“Terörsüz Türkiye” amacı doğrultusunda TBMM’de kurulan Ulusal Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Kurulu, Kurtulmuş başkanlığında 12’nci toplantısını gerçekleştirdi. TBMM Merasim Salonu’nda yapılan toplantıda Ankara Enstitüsü Araştırma Yöneticisi Hatem Ete bir sunum yaptı.
Ete, “Terörsüz Türkiye” sürecinin uzun vakittir görülmeyen kurucu bir siyasal atılım olduğunu söyledi. Eylül 2024’te siyasetin seçim odaklı mühendisliklerle gücünü tükettiğini hatırlatarak, bu sürecin kısa müddette neredeyse tüm partilerden takviye gördüğünü, Türkiye’yi gerçek ve dönüştürücü bir siyaset imkânıyla buluşturduğunu tabir etti. Sürecin yüzyıllık ulus-inşa tarihinde değerli bir makas değişimi sunduğunu belirten Ete, terör ve çatışma etrafında örgütlenen yapıların kendilerini yeni periyoda uyarlamak zorunda kalacağını, iç ve dış siyasetin da yeni dinamiklerle şekilleneceğini vurguladı.
STRES TESTLERİNDEN GEÇTİ
Ete, sürecin bugüne kadar karşılaştığı gerilim testlerini muvaffakiyetle geçtiğini, bunda bölgesel gelişmelerin ve 2009–2015 ortasındaki tahlil süreçlerinden çıkarılan derslerin tesirli olduğunu söyledi. Sürecin birçok modelden farklı biçimde “sondan başa doğru” ilerlediğini kaydederek, “PKK’nın fesih ve silah bırakması, devletin atacağı adımların sonrasına bırakılmıyor. Bu, hem muvaffakiyet ihtimalini artırıyor hem de müddetin kısalmasını ve provokasyonların engellenmesini sağlıyor” dedi.
Buna karşın sonraki safhaların görece daha sıkıntı olacağını vurgulayan Ete, iktidarın risklerden, muhalefetin ise iktidarın mümkün avantajlarından çekindiğini söyledi. Seçmenin oy davranışının tek soruna bağlı şekillenmediğini, partilerin mevzuyu nasıl ele aldığına nazaran tercih yaptığını söz ederek, sürecin kimseye garanti, avantaj yahut dezavantaj sağlamadığını lisana getirdi.
TOPLUMSAL TAKVİYE ÇOK YÜKSEK
Ekim’den bu yana yapılan ölçümlerde tahlil sürecinin seçmen davranışına direkt tesir etmediğini belirten Ete, “Toplumun sürece verdiği takviye yüzde 60’larda, ‘PKK’nın silah bırakmasını öngören süreç yeterli mi olur makus mü olur’ diye kabaca kolaylaştırıp sorduğunuzda bu dayanak yüzde 70’lere çıkıyor” diye konuştu.
Bu takviyenin, Türkiye’deki keskin kutuplaşmaya karşın çok yüksek bir toplumsal mutabakata işaret ettiğini söyleyen Ete, toplumun süreci ülkenin geleceğini esir alan bir yükten kurtulmaya yönelik toplumsal sorumluluk olarak gördüğünü belirtti.
SURİYE FAKTÖRÜ
Ete, sürecin en kıymetli testlerinden birinin Suriye problemi olacağını söz etti. Türkiye’nin, PKK’nın silahsızlandırılmasına dönük ivmeyi kaybetmeden Suriye tasavvurunu da sürdürebileceğini söyledi. “Yasal düzenlemeler için Suriye ön şart mu olacak, yoksa öncelik PKK’nın silah bırakmasına mı verilecek” sorusuna verilecek karşılığın sürecin mukadderatını belirleyeceğini vurguladı.
Devlet ile PKK ortasında, silah bırakma ve yasal düzenlemelerin eş vakitli mı yoksa arka arda mı yürütüleceği konusunda görüş ayrılıkları bulunduğunu, bu nedenle iki ayın durağan geçtiğini söyledi. Durağanlığın sürmesinin sıkıntılara yol açacağını, bu noktada stratejik aktörlerin devreye girmesi gerektiğini lisana getirdi.
YENİ BİR PERİYODUN EŞİĞİ
Ete, süreçte tereddüt, güvensizlik, gecikme yahut provokasyonların yaşanabileceğini lakin eşik aşıldığında Türkiye’nin yeni bir periyoda gireceğini vurguladı. Silahın gündeme gelmesinin zorlaşacağını, terörün siyasal kültüre taşıdığı ögelerin ayıklanacağını söyledi. “Terör siyaseti güvenlikleştirdiyse, terörün yokluğu da siyaseti sivilleştirecektir. Bu da demokratik siyaseti güçlendirecektir” dedi.
