Türkiye’nin birçok yerinde olduğu üzere İzmir’de de yetersiz yağışlar, artan sıcaklıklar ve bilinçsiz tüketime bağlı nedenler barajlardaki su düzeylerini olumsuz etkiliyor.
Yılın başından bu yana kentin su muhtaçlığının yaklaşık yüzde 55’i yer altı, yüzde 45’i ise yüzeydeki su kaynaklarından sağlanıyor. Var olan su kuyularında kullanım artarken, yeni kuyular açılması için de çalışmalar sürüyor.
TAHTALI BARAJI’NIN DOLULUK ORANI YÜZDE 5
Normal koşullarda kentin içme suyunun yaklaşık yarısının karşılandığı Tahtalı Barajı’nda doluluk oranı, 3 Eylül’de yüzde 5 olarak kayıtlara geçti. Bu oran, geçen yılın birebir devrinde yüzde 19 düzeyindeydi. Barajdaki bu su düzeyi, son 26 yılın en düşük eylül sayısı olarak kayıtlara geçti.
SEVİYE EN SON 2008 YILINDA YÜZDE 1’E KADAR DÜŞMÜŞTÜ
Yapımı 1997’de tamamlanan ve 26 yıldır su düzeyi kayıtları tutulan barajda bu yıldan evvelki en düşük 3 Eylül doluluk oranı yüzde 7 ile 2008’de gerçekleşmişti.
Barajda Aralık 2008’de faal doluluk oranı ise yüzde 1’e kadar gerilemişti.
Yıllık ortalama 90 milyon metreküp su çekilen barajdaki kuraklığın tesiriyle havzanın büyük kısmı adeta ovaya dönüştü. Yalnızca küçük bir noktada suyun kalması nedeniyle havzada adacıkların oluştuğu, eski yapıların ortaya çıktığı, tabanın çatladığı görüldü.
DİĞER BARAJLARDA DA DÜZEY DÜŞTÜ
İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (İZSU) bünyesindeki öbür 5 barajın da tamamının su düzeyi, kuraklık nedeniyle geçen yılın gerisinde kaldı.
Barajlardan Balçova’da doluluk yüzde 32’den yüzde 15’e, Güzelhisar’da yüzde 71’den yüzde 52’ye, Ürkmez’de yüzde 18’den yüzde 6’ya düştü.
Alaçatı Kutlu Aktaş’ta su düzeyi yüzde 0,59 oldu, Gördes barajının suyu ise büsbütün tükendi.
“NEHİRLER BU YILKİ KURAKLIĞIN EN BÜYÜK YÜKÜNÜ ÜSTLENDİ”
İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şermin Tağıl, iklim değişikliğinin neden olduğu çok hava olaylarının sıklığı ve müddetinin arttığını belirtti.
Yağış eksikliği ve mevsim normalleri üzerindeki sıcaklıkların giderek yaygınlaşan kuraklık şartlarına yol açtığını vurgulayan Tağıl, şunları kaydetti:
“2024-2025 kış ve ilkbahar aylarında görülen ortalama altı yağışlar, ırmak akışlarını kıymetli ölçüde azaltarak kuraklığı derinleştirdi. Bilhassa 2025 yılının ocak ve mart ayları ortasında İzmir’de sıcaklıklar olağanın 3 ila 5 derece üzerinde seyretti. Azalan yağış ve yüksek sıcaklıklar, Batı Anadolu’da toprak nemini önemli biçimde tüketti. Kuraklığın tesirleri nisan ayının başlarında akarsularda daha bariz hale geldi. İzmir’in hidrolik gerilim (su stresi) altına girdiğini söylemek mümkün. Irmaklar, bu yılki kuraklığın en büyük yükünü üstlendi. İzmir barajlarını besleyen akarsulardaki su düzeyi, kurak bir kış ve ilkbaharın akabinde nisan ayı başlarında keskin bir düşüş yaşadı. Bu durum, barajlardaki doluluk oranlarını olumsuz etkiledi.”
Tağıl, iklim değişikliğinin tesirlerinin yalnızca doğal sistemlerle hudutlu kalmayıp gündelik yaşama da direkt yansıdığını kaydetti.
Azalan su kaynaklarının ziraî üretimi tehdit ettiğini ve içme suyu idaresi konusunda önemli zorluklar oluşturduğunu söz eden Tağıl, “Bu durum, su kıtlığına bağlı ekonomik ve toplumsal meselelerin habercisi. İzmir’in su kaynaklarını besleyen akarsularda yırtıcı hayatın ve doğal habitatların hayatta kalabilmesi için çok az su kaldı. Bu şartlar, insan ömrünün ve tüm canlıların iklim değişikliğine ahenk sağlamak zorunda olduğunun en somut göstergesidir. Aksi takdirde habitat kayıpları kaçınılmaz hale gelecektir.” dedi.
Kentte su kaynaklarında yaşanan azalmanın kritik eşiğe gelmesi nedeniyle İZSU çeşitli tedbirler almaya başlamış, İZSU bünyesinde oluşturulan Su Kurulu, 6 Ağustos’tan itibaren kent merkezindeki 12 ilçede ay boyunca 23.00-05.00 saatlerinde tertipli, planlı su kesintileri uygulamıştı.
