EPDK, Enerji Dönüşüm Dairesi Başkanı İbrahim Öz, TRT Radyo 1’de yayınlanan Gündem Güç Programında açıklamalarda bulundu.
Öz, “Bu şarjlar ile elektrikli araçlar DC de yaklaşık 150 km, AC’de 45 km yol gidebilirler. Ayrıyeten tüketilen 45 milyon kWsaat elektrik gücü ile 291 bin elektrikli araç Temmuz ayında 240 milyon km aralık katetmiştir. (Bu sayıya konuttan yahut iş yerinden yapılan şarjlar ile yapılan yol dahil değil.)” dedi.
Benzinli araçlar ortalama km de 4 TL maliyetle yolalabilirken elektrikli araçlar süratli şarjda 2 TL maliyetle, süratli ve yavaş şarjların karışımı ile 1,6 TL ve konuttan şarj ile ise yaklaşık 1 TL’ye 1 km arayı katedebildiğini belirten Öz, “Bir elektrikli araç 60 kWh lik deposunu sıfırdan full depoya DC de 650 TL’ye, meskenden şarjda ise 340 TL ye doldurabilmektedir.” biçiminde konuştu.
Öz, Türkiye elektrikli araç piyasası ile ilgili şu bilgileri verdi:
“Temmuz ayı prestijiyle ülkemizdeki elektrikli araç sayısının yaklaşık 292 bin adet olduğu görülmektedir. Önümüzdeki devirde TOGG’un üretim kapasitesinin artmasıyla ve T10X’in yanında T10F üzere yeni model araçları piyasaya sunmasıyla bir arada 2030 yılında 1 milyonu aşkın elektrikli aracın yollarımızda olmasını öngörmekteyiz. Bu sayede karbondioksit emisyonlarının azaltılması ve kentlerdeki hava kalitesinin güzelleşmesi ile birlikte ülkemizin fosil yakıtlara olan ithalat bağımlılığının azalması beklentisi içindeyiz.
EA batarya yükü toplam araç yükü içinde yüksek bir oran tutmakta ve şarj tipi ve buna paralel olarak şarj süreside yaygınlaşma sürecinde tesirli olmaktadır. EA’ların mevcut fosil yakıtlı araçlarla menzil ve dolum/şarj mühleti istikametinde muadil duruma gelebilmesi için batarya teknolojilerinin 10 kata kadar güzelleştirilmesine ve şarj müddetinin 10 dk’nın altına düşürecek teknolojik gelişime muhtaçlık vardır.
Bu alandaki gelişmelere bakılacak olursa Togg ile Çinli güç firması iştirakinde güç depolama tahlilleri geliştirmek üzere kurulan Siro şirketinin batarya fabrikasının inşaatı hala devam etmektedir. Ayrıyeten Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın pek çok şirketle Türkiye’ye elektrikli araç üretimi ve batarya yatırımı yapması konusunda görüştüğünü biliyoruz. Bu kapsamda hem elektrikli araç üretimi hem batarya yatırımları konusunda kıymetli gelişmeler beklemekteyiz.
Kurumumuz tarafından ikincil düzenlemelerin çıkarılması ardından 18 Nisan 2022 tarihi itibariyle lisans müracaatları alınmaya başlamıştır. Yatırımcıların bu alana ağır bir ilgisi gözlenmektedir. Bu minvalde şarj hizmeti faaliyetlerine yönelik yasal altyapının oluşumundan evvel piyasada yalnızca 5 adet şirket şarj hizmeti faaliyeti göstermekteyken, bugün prestijiyle sona erdirilenler hariç 179 adet şirket lisanslı bir biçimde şarj hizmeti faaliyeti göstermektedir. Önümüzdeki süreçte Kurumumuz tarafından lisans gereklerini yerine getiren şirketlere şarj ağı işletmeci lisansları verilmeye devam edecektir.
Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki şarj istasyonu işletmek için lisans alınması tek yol değildir. Şarj istasyonu işletmek isteyen gerçek ve tüzel şahıslar lisans sahibi şirketlerden sertifika almak metoduyla şarj istasyonu işletme imkanına sahip olmaktadır. Böylece sertifika sahibi şarj istasyonu işletmecileri; yazılım, davet merkezi, ödeme altyapısı, EPDK sistemiyle entegrasyon üzere pek çok maliyet artırıcı kalemden de kurtulabilmektedir.
Kurumumuz tarafından bu piyasa titizlikle takip edilmekte olup sağlıklı bir piyasanın gelişmesi için ülke genelinde kurulan şarj istasyonları ve bunların yeterlilikleri, istasyonlarda uygulanan fiyatlar, dünyada yaşanan gelişmeler ve bu alandaki hoş uygulamalar, rekabeti bozucu ögeler ve piyasanın gelişimini bozucu ögeler tek tek ayrıntılı bir biçimde ele alınmaktadır.
Aynı vakitte tamamlanan ve devam eden projeksiyon çalışmalarımızla bu alandaki gereksinimler ve ihtiyaçların daha net ortaya konmasına yönelik hazırlıklarımız devam etmektedir.
Şu anda 81 vilayetimizde de şarj istasyonlarının bulunduğunu belirtmek isterim. Şarj istasyonlarında şarj hizmeti sunulan soket sayılarına (şarj noktalarına) bakacak olursak 25/08/2025 prestijiyle ülkemizde toplam 33.807 adet şarj soketinin/şarj noktasının bulunduğu görülmektedir. Bunlardan 19.372 adedi AC ve 14.435 adedi ise DC sokettir.
Sertifika üzerinden hizmet sağlayan soket sayısı 3.437, lisans üzerinden hizmet sağlayan soket sayısı 30.549’dir.
Şarj ağı işletmeci lisansına sahip hukukî kişi sayısı 179, Şarj piyasası toplam cirosu Temmuz 2025: 600 milyon TL civarındadır.
Elektrikli araçlar için şarj istasyonlarının yeterliliğini kıymetlendirmek için bakılan bilgilerden birisi şarj soketi (noktası) başına düşen elektrikli araç sayısıdır. Avrupa Birliği’nin ilgili direktifinde bu oran 10 araç başına 1 şarj noktası olması tavsiye edilmektedir. Bu kapsamda ülkemizde şarj soketi başına düşen elektrikli araç sayısı Temmuz ayında yaklaşık 8,9 civarındadır. Tabiki şunu da unutmamak gerekir ki bu bilgi değerlendirilirken şarj ünitelerinin gücü, elektrikli araçların şarjlanma gücü ve ülkelerin mimari yapıları üzere faktörlerde çok kıymetlidir.”
ŞARJ HİZMETLERİ TARİFELERİ
Ülkemizde şarj hizmetinin fiyatlamasının araca aktarılan ünite güç bedeli cinsinden uygulanmak ve diğer bir isim altında rastgele bir bedel talep edilmemesi gerekmek olduğunun altını çizen Öz, “Dünya uygulamalarına bakılacak olursa bu fiyatlamanın dakika cinsinden, dakika ve ünite güç bedelinin çeşitli oranlarda birleşimi ile uygulandığı bir çok örnek görülmektedir. Ayrıyeten şarj başlangıç bedeli üzere çeşitli fiyatların de uygulandığı görülmektedir. Ülkemizdeki ünite güç bedeli cinsinden fiyatlamanın uygulanması ve diğer bir isim altında fiyat alınmaması hem şarj hizmeti fiyatının karşılaştırılmasının kolaylaşmasına hem de elektrikli araç piyasasının gelişimine katkı sunduğunu değerlendirmekteyiz.” dedi.
Öz şöyle devam etti:
“Temmuz 2025 datalarına nazaran elektrikli araçlar ortalama olarak 285 TLödeyerek 36 dk süratli şarj (DC), 45 TL ödeyerek 89 dk yavaş şarj (AC) hizmeti aldı.
Bu şarjlar ile elektrikli araçlar DC de yaklaşık 150 km, AC’de 45 km yol gidebilirler.
Ayrıca tüketilen 45 milyon kWsaat elektrik gücü ile 291 bin elektrikli araç Temmuz ayında 240 milyon km uzaklık katetmiştir. (Bu sayıya konuttan yahut iş yerinden yapılan şarjlar ile yapılan yol dahil değildir.)
Benzinli araçlar ortalama km de 4 TL maliyetle yolalabilirken elektrikli araçlar süratli şarjda 2 TL maliyetle, süratli ve yavaş şarjların karışımı ile 1,6 TL ve konuttan şarj ile ise yaklaşık 1 TL’ye 1 km arayı katedebilmektedir.
Bir elektrikli araç 60 kWh lik deposunu sıfırdan full depoya DC de 650 TL’ye meskenden şarjda ise 340 TL ye doldurabilmektedir.
Başka bir mevzu ise şarj ünitelerinden tüm elektrikli araçların şarj hizmeti alabilmesine yönelik yapmış olduğumuz düzenlemedir. Bu bahiste da öbür ülkelerin uygulamaları incelendiğinde birtakım şarj ağı operatörlerinin yalnızca kendi abonelerine hizmet verdiği, birtakım elektrikli araç üreticilerinin yalnızca kendi araçlarının şarjlanması için şarj üniteleri kurduğu üzere uygulamalar görmekteyiz. Ülkemizdeki şarj ünitelerinden elektrikli araç marka ve modeli farketmeksizin şarj hizmeti alınması hem şarj istasyonlarının optimum bir biçimde kullanılması hem de yapılacak olan yatırımlarda ülke kaynaklarının sağlıklı bir halde kullanılmasına katkı sunmuştur.
Bu alanda yapılan en kıymetli çalışmalardan biri ise büsbütün Kurumumuzun kendi imkanlarıyla kendi işçisi tarafından hazırlanan şarj@TR taşınabilir uygulamasıdır. Şarj@TR” elektrikli araçlara şarj hizmeti verilen yerlerin soket ve istasyon bazında görülebileceği aktüel ve inançlı taşınabilir takviye uygulaması olup, Şarj@TR uygulaması üzerinden halka açık şarj istasyonlarının coğrafik pozisyonları, şarj ünitesi ve soket sayıları, tipleri ve güçleri, ödeme teknikleri, ve şarj hizmeti fiyatları elektrikli araç kullanıcılarının erişimine açılmıştır. Öteki ülkelere bakıldığında bir kamu kurumu tarafından elektrikli araç kullanıcılarının hizmetine sunulan bu tıp bir uygulamanın olmadığı görülmektedir. Bu uygulama ile birlikte elektrikli araç kullanan bireyler dilediği noktaya problemsiz ve konforlu bir seyahat gerçekleştirebilmektedir.
Bununla birlikte şarj hizmeti verilen şarj istasyonlarına ait bilgiler EPDK tarafından internet sayfasında kamuoyunun erişimine açılmıştır. Erişime açılan sayfada şarj hizmeti verilen şarj istasyonlarının pozisyonu, soket bilgisi, istasyon adresi, ağ işletmecisi üzere bilgiler yer almaktadır. Bu sayede, tüm elektrikli araç kullanıcıları EPDK’nın internet sayfası üzerinden de şarj istasyonlarına ait bilgilere erişim sağlayabilecektir.
Öte yandan ülkemizde elektrikli araçların sayısı artarken, bu araçların daha çevreci bir biçimde kullanılabilmesine imkân sağlayacak düzenlemeleri de gerçekleştiriyoruz. Bu kapsamda elektrikli araç şarj istasyonlarında araçlara temin edilen elektrik gücünün tamamının yenilenebilir güç kaynakları ile üretildiğinin belgelendirildiği (YEK-G) “yeşil şarj istasyonu” kurulmasına ve işletilmesine yönelik düzenlemeler de Kurumumuzca sonuçlandırılmıştır. Yapılan düzenlemeye nazaran, şarj ağı işletmeci lisansı sahipleri kendi şarj ağında yer alan şarj istasyonlarından tamamını yahut kimilerini yeşil şarj istasyonu olarak belirleyebilmektedir.
Elektrikli araçlara temin edilen elektrik gücünün tamamının yenilenebilir güç kaynakları ile üretildiğinin belgelendirildiği yeşil şarj istasyonları dışında, rastgele bir şarj istasyonunun elektrik muhtaçlığını karşılamak üzere yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisi ile şarj istasyonu bünyesinde tüketim tesisine bütünleşik elektrik depolama tesisi kurulması da hâlihazırda mümkün durumdadır. Bu çerçevede yenilenebilir güç kaynaklarından temin edilen elektrik gücü ile şarj hizmeti piyasası ortasında güçlü bir bağ kurulmasının ülkemizin iklim amaçlarına ulaşması sürecine değerli katkılar sağlaması öngörülmektedir.
Elektrikli araçların ulaşımda kullanılmasıyla ve yaygınlaşması ile karbon salınımının azaltılmasına önemli formda katkı sağlayacağı kıymetlendirilmektedir. EA’ların yenilenebilir güç kaynaklarından güneş gücü ile Fotovoltaik (PV) sistemlerle şarj edilmesi mümkündür. Bu çalışmada, EA’lar için muhtaçlık duyulan PV alanı hesaplanmış, randıman tahlili ve gelecek projeksiyonları yapılmıştır. PV panellerde güneş ışınımını elektrik gücüne çevirme randımanı ortalama %20 civarında olup bu bedel başka katmanlarda eklenen performans randımanı ile dahada aşağılara düşmektedir. Türkiye’de TÜİK datalarına nazaran günlük ortalama 37,6 km yol kat eden ve 6,67 kWsaat güç kullanan bir EA için ortalama 9,10 m2 PV panele gereksinim duyulmaktadır. PV teknolojilerindeki gelişmeler gerekli alanın azalmasını sağlayacaktır.
Elektrikli araçlar tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de yeni yatırım ve istihdam imkanlarını beraberinde getirecektir. Önümüzdeki yıllarda elektrikli araba sayımızın artışına paralel olarak, şarj istasyonlarının sayısında da süratli bir artış kelam konusu olacaktır. Kayda paha düzeyde bir yatırım sonucunda, on binlerce noktada hizmet sunulan büyük bir bölümün oluşması beklenmektedir. Bu kapsamda şarj ünite üretimi, konseyimi, bakımı, yazılımları vb. pek çok alanda yeni istihdam imkanları oluşacaktır. Bununla birlikte elektrikli araçlarla birlikte yazılım dalında ve batarya teknolojisine yönelik çalışmalarda çeşitli istihdam imkanları ortaya çıkacaktır. Ülkemize yeni gelecek yatırımlarla bu istihdam imkanlarının daha da fazla artacağını düşünmekteyiz.”
ŞARJ PİYASASINDA DENETİM
Öz, Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nun, şarj hizmetleri piyasasında rekabetçi, şeffaf ve emniyetli bir işleyişin sağlanması hedefiyle yürüttüğü nezaret ve kontrol faaliyetlerini aralıksız sürdürdüğünü söz etti.
Öz, şöyle devam etti:
“Bu kapsamda, yapılan ihtarlara ve resmi bildirimlere karşın gerekli düzeltmeleri yerine getirmeyen üç şarj ağı işletmecisine, yanlışsız ve yeni fiyat
bilgisi sunma yükümlülüğünü yerine getirmediği için toplamda yaklaşık 24 milyon 700 bin TL meblağında idari para cezası uygulandığını daha evvel açıklamıştık.
Söz konusu karar, piyasa işleyişinin korunması ve vatandaşlarımızın yanılgılı bilgilerle yanıltılmasının önlenmesi emeliyle alınmıştır.Yapılan bildirim ve ikazlarla eksiklerini gideren firmalara ise yaptırım uygulanmamıştır.
Unutlmamlıdır ki EPDK olarak tüm şarj noktalarını 7/24 izliyor fiyat hareketlerini titizlikle takip ediyoruz.
Bir şarj ağı işletmecisi ilgili şarj noktasında hangi fiyatı belirlediyse bunu gerekli platformlarda ilan etmesi ve EPDK’ya da bildirmesi gerekiyor. Lakin iş bununla hudutlu değil.
İlan edilen ve kurumumuza bildirilen tarife neyse vatandşalarımıza da birebiri yansıtılmak zorunda.
Mesela bir şarj işletmecisi şirket, kampanya yapıp indirim uygulayabilir ya da muhakkak günler fiyatsız şarj hizmeti sağlamak üzere kampanyalar yapabilir. Bunun örneklerini görüyoruz ve artmasını da bekliyoruz ki ne kadar çok fiyat rekabeti olursa bu durum en çok elektrikli araç kullanan vatandaşlarımızın yararına olacaktır.
Ama işte bu şirketler kampanya bittikten sonra çabucak fiyatlarını güncelleyip bize bildirmek zorundadır. Zira bir kampanya ile tüketicileri bir müddetliğine kendi şarj noktanıza çekip sonra da sessiz sedasız farklı tarife uygularsanız vatandaşlarımız mağdur olur. Biz de EPDK olarak bu duruma asla göz yummayız. Bu sebeple fiyat şeffaflığına büyük ehemmiyet veriyoruz. Şirketlerimiz de genel olarak fiyatlar konusunda üzerlerine düşeni yapıyor ve ikazlarımızı dikkate alıyor.
Ancak ikazlarımızı dikkate almayan bir şirket olursa da tüketicilerimizi yanılttığı için ne yazık ki bedelini ödemek durumunda kalacaktır. Biz bu türlü bir durumun tekrarlanmayacağına inanıyoruz ve kontrollerimizi de aralıksız sürdürüyoruz.”
