ABD’nin gümrük tarifelerinin fiyatlamalar üzerinde tesiri devam ederken ABD Başkanı Donald Trump, 1 Ekim’den itibaren ithal ilaç, mutfak ve banyo dolapları, döşemeli mobilya ve ağır kamyonlara uygulanacak gümrük vergisi oranlarını açıkladı.
Fed yetkililerinin açıklamaları da emtia piyasalarının istikameti üzerinde tesirli oldu. Birtakım üyeler iş gücü piyasasını korumak için daha agresif faiz indirimleri gerektiğini savunurken kimi üyeler ise bilhassa enflasyon konusunda temkinli olunmasını vurguladı.
Fed Başkanı Jerome Powell, geçen hafta yaptığı konuşmada, tarife kaynaklı enflasyon tesirlerinin nispeten kısa ömürlü olacağını belirterek, “Fiyat düzeyindeki bu tek seferlik artış muhtemelen birkaç çeyreğe yayılacak ve bu devirde biraz daha yüksek bir enflasyon olarak kendini gösterecektir.” tabirlerini kullandı.
Fiyatlardaki bu tek seferlik artışın bir enflasyon sıkıntısına dönüşmemesini sağlayacaklarını aktaran Powell, “Hala orta derecede kısıtlayıcı olarak gördüğüm bu siyaset duruşu, muhtemel ekonomik gelişmelere karşılık vermek için bizi güzel bir pozisyonda bırakıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Ticaret Bakanlığı, 2025’in nisan-haziran dönemine ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) son datalarını açıkladı. Buna nazaran, ABD iktisadı, yılın ikinci çeyreğinde güçlü tüketici harcamaları ve yatırımların tesiriyle yüzde 3,8 büyüyerek iddiaları aştı ve 2023’ün üçüncü çeyreğinden bu yana en süratli yıllık büyüme olarak kayıtlara geçti.
Ülkede birinci kere işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı, 20 Eylül ile biten haftada 218 bine gerileyerek beklentilerin altında kaldı. Fed’in enflasyon göstergesi olarak yakından izlediği çekirdek şahsî tüketim harcamaları (PCE) fiyat endeksi, ağustosta yıllık bazda yüzde 2,9 artışla öngörülere paralel gerçekleşti. Yeni konut satışları ise tıpkı periyotta yüzde 20,5 yükselerek beklentileri aştı.
Analistler, başta konut piyasası bilgileri olmak üzere açıklanan makro ekonomik bilgilerin beklenenden güçlü gelmesinin, Fed’in ek faiz indirimlerine gereksinim duymayabileceği bir iktisada işaret ettiğini kaydetti.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda, istihdama ait zayıflamaya işaret eden datalarla bir müddettir güçlenen Fed’in faiz indirim beklentileri, tamamlanan haftada açıklanan güçlü büyüme datalarının akabinde zayıfladı. Bankanın ekim ayında 25 baz puanlık faiz indirimine gitme mümkünlüğü yüzde 89 seviyesinde fiyatlanırken aralık toplantısında ek indirime yönelik mümkünlük bilgiler sonrasında yüzde 63’e geriledi.
Jeopolitik cephede ise Rusya-Ukrayna sınırındaki gelişmelere ait haber akışı, yatırımcıların odağında kalmaya devam ediyor.
Söz konusu gelişmelerin akabinde ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,19 düzeyinde tamamlarken dolar endeksi yüzde 0,5 yükselişle 98,2’ye çıktı.
ALTINDA YÜKSELİŞ 6’NCI HAFTAYA TAŞINDI
Değerli metaller, Fed’in para siyasetine ait artan belirsizliklere ve Powell’ın açıklamalarına rağmen, tarife adımları ile jeopolitik risklerin tesiriyle haftayı müspet bir seyirle tamamladı.
Altının ons fiyatı, üst üste altıncı haftada da yükselişini sürdürerek haftayı 3 bin 759,7 dolardan tamamlarken hafta içinde 3 bin 791,1 dolarla rekor tazeledi. Fed Başkanı Powell’ın konuşmasında faiz patikasına ait net bir sinyal vermemesi dolar endeksini yükselterek artışı bir ölçü törpülese de inançlı liman talebi altının üst istikametli seyrini destekledi.
Gümüşün ons fiyatı, tamamlanan haftada altına paralel yükselerek tüm vakitlerin doruğu olan 49,8 dolara yaklaşırken haftayı 46,1 dolardan tamamladı ve hafta içinde 46,6 dolarla 2011’den bu yana en yüksek düzeyini gördü.
Analistler, gümüşün ons fiyatının rekor düzeylere yaklaşmasıyla yüksek oynaklık taşıdığını hatırlatarak, muhtemel kar satışlarının yüksek volatiliteye sahip olabileceğinin altını çizdi.
Platin fiyatları, üst üste sekizinci haftada da yükselişini sürdürerek haftayı 1.571,4 dolardan tamamladı, hafta içinde 1.588,8 doları test ederek 2014’ten bu yana en yüksek düzeyini gördü.
Bu gelişmelerle pahalı metallerde, ons bazında fiyatlar, paladyumda yüzde 10,5, gümüşte yüzde 6,9, platinde yüzde 3,7, altında yüzde 2 kıymet kazandı.
BAZ METALLER KARIŞIK SEYRETTİ
Baz metallerde, tamamlanan haftada açıklanan makroekonomik bilgilerle karışık bir seyir izlenirken bakırda fiyatlamalar kurumsal gelişmelerin tesiriyle şekillendi.
Goldman Sachs, Endonezya’daki dünyanın ikinci büyük bakır madeni Grasberg’de yaşanan aksaklıkların akabinde, 2025 ve 2026 yıllarına ait global bakır madeni arz iddialarını aşağı istikametli güncelledi.
Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 0,4 ve kurşunda yüzde 0,1 bedel kazanırken çinkoda yatay seyretti, nikelde ve alüminyumda yüzde 0,8 kıymet kaybetti.
PETROL JEOPOLİTİK GERGİNLİKLE YÜKSELDİ
Petrol fiyatları, tamamlanan haftada Ukrayna’nın Rusya’nın güç altyapısına yönelik insansız hava aracı hücumları ve ABD’nin ticari ham petrol stoklarındaki düşüşün tesiriyle kıymet kazandı.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, yaptığı açıklamada, iç piyasada yaşanan akaryakıt sorunlarının devam etmesi nedeniyle hükümetin akaryakıt ihracatına yönelik yasağı yıl sonuna kadar uzatmayı planladığını söz etti.
Ülkede, petrol rafinerilerinin insansız hava araçlarının (İHA) akınlarına gaye olması ve bilhassa tarım dalında artan talep nedeniyle akaryakıt fiyatlarında dönemsel artışlar yaşanıyor. Dünyanın en büyük güç ihracatçılarından Rusya, yılda 40 milyon tondan fazla akaryakıt üretiyor.
Bununla birlikte ABD’nin ticari ham petrol stoklarında yaşanan düşüş de talebin yüksek seyrettiği algısına yol açarak fiyatları destekliyor. ABD Güç Enformasyon Yönetimi bilgilerine nazaran, ticari ham petrol stokları geçen hafta yaklaşık 600 bin varil azalarak 414 milyon 800 bin varile geriledi. Piyasa beklentisi, stokların 800 bin varil artacağı tarafındaydı.
Öte yandan, Irak Kürt Bölgesel İdaresi (IKBY) Başbakanı Mesrur Barzani, IKBY, petrol üreticisi firmalar, Irak Petrol Bakanlığı ve Irak Milli Petrol Şirketi (SOMO) ortasında yapılan mutabakatla bölgedeki petrol kuyularının bir defa daha dünya petrol piyasalarına açıldığını bildirdi.
Analistler, OPEC+’ın nisan ayından bu yana hedeflediği ek petrol üretiminin yaklaşık 4’te 3’ünü gerçekleştirdiğini, üreticilerin kapasite sonlarına yaklaşmasıyla bu oranın yılın ilerleyen devirlerinde yarıya kadar gerileyebileceğini belirtti.
Doğal gaz cephesinde yatırımcıların odağında, ABD Enerji Bakanı Chris Wright’ın Avrupa’nın güç arzına ait değerlendirmeleri yer aldı. Wright, Rusya’nın Avrupa’ya doğal gaz satışını büsbütün kesmesinin Moskova’ya baskı kurmak için ABD’nin elindeki en tesirli araçlardan biri olduğunu belirtti. ABD’nin sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatıyla Rus gazının tamamını ikame edebileceğini vurgulayan Wright, Avrupa Birliğini Rus gazından süratle vazgeçme tarafında teşvik ettiklerini tabir etti.
Bu gelişmelerle, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 3,9 artarken New York Ticaret Borsası’nda süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 11 kıymet kazandı.
TARIM EMTİALAR KARIŞIK SEYRETTİ
Tarım emtia fiyatları, tamamlanan haftada Arjantin’in vergi siyaseti, ABD’deki hasat sürecinin seyri ve Çin’in alımlarının tesiriyle karışık bir seyir izledi.
Soya fasulyesinde, Arjantin hükümetinin ihracat vergilerini kaldırması global ticaret akışı üzerinde tesirli olurken Arjantin’de Çin’in alımları sürat kazandı.
Buğdayda ise global rekabet fiyatları baskılamaya devam ederken, Karadeniz Bölgesi’nden gelen yeni ihaleler ve ihracat haberleri fiyatlarda aşağı taraflı seyre neden oldu.
ABD’de mısır hasadının sürat kazanması, fiyatlar üzerinde aşağı taraflı baskı oluşturdu.
Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar pirinçte yüzde 3,3, soya fasulyesinde yüzde 1,2, buğdayda yüzde 0,7 ve mısırda yüzde 0,5 azaldı.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, pamukta yatay seyredip kahvede yüzde 11,5, şekerde yüzde 2,7 arttı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 4 azalışla tamamladı.
