıldığı sonucuna vardı ve ihlalin mevcut yasal düzenlemelerden kaynaklandığı gerekçesiyle de pilot karar tarzının uygulanmasını kararlaştırdı.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan karara nazaran, C.Ş, konut finansman kredisinden kaynaklanan uyuşmazlık nedeniyle özel bir banka aleyhine 2010’da 48 bin 854 lira üzerinden icra takibi başlattı.
Bankanın icra takibine itirazı üzerine icra müdürlüğünce takip durdu, bunun üzerine C.Ş, itirazın iptali davası açtı. Yargılama sonunda borçlu bankanın itirazının iptaline, yıllık yüzde 9 temerrüt faizi ile asıl alacak fiyatının yüzde 20’si olan 9 bin 770 liranın C.Ş’ye ödenmesine karar verildi. Kararın nihaileşmesinin akabinde 2020’de C.Ş’ye 119 bin 114 lira ödendi.
DEĞER KAYBI DAVASI
Aradan uzun müddet geçtiğini ve enflasyon karşısında alacağının kıymet kaybına uğradığını ileri süren C.Ş, tekrar dava açtı fakat mahkeme paha kaybı davasının reddine karar verdi.
C.Ş, ziyanının karşılanmadığını belirterek, hak ihlali teziyle AYM’ye kişisel müracaatta bulundu.
Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 35. unsurunda teminat altına alınan mülkiyet hakkı ile irtibatlı olarak Anayasa’nın 40. unsurunda düzenlenen tesirli müracaat hakkının ihlal edildiğine karar verdi. İhlalin yapısal problemden kaynaklandığını tespit eden AYM, “pilot karar” yönteminin uygulanarak, sorunun tahlili için TBMM’ye bildirimde bulunulmasına, benzeri mevzuda yapılmış ve yapılacak müracaatların incelenmesinin 6 ay müddetle ertelenmesine hükmetti.
KARARIN GEREKÇESİNDEN
AYM’nin kararında, alacaklının, alacağını geç tahsil etmesi halinde enflasyon karşısında meydana gelen bedel kaybının giderilemediğini, bunun, ilgilinin alacağına gerçek kıymetiyle ulaşmasını engellediği tabir edildi.
Kararda, alacakların enflasyon tesiriyle uğradığı paha kaybının telafisi ve tazmini için bir hukuk yolu oluşturulduğu, bunun yasal faiz olduğu lakin “kanuni faiz oranının yüzde 24’ü aşamayacağı” tarafında yasal düzenleme bulunduğu belirtildi.
Söz konusu yasal düzenlemelerin, “enflasyon karşısında alacakların bedel kaybının önlenmesi kapasitesinin bulunmadığı” değerlendirmesine yer verilen kararda, “3095 sayılı kanunda belirlenen faiz oranlarının enflasyon oranlarının altında kaldığı görülmüştür. Bu nedenle müracaatçının borçlunun borcunu vaktinde ödememesinden kaynaklı olarak geç kavuştuğu alacağının enflasyon karşısında paha kaybına uğradığı açıktır.” tespiti yer aldı.
Mevcut yasal düzenlemeler uyarınca müracaatçının ziyanının karşılanmasının mümkün olmadığına işaret edilen kararda, “Sonuç olarak hukuk sisteminde müracaatçının alacağının enflasyon karşısında uğradığı bedel kaybının tazmin edilmesini sağlayacak tesirli bir hukuk yolunun bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle mülkiyet hakkı ile temaslı olarak tesirli müracaat hakkının ihlal edildiğine ve pilot karar tarzının uygulanmasına karar vermiştir.” tabirleri yer aldı.
