Katar’ın başşehri Doha’da düzenlenen İİT – Arap Birliği Harika Ortak Doruğu’nun akabinde yayımlanan bildiride, “İsrail’in Katar’ın başşehri Doha’da düzenlediği korkakça ve yasa dışı saldırıyı en şiddetli halde kınıyoruz. Bu taarruzun tüm Arap ve İslam devletlerine yönelik bir akın olduğunu teyit ediyoruz.” sözlerine yer verildi.
Katar’ın, Birleşmiş Milletler (BM) Kuralı uyarınca, İsrail saldırısına karşılık vermek için attığı tüm adımlarda yanında olunacağı iletisi verilen bildiride, İsrail’in Katar’ı yahut rastgele bir Arap ya da İslam ülkesini tekrar amaç alabileceği istikametindeki tehditleri kesin olarak reddedildi.
Katar’a yönelik atağın egemenliğe açık ihlal ve bölgesel barışa önemli tehdit olarak görüldüğü belirtilen bildiride, Katar’ın bu saldırganlığı göğüslemesinde ortak takviye bildirisi paylaşıldı.
Bildiride, “İsrail’in bölgede yeni bir fiili durum dayatma planlarına karşı durulması ve bunlarla çaba edilmesi gerektiğini tekrar ediyoruz” denildi.
25 UNSURLUK BİLDİRİ
Doha’daki tepenin akabinde yayımlanan 25 unsurluk bildiri şu şekilde:
“Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı’nın tüm üye devletlerinin egemenliğine, bağımsızlığına ve güvenliğine olan sarsılmaz bağlılığımızı yine teyit ederek ve ortak güvenliğimizi savunmak için bu akına karşılık vermek için ortak görevimizi hatırlatarak, devletlerimizin güvenliğine yönelik her türlü tehdidi kategorik olarak reddettiğimizi teyit eder ve güvenlik ve istikrarlarını tehdit edebilecek her türlü duruma karşı mutlak ve sarsılmaz dayanışmamızı teyit ederek onları maksat alan her türlü saldırıyı şiddetle kınarız. İsrail’in saldırısının memleketler arası barış ve güvenliği ihlal eden bir hareket olarak oy birliğiyle kınandığı 11 Eylül 2025 tarihindeki acil Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu toplantısını hatırlatarak, saldırıyı kınayan, Katar Devleti ile dayanışma söz eden ve Mısır ve Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte bölgedeki arabuluculuk uğraşlarında Katar’ın oynamaya devam ettiği hayati rolü destekleyen ve Birleşmiş Milletler Kaidesi prensiplerine uygun olarak Katar Devleti’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet duyulduğunu teyit eden Konsey’in basın açıklamasını memnuniyetle karşılarız.
Uluslararası hesap verebilirliğin olmaması ve memleketler arası toplumun İsrail’in yinelenen ihlallerine karşı sessiz kalmasının, saldırganlığı ve memleketler arası hukuk ile milletlerarası meşruiyeti açıkça ihlal etme konusunda İsrail’i ısrarcı olmaya teşvik ettiğini teyit ediyoruz. Bu durum, cezasızlık siyasetini kalıcılaştırmakta, memleketler arası adalet sistemini zayıflatmakta ve kurallara dayalı global tertibi tehlikeye atarak bölgesel ve milletlerarası barış ve güvenliğe direkt bir tehdit oluşturmaktadır.
Kardeş Katar Devleti’ne, güvenliğine, istikrarına, egemenliğine ve vatandaşlarının güvenliğine mutlak takviyemizi teyit ederken, egemenliğine açık bir ihlal, memleketler arası hukuka apaçık bir karşıtlık ve bölgesel barış ve güvenliğe önemli bir tehdit olarak gördüğümüz bu saldırganlığı göğüslemesinde Katar Devleti’ne ortak takviyemizi söz ederiz.
“BU TAARRUZ, BM ÜYESİ OLAN ARAP VE İSLAM DEVLETİNE KARŞI AÇIK SALDIRIDIR”
Zirvede aşağıdaki kararları almış bulunuyoruz:
1. İsrail’in kardeş Katar Devleti’ne yönelik yabanî saldırganlığını ve soykırım hatası, etnik paklık, açlık çektirme, abluka, yerleşim faaliyetleri ve yayılmacı siyasetler dahil olmak üzere İsrail’in saldırgan uygulamalarının devam ettiğini vurgulamak ve bunların bölgede barış ve barış içinde bir ortada var olma ihtimallerini zedelediğini belirtiriz.
2. 9 Eylül 2025 tarihinde İsrail’in Katar’ın başşehri Doha’da bir yerleşim bölgesine düzenlediği korkakça ve yasadışı saldırıyı en şiddetli halde kınarız. Atak, Devlet tarafından Katar Devleti’nin çok istikametli arabuluculuk uğraşlarının bir kesimi olarak müzakere heyetlerini ağırlamak üzere tahsis edilen konut binalarının yanı sıra birkaç okul, kreş ve diplomatik misyonu da amaç almıştır. Bu hücum, bir Katar vatandaşı da dahil olmak üzere şehitlerin verilmesine ve çok sayıda sivilin yaralanmasına neden olmuştur. Bu atak, Birleşmiş Milletler üyesi olan bir Arap ve İslam devletine karşı açık bir hücumdur. Bu akın, İsrail hükümetinin aşırıcı düşmanlığını ortaya koyan ve bölgesel ve memleketler arası güvenlik ve barışı tehdit eden cürüm siciline bir yenisini ekleyen tehlikeli bir tırmanmayı işaret etmektedir.
3. Bu atağa karşı Katar Devleti ile mutlak dayanışma içinde olduğumuzu ve bu hücumun tüm Arap ve İslam devletlerine yönelik bir atak olduğunu teyit eder ve kardeş Katar Devleti’nin, Birleşmiş Milletler Kuralı uyarınca, bu hain İsrail saldırısına cevap vermek, güvenliğini, egemenliğini, istikrarını ve vatandaşları ile sakinlerinin güvenliğini korumak için attığı tüm adımlarda ve aldığı tüm tedbirlerde yanında olduğumuzu söz ederiz.
4. Ateşkesin sağlanması, Gazze’deki savaşın sona erdirilmesi ve rehineler ile tutukluların özgür bırakılması için kilit arabulucu vazifesi gören bir devlet olan Katar’ın topraklarına yönelik bu akının, tehlikeli bir tırmanma olduğunu ve barışı yine tesis etmeye yönelik diplomatik uğraşların baltalanması manasına geldiğini teyit ederiz. Tarafsız bir arabuluculuk yerine yönelik bu tıp bir saldırganlığın, Katar Devleti’nin egemenliğini ihlal etmekle kalmayıp, milletlerarası arabuluculuk ve barış sağlama süreçlerini de baltalamakta ve İsrail bu saldırganlığın tüm sonuçlarını üstlenmektedir.
5. Katar Devleti’nin bu hain atağa karşı sergilediği uygar, bilge ve sorumlu tavrı, milletlerarası hukuk kararlarına olan sarsılmaz bağlılığını ve egemenliği ile güvenliğini korumak ve haklarını tüm legal yollarla savunmak konusundaki kararlılığını takdirle karşılıyoruz.
6. Gazze Şeridi’ne yönelik akınları durdurmak için başta Katar Devleti, Mısır Arap Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere arabulucu rolü üstlenen devletlerin gayretlerini destekleriz. Bu bağlamda, Katar Devleti’nin oynadığı yapan rolü, övgüye paha arabuluculuk gayretlerini ve bunların güvenlik, istikrar ve barışın tesisine yönelik uğraşları desteklemedeki olumlu tesirini vurgularız. Katar Devleti’nin bölgesel ve milletlerarası seviyede, bilhassa gelişmekte olan ve fakir ülkelerde insani yardım ve eğitim takviyesi alanlarında üstlendiği çeşitli teşebbüsleri takdir eder ve böylelikle bölgesel ve milletlerarası seviyede barış ve kalkınma için faal ve destekleyici bir taraf olarak pozisyonunu güçlendirdiğini takdir ederiz.
“BU TEHDİTLERİ TEHLİKELİ BİR TIRMANMA OLARAK DEĞERLENDİRİYORUZ”
7. Bu akının, rastgele bir mazeretle yasallaştırma teşebbüsünün milletlerarası hukuku ve Birleşmiş Milletler Koşulu’nu açıkça ihlal ettiğini vurgularken, bu teşebbüsleri katiyetle reddettiğimizi kaydederiz. Bu akın, Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıyı durdurmak ve işgali sona erdiren, Filistin halkının acılarına son veren ve onların legal ve vazgeçilmez haklarını koruyan adil ve kapsamlı bir siyasi tahlile ulaşmak için yapılan önemli uğraşları boşa çıkarmak hedefiyle mevcut gayretleri ve arabuluculuk teşebbüslerini direkt baltalamayı amaçlamaktadır.
8. İsrail’in Katar Devleti’ni yahut rastgele bir Arap ya da İslam ülkesini tekrar gaye alabileceği tarafındaki tekrarlanan tehditlerini büsbütün ve kesin olarak reddederiz. Bu tehditleri, milletlerarası barış ve güvenliği tehdit eden bir provokasyon ve tehlikeli bir tırmanma olarak kıymetlendiriyoruz. Memleketler arası toplumu, bu tehditleri en güçlü formda kınamaya ve bunları durdurmak için caydırıcı tedbirler almaya çağırıyoruz.
9. Arap Ligi Kurulu’nun Bakanlar seviyesinde “Bölgede Güvenlik ve İşbirliği için Ortak Vizyon” bahisli kararını yayınlamasını memnuniyetle karşılıyor ve bu bağlamda kolektif güvenlik ve Arap ve İslam ülkelerinin ortak bahtı kavramını, ahenk ve ortak zorluklar ve tehditlerle gayret gerekliliğini ve bunun için gerekli yürütme düzeneklerinin geliştirilmeye başlanmasının kıymetini vurgular, gelecekteki rastgele bir bölgesel düzenleme parametresinin memleketler arası hukuk prensiplerinin ve Birleşmiş Milletler Kaidesi’nin kutsallığı, uygun komşuluk bağları, devletlerin egemenliğine hürmet, bölge ülkelerinin iç işlerine karışmama, bir devletin başkasına nazaran kayırılmaması, hak ve yükümlülüklerin eşitliği, uyuşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesi ve güç kullanmama, İsrail’in tüm Arap topraklarındaki işgaline son verilmesi, 4 Haziran 1967 hudutlarında bir Filistin devleti kurulması ve Orta Doğu’nun nükleer silahlar ve öbür kitle imha silahlarından arındırılması konularını dikkate alması gerektiğini vurgularız.
10. Bölgesel ve memleketler arası istikrar ve güvenliğe direkt tehdit oluşturan İsrail’in bölgede yeni bir fiili durum dayatma planlarına karşı durulması ve bunlarla uğraş edilmesi gerektiğini tekrar ederiz.
11. Herhangi bir mazeret yahut isim altında Filistin halkını 1967’de işgal edilen topraklarından çıkarmaya yönelik İsrail’in her türlü teşebbüsünü kınadığımızı teyit eder ve bunu insanlığa karşı cürüm, memleketler arası hukuk ve milletlerarası insani hukukun açık bir ihlali ve büsbütün reddedilen bir etnik paklık siyaseti olarak kıymetlendiririz. Bu bağlamda hem siyasi hem de teknik açıdan Arap-İslam yine inşa planının uygulanması ve Gazze Şeridi’nin tekrar inşasına mümkün olan en kısa müddette başlanması gerektiğini vurgular, memleketler arası bağışçılara gerekli dayanağı sağlamaları davetinde bulunur ve ateşkesin sağlanmasının çabucak akabinde Kahire’de düzenlenecek Gazze Tekrar İnşa Konferansı’na etkin olarak katılmalarını talep ederiz.
12. Uluslararası insani hukuk ve Cenevre Kontratlarını açıkça ihlal ederek, Filistin halkına karşı savaş silahı olarak abluka, açlık ve besin ile ilaçtan yoksun bırakma üzere metotların kullanıldığı, eşi görülmemiş bir insani felakete yol açan İsrail siyasetlerini kınarız. Bu uygulamaların tam manasıyla bir savaş kabahati olduğunu vurgular, memleketler arası toplumun bu uygulamalara son vermek ve işgal altındaki Filistin topraklarına insani yardımın acil, inançlı ve sınırsız girişini sağlamak için acil harekette bulunması gerektiğini belirtiriz.
13. İşgalci güç olan İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarının rastgele bir kısmını ilhak etme kararının feci sonuçlarını reddederek, bu durumun Filistin halkının tarihi ve yasal haklarına bariz bir akın olduğunu kaydeder, memleketler arası hukuk prensiplerinin ve ilgili Birleşmiş Milletler kararları ile Birleşmiş Milletler Kuralı’nın ihlali ve bölgede adil ve kapsamlı bir barışın sağlanmasına yönelik tüm uğraşların geçersiz kılınması olarak gördüğümüzü belirtiriz.
14. Uluslararası toplumun, memleketler arası hukuk kurallarına ve ilgili memleketler arası meşruiyet kararlarına hürmet çerçevesinde, bölgedeki tekrarlanan İsrail akınlarına son vermek ve devletlerin egemenliği, güvenliği ve istikrarına yönelik devam eden ihlallerini durdurmak için acil harekette bulunması gerektiğini vurgular ve bir yandan milletlerarası toplumun en son örneği kardeş devlet Katar Devleti’ne yönelik atak olan İsrail saldırganlığını durdurmada devam eden yetersizliğinin önemli sonuçlarına karşı ikazda bulunuruz. İsrail işgal altındaki Gazze Şeridi’ne yönelik acımasız saldırganlığını, buna ek olarak, Doğu Kudüs dahil Batı Şeria’da yasadışı yerleşim faaliyetlerini ve İran İslam Cumhuriyeti’ne yönelik savaşı, Lübnan Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti dahil bölgedeki ülkelere yönelik akınlarını sürdürmekte ve tırmandırmakta olup bu hücumlar milletlerarası hukukun açık bir ihlali ve devletlerin egemenliğinin bariz bir ihlalidir.
15. Tüm devletleri, İsrail’in cezasızlığını sona erdirme eforlarını desteklemeye, ihlallerinden ve cürümlerinden sorumlu tutmaya, yaptırımlar uygulamaya, çift kullanımlı eserler dahil olmak üzere, silah, mühimmat ve askeri materyallerin tedarikini, transferini yahut geçişini askıya almayı da içerecek biçimde Filistin halkına karşı aksiyonlarını sürdürmesini önlemek için mümkün olan tüm yasal ve tesirli tedbirleri almaya çağırıyor, İsrail ile diplomatik ve ekonomik münasebetleri gözden geçirmeye ve aleyhinde yasal süreç başlatmaya davet ediyoruz.
16. İsrail tarafından üyelik şartlarının açıkça ihlal edilmesi ve BM kararlarının daima çiğnenmesi göz önüne alındığında, İİT üye devletlerini, İsrail’in BM üyeliğini askıya alma gayretlerini koordine ederek, İsrail’in Birleşmiş Milletler’e üyeliğinin BM Koşuluyla uyumlu olup olmadığını göz önünde bulundurmaya çağırıyoruz.
17. Uluslararası barış ve güvenliğin sağlanmasında temel referans olarak memleketler arası meşruiyete ve ilgili Birleşmiş Milletler kararlarına bağlı kalmanın değerini vurgular, İsrail’in Batı Şeria’da soykırım ve yerleşim projelerinin sürdürülmesi dahil olmak üzere, milletlerarası hukuku ihlal eden siyasetlerinin yasallaştırılması ve Arap ve İslam ülkelerinin imajının çarpıtılması için İslamofobiyi istismar ve teşvik eden telaffuzunu reddederiz.
18. Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’nin, iki devletli tahlilin uygulanması ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulması konusunda “New York Deklarasyonu”nu kabul etmesini, Filistin halkının legal haklarını, bilhassa de 4 Haziran 1967 sonları içinde, başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurma hakkını destekleme istikametindeki milletlerarası iradeyi açıkça söz eden bir adım olarak memnuniyetle karşılar, birebir vakitte da bu bildirinin kabulüne katkıda bulunan Suudi Arabistan Krallığı ve Fransız Cumhuriyeti’nin uğraşlarını takdirle karşılarız.
19. Suudi Arabistan Krallığı ve Fransa Cumhuriyeti’nin eş başkanlığında 22 Eylül 2025 tarihinde New York’ta yapılacak İki Devletli Tahlil Konferansının toplanmasını memnuniyetle karşılar, Başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız Filistin Devletinin geniş çaplı tanınmasını sağlamak için, memleketler arası alanda ortak gayret gösterilmesi davetinde bulunuruz. 20. Başta Cezayir, Somali ve Pakistan olmak üzere Güvenlik Kurulu üyesi Arap ve İslam devletlerinin temsilcilerinin, başta Filistin davası olmak üzere, haklı davaları yanlışsız savunmada, Filistin’in Birleşmiş Milletler’e tam üyelik elde etmesini sağlamada ve İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırganlığına son vermede ve ateşkese varmada oynadığı değerli rolü takdir ederiz. Ayrıyeten, İsrail’in Katar devletine yönelik saldırganlığına bağlamında düzenlenen Güvenlik Kurulu’nun acil oturumunun toplanması davetinde ve toplanmasını sağlaması konusunda faal katkılarını takdir ederiz.
21. 31 Mart 2013 tarihinde Majesteleri Kral II. Abdullah ile Filistin Devleti Cumhurbaşkanı Ekselansları Mahmud Abbas ortasında imzalanan mutabakatla teyit edildiği üzere, Majesteleri Kral II. Abdullah İbn El Hüseyin’in üstlendiği Kudüs’teki İslam ve Hristiyan kutsal yerlerinin tarihi Haşimi Koruyuculuğu konusundaki takviyemizi teyit ederiz. Ayrıyeten, tamamı 144.000 m2’lik alanı kaplayan Mescid-i Aksa Mescidinin (Al Haram El Şerif), yalnızca Müslümanlar için bir ibadet yeri olduğunu ve Ürdün Vakıflar Bakanlığı’na bağlı olan Kudüs Vakfının, Al Aksa Mescidini yönetme, bakımını üstlenme ve buraya girişi denetim etme konusunda tek yetkili makam olduğunu teyit ederiz.
22. Kudüs halkının kendi ülkesinde kendi topraklarında yaşamaya kararlı formda devam etmesi gerektiğini vurgular ve Fas Krallığı Hükümdarı VI. Muhammed’in başkanlık ettiği Kudüs Komitesi ile onun yürütme organı olan Beytü’l- Kuds Şerif Ajansını destekleriz.
23. Orta Doğu’da adil, kapsamlı ve kalıcı bir barışın, Filistin sorunu göz gerisi edilerek, Filistin halkının hakları görmezden gelinerek yahut şiddet uygulanarak ve arabulucular gaye alınarak sağlanamayacağını teyit ederiz. Bilakis, bu barış, Arap Barış Teşebbüsü ve ilgili memleketler arası meşruiyet kararlarına bağlılık yoluyla sağlanmalıdır. Bu bağlamda, İsrail işgalini sona erdirmek ve bu maksatla bağlayıcı bir vakit çizelgesi oluşturmak için milletlerarası topluma, bilhassa Güvenlik Kurulu’na, yasal ve ahlaki sorumluluklarını üstlenmeleri davetinde bulunuyoruz.
24. Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü’ne taraf olan İslam İşbirliği Teşkilatı Üye Devletlerine, memleketler arası hukuk kapsamındaki yükümlülükleri uyarınca ve geçerli olduğu durumlarda, Milletlerarası Ceza Mahkemesi tarafından Filistin halkına karşı işlenen kabahatlerin faillerine karşı 21 Kasım 2024 tarihinde çıkarılan tutuklama buyruklarının uygulanmasını desteklemek için ulusal yasal çerçeveleri dahilinde mümkün olan tüm önlemleri almaları talimatını veririz. Ayrıyeten, İslam İşbirliği Teşkilatı Üye Devletlerini, işgalci güç olarak İsrail’in, Milletlerarası Adalet Divanı tarafından 26 Ocak 2024 tarihinde çıkarılan “Gazze Şeridi’nde Soykırım Cürmünün Önlenmesi ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşme’nin Uygulanması” isimli süreksiz önlemler kapsamındaki bağlayıcı yükümlülüklerine uymasını sağlamak için diplomatik, siyasi ve tüzel uğraş göstermeye çağırırız.
25. Bu doruğun toplantılarını bilgelik ve stratejik vizyonla düzenleyen ve konut sahipliği yapmaktaki yorulmak bilmez eforları ve bu tepenin başarısı için Katar Devleti’nce sağlanan imkanlar ve kolaylıklar için Katar Devleti’ne, Emir’ine, hükümete ve Pir Tamim bin Hamad El Thani önderliğindeki halkına, derin şükranlarımızı sunarız. Katar Devleti’nin üye devletler ortasındaki istişareyi ve uzlaşma ruhunu teşvik etme konusundaki tesirli rolüne ve dayanışma ve birlik bağlarını güçlendirmeye yönelik daima taahhüdünü yansıtan ortak hareket sürecini desteklemedeki somut katkılarına büyük değer atfediyoruz.”
