Türkiye’nin etraf atılımı artık sayılarla konuşuyor. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yürüttüğü Sıfır Atık Projesi, yedi yılda dünyaya örnek olacak sonuçlar üretti. Bu mühlet içinde 74,5 milyon ton atık iktisada kazandırıldı, 552 milyon ağacın kesilmesi önlendi, 1,71 trilyon litre su ve 227 milyar kilovatsaat güç tasarruf edildi. Böylelikle çevresel kazanımların ötesinde Türkiye’nin kalkınmasına da direkt katkı sağlandı.
EKONOMİDE TARİHİ KAZANIM
Sıfır Atık, etrafa sağladığı katkının yanı sıra iktisada getirdiği bedelle de öne çıkıyor. 2017’de sırf yüzde 13 olan geri kazanım oranı, 2024’te yüzde 36,08’e yükseldi. Bakanlığın maksadı ise 2035’te yüzde 60’a ulaşmak.
Projenin bugüne kadar sağladığı sonuçlar dikkat cazip: 74,5 milyon ton atık geri dönüştürüldü, 552 milyon ağaç kesilmekten kurtarıldı, 1,71 trilyon litre su tasarruf edildi, 227 milyar kilovatsaat güç korundu. Tüm bu kazanımların mali karşılığı ise tam 256 milyar lira. Bu sayı, on milyon hanenin yıllık elektrik faturasına, 10 kent hastanesine ya da yüzlerce okulun yatırımına denk geliyor. Yüz binlerce şahsa yeni istihdam kapısı açan proje, “ekonomiye nefes aldıran etraf hareketi” olarak anılıyor.
DENİZLERDEN 300 BİN TOK ÇÖP ÇIKTI
2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayelerinde başlatılan Sıfır Atık Mavi Hareketi, denizlerin paklığı için büyük bir adım oldu. 28 kıyı vilayetinde bugüne kadar 300 bin ton deniz çöpü toplandı. Yalnızca bu yılın birinci beş ayında denizlerden 30 bin ton atık çıkarıldı. 2025–2029 devrini kapsayan İkinci 5 Yıllık Vilayet Aksiyon Planı ile deniz çöplerinin kaynağında önlenmesi için lokal önlemler artırılacak, kıyıdan deniz tabanına kadar nizamlı paklık faaliyetleri sürecek.
25 MİLYAR ŞİŞE GERİ DÖNECEK
Pilot uygulaması Ankara Kızılcahamam’da başlayan Depozito İdare Sistemi, Şubat 2025’te Sakarya’da devreye girdi. Vatandaşların ağır ilgi gösterdiği sistem sayesinde kısa müddette 5,8 milyon içecek ambalajı toplandı. 2026’dan itibaren tüm Türkiye’ye yayılacak sistemle her yıl 25 milyar şişenin geri dönüştürülmesi hedefleniyor. Yalnızca Sakarya’da bir buçuk ayda 100 ton cam şişe toplandı; bu da sistemin vatandaşlar tarafından süratle benimsendiğinin göstergesi.
DEPREM ENKAZINDAN YOL VE KALDIRIM
Asrın felaketi sonrası Kahramanmaraş ve Hatay’da, Japonya Hükümeti’nin sağladığı 4,8 milyon dolarlık hibe takviyesiyle geri dönüşüm tesisleri kuruldu. Şubat 2025’te faaliyete geçen tesislerde işlenen yıkıntı atıkları, yol, kaldırım, otopark ve drenaj çalışmalarında dolgu gereci olarak kullanılmaya başlandı. Böylelikle hem doğal kaynak kullanımı hem de karbon salımı azaltılıyor, enkaz ekonomik kıymete dönüşüyor.
BİR ETRAF PROJESİNDEN DAHA FAZLA
Ortaya çıkan tablo, Sıfır Atık’ın sadece bir etraf teşebbüsü olmadığını, tıpkı vakitte Türkiye’nin kalkınma vizyonunun temel taşlarından biri haline geldiğini gösteriyor. Güçten suya, istihdamdan karbon emisyonlarının azaltılmasına kadar her alanda sağlanan yararlar, bu projenin gelecek kuşaklara daha yaşanabilir bir ülke bırakma yolunda stratejik bir yatırım olduğunu kanıtlıyor.
